Þjóðólfur - 05.11.1860, Blaðsíða 2

- 2
þessari einu stðlkirkju iandsins, a& launa organista
sínum eins hér sem annarstaSar í konnngsríkinu.
þá eru talin 4 dæmi, mefeal ótal fleirij uppá þaft,
og skýrskotab um þab til sérstakra lagaboba, ab í
öbrum hlutum koniíngsríkisins sé þab venja og hafi
verib, ab kanpstabar-kirkjnsóknirnar í hinum smærri
kaupstöbum í skattlöndunum, (ank lieldr söfnubirnir
í höfubstabnum, og söfnubir dómkirkna cba stól-
kirnanna víbsvegar um ríkib), hafi jafnan álitizt
lausar vib ab launa organistanum, heldr skyldi þab
gjöra af tekjnm kirkjunnar sjálfrar. þannig leiba
þeir þórbr Sveinbjörnsson og hreppstjórarnir föst
rök ab því í svari sfnu, er þeir byggja á hlutarins
ebli og margvíslegum eldri lagaákvörbunum nm þab
efni, ab organistinn sé eigi organisti safnabarins
heldr organisti dómkirkjunnar og eigi því ab fá
laun sín af hennar fé eba frá eiganda stólkirkj-
unnar, en eigi frá söfnubinum; söfnnbrinn hafi og
aldrie útvegab þenna organista til dómkirkjunnar
eba bundib um þab samnínga vib hann, heldrmunu
þeir hafa gjört þab, stiptamtmabr og biskup, eins
og vib gángist annarstabar í konúngsríkinu.
Svona varb þá skobnn og áiit sveitarstjóranna
og sveitarhöfbíngjanna í Seltjarnarneshreppi aiveg
hib sama sem bæjarfulltrúanna um þetta mál: ab
organitsinn við dómkirkjuna ætti rétta heimtu á
launum af dómkirkjunnar fé eba frá eiganda kirkj-
unnar, en söfnubrinn eba sóknin væri ab lögum
og rétti og venju laus vib þab meb öllu. Og bibj-
tim vér þess jafnframt gætt, ab þórbr konfernzráb
Sveinbjörnsson var þó svili organistans, og hafbi á
honum miklar mætr, þab er eigi ofsagt, og vildi
veg hans stybja á allan veg, eins og mörgum rnun
kunnugt, en þó lét hann eigi héraf blekkjast, er
hann skyldi tala máli safnabarins og halda uppi
rétti sveitarinnar (Seltjarnarneshrepp).
í þessu sama bréfi þeirra þ. Sveinbjörnssonar
kemr fram uppástúnga sem er næsta eptirtektaverb
og hlýtr ab hafa vcruleg áhrif á þetta mál, eptir
því sem henni varb síbar framgengt hjá stjórrinni.
í bréfinn er jafnframt stúngib nppá því, til þess ab
rífka kjör organistans og gjöra þau vibunanleg og
abgengileg hverjum manni, ab sameina vib organ-
sláttinn í dómkirkjunni, saungkenslu i skólanum,
svo ab sami mabrinn hafi hvorutveggja starfann á
hendi og taki fyrir þab laun bæbi af skóiasjóbnum
og af tekjnm kirkjunnar.
Stiptamtmabrinn svarabi nu bábum þessum
bréfum 31. desbr. s. á. (1848), og segir hann þar,
ab hann hafi þegar í bréfi sínu til Renntukammers-
ins 23. febr. s. á. stúngib uppá þessari sömu sam-
einingu á organspilinu í dómkirkjnnni og saung-
kenslunni í skólanum, og ab veitt yrði fyrir hana
150 rd. laun úr skólasjóðnum árlega, auk 80 rd.
fyrir organspilib. Stiptamtib kvebst nú mundu leggja
álit þau, er frani sé komin frá bæjarstjórninni og
sveitarstjórunum í hreppnum um málib, fyrir stjórn-
ina, en cigi ab síbr „sé vandræbunum eigi þarmeb
„meb lokib ab svo komnu, af því organistinn P.
„Gnbjohnsen færist nú undan ab halda áfram ab
„spila á organib, ef hann eigi fengi vissu („Sik-
„kerhcd") fyrir ab bera úr býtum þóknu fyrirn, —
og leitar því stiptamtmabr álits bæjarstjórnarinnar
og sveitastjóranna í sama bréfinu, og skorar á menn
um ab leysa úr því, „hvort söfnuðrinn mundi eigi
„vilja ábyrgjast organistanum launin i bráð og
„þángab tii málib væri útkljáb meb konúngsúr-
„skurbi".
Bæjarfulltrúarnir svörubn þcssu bréfi sriptamt-
sins í marzmán. 1849, þá var herra Jonassen enn
oddviti fulltrúanna en prófcssor Pjetursson, ogjust-
isráb Thorstensen og Egill bókb. Jónsson orbnir
fulltrúar f stab Bjeríngs, Havsteens og Tærgesens,
og kvábnst fiilltrúarnir „alls eigi fmna ástœðu til
ab sveitin ábyrgbist organistanum launin þó ekki
væri ncma til brábabyrgbar, því þar meb mnndu
þeir „de favto“ (í raun og gjörb) játast undir ab
sú skylda hvíldi á sveitinni, er mabr þó „de
jure“ (eptir réttarástæbum) hefbi eigi getab vibr-
kent ab ætti á sveitinni ab lenda“, því fulltrúarnir
liefbi lýr lýst yfir því áliti sínu, að kirkjan œtti
ab launa organista sínum en eigi söfnubrinn eba
sveitin. Svar þeirra t>. Sveinbjörnssonar og hrepp-
stjóranna, 8. febr. 1849, fór alveg sama fram; þar
segir: „ab eins lítil ástæba sé fyrir ab sóknarmenn
Reykjavíkr Cathedratkirkju (stólkirkjunnar) gángi í
veb fyrir (ábyrgist) borgun á Iaunum til hennar
organista, eins og fyrir hinu ab þeir borgi þau".
Vér sjáum af þessu, ab 1848—49 áleit bæj-
arstjórnin í Reykjavík, og svettarforstjórarnir í Sel-
tjarnarneslireppi, allr Reykjavíkrsöfnubr og hinn
sami höfbíngi sem nú er í stiptamtmanns stab, ab
organistinn vib dómkirkjuna vær hennar mabr og
hennar handbendni en eigi safnabarins, og þess-
vegna afsögðu sveitarhöfbíngjamir, bæbi í kanp-
stabnum og hreppnum, hvorttveggja f einu hljóbi,
bæbi ab söfnubrinn tæki ab sér ab gjalda organist-
anum laun ab stabaldri, og eins hitt ab ábyrgjast
þab fyrir stundarsakir eba til brábabyrgba.
Og hvab sagbi nú stjórnin til alira þessara
undirtekta safnabarins? stjórnin er hafbi útvegab
konúngsúrsleurb er afsagbi ab launa organistannm