Morgunblaðið - 24.06.1994, Qupperneq 3

MORGUNBLAÐIÐ
FÖSTUDAGUR 24. JÚNÍ 1994 C 3
krydd eða jafnvel borða
sem snarl.
Vilji fólk þurrka þang
þá er ágætt að setja það á
grisju ofan á ofn og leyfa
því að þoma þannig.
Beltisþarann er ágætt
að brytja í búta og sjóða
með hrísgijónum. Bæði
gefur það' sérstakt bragð
og hrísgtjónin loða líka
betur saman. Purpura-
himnuna segir Karl að gott
sé að steikja í olíu með
sesamfræjum og hella yfir
hrærðum eggjum og búa
til eggjaköku. Sölin má
borða eins og harðfísk. Söl
gefa líka gott bragð í sós-
ur. Flestar tegundirnar má
steikja aðeins á pönnu til
að mýkja upp og nota með
físki og Karl bendir á að Maríusv-
unta sé gott krydd í ýmsa rétti.
Víða erlendis hafa verið gefnar
út matreiðslubækur um þörunga
en enn sem komið er er ekki til
nein bók á íslensku um söfnun og
matreiðslu þör-
unga. Það stendur
þó kannski til
bóta.
Er hægt að
skapa fólki
vinnu vlð
vlnnslu
matþörunga?
Karl segir að
undanfarið hafi
nokkuð verið gert
af því að kynna
þörunga til matar
og nýlega vom
staddir hér á landi
Kínveijar sem
voru að kynna
ekki síst matþör-
unga og hvernig
þeir eru nýttir í
þeirra heimalandi. Sumir hafa séð
möguleika á atvinnuskapandi verk-
efnum í þessu sambandi og hafa
ýmsir sýnt áhuga á að vinna mat-
þörunga. ■
Guðbjörg R. Guðmundsdóttir
Sölin eru rauðleitar
blöðkur en oftast gul-
leitar í endana, lengd
10-40 sentímetrar.
Sölin vaxa um og neð-
an við miðja fjöru.
Myndar sumstaðar
samfellt belti neðst í
fjörunni.
DAGLEGT LÍF
Gamalt hús
með sérstakan
anda og vænar vörur
Lampi Sigrúnar og karfa eftir Margréti
Morgunblaðið/Emilía
EIGENDUR að Kirsubeijatrénu, Anna Þóra Karlsdóttir, Sigrún
Kristjánsdóttir, Margrét Guðnadóttir og Arndís Jóhannsdóttir.
Myndlist og handíð og starfar sem
myndlistakennari. Hún hefur aða-
lega unnið í textíl, og hefur prófað
sig áfram með flókann meðfram
starfinu. „Þetta er mjög skemmti-
legt. Flóki er ullin á fyrsta stigi,
þegar ekkert er búið að vinna með
hana. Ég þæfí hana fyrst og svo bý
ég til voðir, ég nota til þess alda-
ÞAÐ eru hangandi ullarvoðir, furðu-
fuglar og bláir hvalir, veski úr marg-
litu steinbítsroði, skræpóttar tágak-
örfur í öllum stærðum og gerðum,
sérkennilegar bækur og bréfsefni.
Innréttingin er fornleg, og það brak-
ar í gólfínu því að húsið er gamalt.
Það er við Vesturgötuna og þar er
ný búð sem selur íslenskt handverk.
Búðin heitir því rómantíska nafni
Kirsubeijatréð.
Það eru fímm eigendur að Kirsu-
berjatrénu ; Margrét Guðnadóttir
körfugerðarkona, Anna Þóra Karls-
dóttir sem vinnur úr flóka, Arndís
Jóhannsdóttir sem vinnur úr stein-
bítsroði, Sigrún Kristjánsdóttir sem
gerir húsgögn og litla tréhluti, og
svo hlutafélagið Randalín hand-
verkshús frá Egilsstöðum sem selur
aðalega bókbandsvinnu og vefnaðar-
vöru í Kirsubeijatrénu.
Húsið fæddl af sér hugmyndina
Sigrún segir að húsið hafi fætt
af sér hugmyndina um búðar-
reksturinn. „Húsið er svo sjarmer-
andi, gamalt og sérstakur andi
hérna. Auðvitað á það ekki allan
þátt í því sem við erum að gera, við
höfum gert það sem við gerum núna
í mörg ár. Við erum loksins að koma
fram með okkar hluti, og besta
kynning sem býðst er að reka svona
búð.“
Samstarfíð hófst með Sigrúnu og
Margréti, þegar Brúðuhúsið var enn
í húsinu. Þá skiptist plássið í tvær
búðir, Brúðuhúsið annars vegar og
Kirsubeijatréð hinsvegar, svo hætti
Brúðuhúsið og þær fóru að leita að
meðeigendum. „Við völdum meðeig-
endur eftir því sem þeir voru að
gera en ekki eftir persónum. Við
vildum að hér yrði selt eitthvað sér-
stakt, ekki myndir eða skartgripir,
heldur þrívíddir hlutir, sem væru
einstakir.“ Aðeins Sigrún og Mar-
grét þekktust áður, svo komu Arn-
dís og Anna Þóra og hlutafélagið
Randalín inn í reksturinn. Þær höfðu
allar vitað af hver annarri, enda
hafa þær allar fjórar kennt á nám-
skeiðum út um landið, m.a. hjá
Randalín á Egilsstöðum, og jafnvel
verið á námskeiðum hjá hver ann-
arri.
Sigrún lærði húsgagnahönnun og
Flókaveski eft- Veski úr stein-
ir Önnu Þóru bítsroði eftir
Arndísi
smíði í Hollandi, og selur margskon-
ar tréhluti í búðinni, frá Iitlum tré-
dýrum uppí stærri húsgögn. „Litlu
og ódýrari hlutirnir seljast mest,
enda er fólk oft að leita að lítilli og
sérstakri tækifærisgjöf. En það er
hægari sala í stærri og dýrari hlut-
unum og fólk kaupir þá frekar fyrir
sjálft sig. Annars greiðir góð sala í
litlu hlutunum fyrir að frekar er
hægt að nostra við stóru og vand-
aðri hlutina, án þess að tapa á þeim.“
Litað stelnbítsrod og flóki
Arndís lærði söðlasmíði í Eng-
landi, og fór að vinna með sútað
steinbítsroð fyrir 11 árum. Hún litar
roðið og býr til veski, töskur og skál-
ar úr roðinu. Það er mikil vinna sem
stendur á bak við hvert veski og
roðið vandmeðfarið. Þegar hún er
spurð hvort að vörurnar séu ekki
náttúruvænar, þá svarar hún bros-
andi;„Við viljum frekar kalla þær
vænar vörur, því okkur fínnst nátt-
úruvænt eitthvað svo ofnotað orð.“
Anna Þóra er myndlistamaður frá
gamla aðferð sem þekkist frá hirð-
ingjum i Asíu. Ullin er sett í ákveð-
ið mynstur og bleytt með heitu vatni
og rúllað upp, svo úr verður voð.“
Fléttar kðrfur fyrlr framan
sjénvarplð
Margrét lærði körfugerð þegar
hún var út í Bandaríkjunum, en þar
er mikil körfugerðarhefð. Körfunar
eru unnar úr bambus frá Asíu, sem
hvergi þekkist nema þaðan. „Ég hef
búið til allt að 500 körfur á einu
ári, ég flétti körfur oft fyrir framan
sjónvarpið, og tek stundum frekar
videómynd heldur en að fara á bíó,
því ég kann ekki einhvern veginn
við það að vera að flétta körfur í
bíó“, segir hún hlægjandi.
Hugmyndlr eru dýrmætar
Þær framleiða allt sjálfar sem þær
selja í búðinni, og þurfa þess vegna
að framleiða látlaust. Þær eru allar
sammála um að það verði að vinna
vel úr hverri hugmynd því að hug-
myndir eru dýrmætar. Þær segja að
húsnæðið sé ódýrt og lítið þurft að
gera við, og því sé mögulegt að
halda vöruverði niðri. ■
Þórdís Hadda Yngvadóttir
munar þó um að erlendis er oftast
farið eftir þeim. íslendingar þurfa
sérstaklega að taka tillit til aksturs
sporvagna og umferðaijámbrautar-
lesta sem em óþekkt samgöngu-
tæki á íslandi. Ennfremur ber að
huga að reglum um hámarkshraða
jafnt sem lágmarkshraða og akstri
á hraðbrautum, en helsti munur á
hraðbraut og þjóðbraut er sá að á
hraðbraut áttu að geta haldið hindr-
unarlaust áfram. Á þjóðbraut
þarftu að taka tillit til hliðarakandi.
„Hámarkshraði á hraðbrautum
er misjafn eftir löndum og fer hann
yfirleitt lækkandi ef skyggni er
slæmt eða rigning. Ávallt skal taka
fram úr vinstra megin á hraðbraut,
en ekki hægra megin og hafa ber
í huga þá lífsnauðsynlegu reglu að
hafa hæfilegt bil milli bfla. Þegar
ekið er á eftir öðmm er æskilegt
að vera í fjarlægð einnar og hálfrar
sekúndu þess hraða sem el:ið er á.
Stöðvunarvegalengd er samansett
af viðbragðsvegalengd, sem er sá
spotti sem bíllinn rennur frá því að
bílstjóri sér hættuna og þar til hann
treður á bremsunni, en þá tekur
við hemlunarvegalengd, sem er sá
spotti sem bíllinn rennur eftir að
hemlun hófst og þar til hann stöðv-
ast.“
Ákveðin spenna og hærri blóð-
þrýstingur fylgir akstri á hrað-
brautum. Því er ágætis regla að
stoppa á klukkutíma fresti í smá-
stund til þess að hvíla sig, segir
HÁMARKSHRAÐI á hraðbrautum er misjafn eftlr löndum og
fer lækkandi ef skilyrði eru slæm.
Bjöm. „Nauðsynlegt er að hafa öll
skilningarvit vel opin og eftirtektina
í lagi. Ökumaðurinn verður að vera
vel meðvitaður um umferðarmerkin
og þekkja muninn á boðmerkjum,
bannmerkjum og leiðbeininga-
merkjum. Ef fólk þekkir lögun
merkjanna og þar með merkingu
þeirra er það fljótara en ella að
taka við sér þegar út í hringiðuna er
komið.“
Rúmur tími
Bjöm segist eindregið ráðleggja
þeim, sem hyggja á akstur erlendis,
að afla sér alþjóðlegs ökuskírteinis
þó þess sé ekki krafist alls staðar.
Hinsvegar séu til lönd þar sem að
slíkra pappíra sé beinlínis krafist
komi eitthvað upp á. Nefna mætti
Grikkland, Sovétríkin og Spán. „Við
skipulagningu bílferðar um ókunnar
slóðir þarf að ætla sér rúman tíma,
en villist menn af leið, er um að
gera að halda ró sinni, beygja út af
á næsta bílastæði, leggjast yfír kort-
ið og líta á það sem lítið ævintýri."
■
Jóhanna Ingvarsdóttir
Notkun tölvu við
kennslu misþroska
barna hefur jákvæð áhrif
REYNSLAN hefur
sýnt að notkun tölvu
við kennslu barna með
misþroska einkenni
hjálpar til við að
minnka áhrif hreyfi-
vanhæfni, eykur
áhuga, einbeitingu og
styrkir sjálfstraust.
Tölvunotkun í staf-
setningu og skrift ger-
ir leiðréttingar og
breytingar auðveldari
og gefur möguleika á mismunandi
letri, stafagerðum og myndum auk
þess sem árangurinn verður alltaf
snyrtilegur.
Þetta eru megin niðurstöður sæn-
skrar rannsóknar á notkun tölva við
kennslu barna með misþroska ein-
kenni. Þátttakendur í rannsókninni
voru börn og unglingar á aldrinum
7-13 ára sem hafa misþroska ein-
kenni. Til að skera úr um það hvort
barn væri með misþroska einkenni
voru gerð nokkur próf og
athuganir varðandi ýmis
frávik í hreyfiþroska,
skynúrvinnslu og einbeit-
ingu. í sérfræðingahópn-
um voru sálfræðingur,
talmeinafræðingur, sér-
kennari og kennslu-
stjóri í Folke
Bernadotte
skólanum.
Átta nem-
endur voru
teknir í athugunarhóp og jafnmargir
í samanburðarhóp. Þessir nemendur
þurfa allir á sérkennslu að halda.
Áður en hin eiginlega rannsókn hófst
voru hóparnir athugaðir með tölvu-
prófí hvað varðar einbeitingu, staf-
setningu og stærðfræðikUnnáttu.
Rannsóknin var gerð í almennri
kennslu í skólanum. Til lengri tíma
litið má ætla, að nemendur geti orð-
ið sjálfstæðari með hjálp tölvu. ■