Morgunblaðið - 24.06.1994, Síða 2

2 C FÖSTUDAGUR 24. JÚNÍ 1994
MORGUNBLAÐIÐ
DAGLEGT LÍF
FATAHÖNNUÐURINN Ingibjörg Ólafsdóttir ásamt Sævari
Kristinssyni framkvæmdastjóra hjá MAX og Vernharði Guð-
mundssyni íklæddum verðlaunagallanum.
U tivistarf atnaður
við íslenskar aðstæður
Á ÞRIÐJA hundrað til-
lögur bárust í hönnun-
arsamkeppni, sem MAX
efndi til undir yfirskrift-
inni „Útivist ’94“. Dóm-
nefndinni var því nokkur
vandi á höndum þegar
kom að því að velja verð-
launatillögurnar, en
fatnaðurinn átti að
henta til útiveru við ís-
lenskar aðstæður og
voru nýju vatnsheldu
MAX-TEX öndunarefnin
kynnt sem æskilegt hrá-
efni.
Tilgangur keppninnar
var að efla íslenska fata-
hönnun, fá hugmynda-
smiði og hönnuði til að
koma hugmyndum sín-
um á framfæri og benda
hönnuðum á þá mögu-
leika, sem þeir hafa með
samstarfi við fyrirtæki
eins og MAX. Áð sögn
Sævars Kristinssonar,
framkvæmdastjóra hjá
MAX, voru tillögumar
jafn fjölbreyttar og þær voru margar
og hönnuðirnir margir hveijir útivist-
arfólk úr öllum starfsstéttum. Einnig
bárust margar tillögur frá íslenskum
hönnuðum, búsettum erlendis.
Veitt voru þrenn verðlaun auk
þess sem allir þátttakendur fengu
viðurkenningarskjal. Fyrstu verðlaun
námu 100 þúsund krónum og önnur
og þriðju verðlaun námu 25 þúsund-
um króna. Að sögn Sævars má fast-
lega reikna með að samkeppni á
borð við þessa verði árlegur viðburð-
ur hjá MAX í framtíð-
inni.
Ingibjörg Ólafsdóttir
hlaut 1. verðiaun fyrir
tvískiptan galla, jakka
og smekkbuxur. Fatn-
aðurinn er léttur og lip-
ur og getur hentað
bæði fyrir dömur og
herra.
Samfestingur fyrir
hestamenn, tillaga
Bryndísar Böðvars-
dóttur, hlaut 2. verð-
, laun. Hönnuðurinn lýs-
ir í smáatriðum öllum
þeim þáttum, sem
óskaflík hestamanna
þarf að búa yfir. MAX
hefur á undanfömum
árum framleitt sér-
staka samfestinga fyr-
ir hestamenn, sem
verslunin Reiðsport
hefur markaðssett, en
þessi nýja hugmynd
býr yfír mörgum góð-
um endurbótum á þeim
galla.
Úlpur og vesti fyrir alla kallar
María Manda tillögu sína sem hlaut
3. verðlaun. Tillagan er mjög vel
framsett og sýnir á skýran og smekk-
legan hátt fjölbreytileika, sem hægt
er að bjóða með samræmdum sniðum
og tiliögum.
Dómnefndina skipuðu Anna Gunn-
laugsdóttir, Halldór Hreinsson, Ari
Trausti Guðmundsson, Sigurður Þor-
valdsson, Sólbjört Gestsdóttir og
Sævar Kristinsson. ■
of-' ■ 'W- *
s
Morgunblaðið/Þorkell
Ingibjörg Ólafsdóttir,
fatahönnuður, hlaut 1.
verðlaun fyrir tvískipt-
an galla, þ.e. jakka og
smekkbuxur. Á mynd-
inni má sjá Vernharð
Guðmundsson klæðast
frumgerðinni, sem er
úr MAX-TEX vatns-
heldu öndunarefni.
Margar tegundir
þörunga sem hægt er að
tína í fjörum og nota við matargerð
Á ÍSLANDI eru um tuttugu gerðir
af ætum þörungum en einungis
hafa þtjár tegundir verið borðaðar
hér að ráði, söl og síðan marín-
kjarni og fjörugrös sem í gamla
daga var notað til að þykkja
grauta.
Margir vilja halda því fram að
þang og þari
sé hollara en
jafnvel íjölvít-
amín og Jap-
anir trúa því
að það sé ekki
einungis gott
fyrir líkam-
ann heldur
sálina sjálfa
Iíka. Hver
Japani borðar
að meðaltali
um 16 kíló af
þörungum á
ári þannig að
þeir ættu að
vita það!
Núna nota
margir snyrtivöruframleiðendur
þessa sjávarafurð í framleiðslu sína
og hjá mörgum Asíuþjóðum eru
þörungar daglega á borðum.
Sumar þörungategundir hafa
heilsuverslanir hérlendis verið að
flytja inn frá Japan og hefur kílóið
af þeim þá kostað fleiri þúsundir.
Þörungana er hins vegar hægt að
tína hér í fjörunum.
Þang og þari
Úti í heimi eru margar tegundir
þörunga hafðar til matar. í Suð-
austur-Asíu þar sem þörungar eru
hluti af daglegri fæðu fólks er
mest borðað af purpurahimnu,
beltisþara og þarategund sem heit-
ir Wakame og líkist íslenskum
marínkjarna.
Að sögn Karls Gunnarssonar
sjávarlíffræðings hjá Hafrann-
sóknastofnun eru þörungar sam-
heiti yfir marga hópa plantna.
Þeir eru fjölbreyttastir í sjó og
vötnum. Um 250 tegundir þörunga
Beltisþari.
Stórar, brúnar
blöðkur sem
sitja á stilk
(þöngli) sem
er festur við
klöppina með
greinóttum
festusprotum
(þöngulhaus).
Lengd 0,5-2,0
m. Vex neðst í
grýttum fjör-
um eða klapp-
arfjörum.
vaxa á sjávar-
botni við strend-
ur íslands. Þeir
skiptast í rauð-,
græn og brún-
þörunga. Þang
og þari eru mest
áberandi en hér
við land eru
nokkrar teg-
undir þangs og
þara.
Um 250 tegundir sala, kólgu-
grös og purpurahimna, rauðþör-
ungar, þang og þarategundir, m.a.
brúnþörungar og grænþörungar,
eru t.d. slavak og maríusvunta.
Ekki tína í borginni
- Hvernig er hægt að finna út
hvaða þörungar eru ætir og og
hveijir ekki?
„Það er til ágætur bæklingur,
Fjörulíf, sem hægt er að styðjast
við þegar farið er í fjöruferð því
þar eru myndir af algengustu þör-
ungategundum. Sumar tegundir
er mjög auðvelt að þekkja og aðr-
ar ekki. Hins vegar þarf að passa
að leita ekki þörunga þar sem skólp
og óhreinindi eru.“ Karl bendir á
að því sé ekki ráðlegt að fara í
fjörurnar í borginni í þessum er-
indagjörðum, að minnsta kosti ekki
fyrr en búið er að hreinsa þær
betur. Það þarf ekki að fara langt
út fyrir borgarmörkin, á Kjalarnesi
er ágætt að tína þörunga, á Vatns-
Marinkjarni
er brúnn að lit
og lengdin er
'h—2 metrar.
Vex allra
neðst í fjör-
unni, einkum
þar sem brims
gætir. Greini-
leg miðtaug
og himnu-
kenndur fald-
ur. Aflangar
gróblöðkur á
stilk.
leysuströnd og í
Hvalfirði.
Flóð og fjara
er tvisvar á
sólarhring.
Sjávarföll
breytast reglu-
lega og eru
mest á tveggja
vikna fresti, um
svipað leyti og
tungl er nýtt
eða fullt. Þá er sagt að sé stór-
streymt. Minnst eru sjávarföll á
um tveggja vikna fresti þess á
milli. Þá er smástreymt. Hægt er
að fá flóðatöflu hjá Sjómælingum
íslands til að fylgjast nákvæmlega
með flóði og fjöru.
Má þurrka, frysta eða
nota ferskt
Karl segir ákaflega mismunandi
bragð af tegundunum og bendir á
að það sé mismunandi í hvaða rétti
þær séu notaðar. „Yfirleitt eru
þörungar steinefnaríkir, fitusnauð-
ir og margir hveijir mjög vítamín-
ríkir.“
Alls eru um 250 þörungategund-
ir við landið en eins og áður sagði
eru um tuttugu þeirra ætar. Það
má með góðum árangri nota alla
þessa tuttugu matþörunga sem
finnast við landið í matargerð,
sumar tegundir má þurrka og
geyma þannig í marga mánuði, það
má nota hráefnið í súpur, sem
Þörungar sem
hæfir eru til
matar eru yfir-
leitt mjög pró-
teinríkir, inni-
halda mikiö
C-vítamín,
steinefni,
kalk, B-vítam-
ín og karótín.
Þörungar eru
ríkir afjoói.
Ef menn villast af leið
er um að gera að halda ró sinni
FERÐALÖG til útlanda
eru orðin hluti af því
sem kalla má lífsmunst-
ur íslendinga þó menn
hafí auðvitað misjafnar
skoðanir á því hvemig
þeir kjósa helst að haga
ferðum sínum á erlendri
grundu. Sumir kjósa
pakkaferðir með ís-
lenskri fararstjóm til að
þurfa að hafa sem
minnst fyrir skipulagn-
ingu, en aðrir kjósa að
vera á eigin vegum og
krefst sá ferðamáti
mun meiri skipulagn-
ingar af hálfu ferða-
langans sjálfs en ella.
Einhver tungumála-
kunnátta er og nauð-
synleg í slíkum ferðum
auk þess sem ferða-
maðurinn verður að
vera reiðubúinn að
leysa sjálfur úr þeim
vandamálum er upp
kunna að koma.
Einn er sá ferðamáti,
sem að undanförnu
hefur notið sívaxandi
vinsælda, en það er
það sem í daglegu
tali er kallað „flug og
bíll“.
Óhætt er að fullyrða
að íslendingar verða
með hveiju árinu æ
veraldarvanari og víla
það nú orðið ekki fyrir
sér að bregða undir sig
betri fætinum til fjar'
lægra landa. Það má
til sanns vegar færa
að fyrir þá, sem hafa
yndi af ferðalögum, er
fátt eitt skemmtilegra
en að vera á ókunnum
slóðum, kynnast
menningu og lífshátt-
um annarra þjóða og
upplifa í leiðinni
skemmtileg ævintýri.
Fjöldi ferðamöguleika
er í boði ár hvert og
keppast íslensku
ferðaskrifstofurnar
um að bjóða upp á
nýja áfangastaði, sem
þær sömuleiðis gera
sér vonir um að slái í
gegn hjá landanum.
Einn er sá ferðamáti,
sem að undanförnu hefur notið sí-
vaxandi vinsælda, en það er það
sem í daglegu tali er kallað „flug og
bíll“.
Heimavinnan
Eflaust liggur það misvel fyrir
mönnum að tileinka sér ný „heim-
kynni“, en ef menn vinna heima-
vinnuna sína nægjanlega vel, þarf
akstur erlendis ekki að vera svo
ýkja flókinn, segir Björn Pétursson,
formaður Félags íslenskra bifreiða-
eigenda, en félagið hefur á undan-
förnum árum staðið fyrir námskeið-
um í akstri erlendis í samvinnu við
ferðaskrifstofur og tryggingafélög.
Daglegt líf forvitnaðist nánar um
það sem þar fer fram. Að sögn
Bjöms er aðalatriðið það að hafa í
farteskinu góð vegakort auk þess
sem pottþéttur framsætisbílstjóri,
sem t.d. gæti gengt hlutverki yfir-
kortastjóra, sakar ekki, en frumskil-
yrðið er það vissulega að kunna að
lesa rétt út úr kortunum.
„Hvert námskeið stendur yfir í
eina kvöldstund. Við byijum á því
VIÐ skipulagningu bílferðar um ókunnar slóðir þarf að ætla
sér rúman tíma.
að fara yfir umferðarreglurnar. Síð-
an tökum við fyrir kortalestur og
þá ferðatryggingar. Við förum
gjarnan yfir samning frá erlendri
bílaleigu og köfum niður í smáa
letrið, en oft á tíðum leggja bílaleig-
urnar fast að viðskiptavinunum að
kaupa fiestar ef ekki allar þær
tryggingar, sem á boðstólum eru,
þó menn séu með allar tryggingar
á hreinu fyrir brottför. Eðlilegar
bílatryggingar ættu að duga þegar
leigður er bíll erlendis og í sumum
löndum er ekki hægt að fá bílaleigu-
bíla nema að kaupa þjófatryggingu
með ákveðinni sjálfsábyrgð. Aðrar
tryggingar ættu að vera óþarfar.
Yfirleitt eru menn búnir að farang-
urs- og slysatryggja sig áður en
þeir leggja af stað að heiman.“
Umferðarreglur
Björn bendir fólki gjarnan á það
að fá sér rúnt í strætó þegar það
kemur á nýjar slóðir til þess að
setja sig inn í umferðarmenningu
viðkomandi borga og bæja. Um-
ferðarreglur eru í grundvallaratrið-
um ekki mjög frábrugðnar þeim
sem við þekkjum á íslandi. Mestu