Morgunblaðið - 13.10.1992, Page 20

Morgunblaðið - 13.10.1992, Page 20
20 MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 13. OKTÓBER 1992 AFGASROLLUR og brautir fyrir bílaverkstæöi Olíufélagið hf 603300 BOSCH V E R S L U N Lágmúla 9 sími 3 88 20 RAFGEYMAR ALLT AÐ 28% L Æ K K U N MIKIÐ ÚRVAL ÓKEYPIS ÍSETNING FÁEIN dæmi um verðlækkanir gerö nú áöur ukkkun 12 V/44Ah 5.276 7^40^ 28,74% 12 V/ 60Ah 5.998 7J35 22,46% 12 V/ 88Ah 9.582 1>552 17,05% ORÐ OG EFNDIR eftir Steinar J. Lúðvíksson í kosningabaráttunni fyrir síðustu alþingiskosningar var Sjálfstæðis- flokkurinn oftsinnis gagnrýndur fyr- ir stefnuleysi í ýmsum málaflokkum. Aldrei heyrðist það þó að flokkurinn hefði ekki stefnu i skattamálum enda voru orð forystumanna flokksins um þann málaflokk skýr og afdráttar- laus. Menn kváðu fast að orði. Það var kominn tími til „að vinda ofan af skattabijálæði vinstri flokkanna" og gera rækilegan uppskurð á ríkis- útgjöldum. Sjálfsagt hafa margir stutt flokkinn í kosningunum ein- ungis vegna þessara loforða og með þá von í huga að staðið yrði við fyrir- heitin. Formaður flokksins, Davíð Oddsson, var nefnilega þekktur fyrir það, þegar hann var borgarstjóri í Reykjavík, að standa við kosninga- fyrirheit sín. Þá var meira að segja birtur loforðalisti fyrir kosningar og síðan aftur þegar leið á kjörtímabil- ið. Þar gat hver og einn séð svart á hvítu hvemig var með orð og efndir og meira að segja hakað við í þar til gerða reiti. Nú virðist hið fomkveðna vera að sannast að hægara er um að tala en í að komast. Þau áform, sem nú eru boðuð í ríkisíjármálum í tengsl- um við fjárlagaframvarp ársins 1993, era ekki líklegtil þess að Sjálf- stæðisflokkurinn fái merki í reitinn um skattastöðnun. Þær kerfisbreyt- ingar, sem boðaðar hafa verið varð- andi virðisaukaskatt, era til þess gerðar að afla ríkissjóði aukinna tekna. Reikningsmeistarar fjármála- ráðuneytisins munu hafa reiknað ríkissjóði um 1,5 milljarða króna í tekjur af breytingunni og myndi slíkt einhvem tímann hafa verið kallaðar myndarlegar skattaálögur á almenn- ing í landinu. Eins og alltaf áður, þegar auknar skattaálögur era boð- aðar, er það gert í nafni réttlætis- ins. Nú er sagt að þær undanþágur, sem Sjálfstæðisflokkurinn stóð sam- hentur að á sínum tíma, hafi mikið óréttlæti í för með sér og það þurfí vitanlega að afnema slíkt. Af ræðu og skrifum forystumanna flokksins mætti marka að slíkt væri aðalatrið- ið. Hitt væri meira tilviljun að þessi „leiðrétting" færði ríkissjóði veraleg- ar tekjur. Það virðist litlu máli skipta í þessari „réttlætisbaráttu" flokksins þótt heilar atvinnugreinar séu lagðar í rúst og allstór hópur fólks missi atvinnu sína. Tryggingastofnun rík- isins mun væntanlega greiða þessu fólki atvinnuleysisbætur en hópurinn er sennilega talinn svo fámennur að það muni ekki um þann blóðmör- skepp í sláturtíðinni. Og svo mun hluti hópsins, sem missir vinnu sína, eins og t.d. rithöfundar, ekki eiga rétt á bótum. Að undanfömu hefur töluvert ver- ið fjallað um rök þess að útgáfustarf- semi og fjölmiðlun í landinu fái áfram innskattinn í virðisauka- skattskerfmu endurgreiddan. Reyndar er það svo að erfitt er fyr- ir almenning að átta sig á því hvem- ig þetta kerfi virkar og því tiltölu- lega auðvelt fyrir stjónmálamenn að haga orðum sínum þannig að al- menningur fái það jafnvel á tilfinn- inguna að viðkomandi aðilar hafi beinlínis hagnast á þessu kerfi. Mátti t.d. lesa slíkt út úr orðum sem Morg- unblaðið hafði eftir fjármálaráðherra eigi alls fyrir löngu. Enginn þarf þó að láta sér detta það í hug að ráð- herrann viti ekki betur. Kerfíð hefur einfaldlega verið þannig að umrædd- ir aðilar hafa greitt virðisaukaskatt af aðföngum sínum og síðan fengið sömu upphæð endurgreidda. Með öðram og auðskiljanlegri orðum: Þegar upp hefur verið staðið hafa verið jafnar tölur tekju- og gjalda- megin — þ.e. ekki hefur verið greidd- ur virðisaukaskattur af þessari starf- semi. í raun er óþarfí að rifja upp rök þess að þessu fyrirkomulagi var komið á við upptöku virðisauka- skatts á íslandi. Allt, sem þá var sagt og samþykkt á Alþingi, m.a. af núverandi stjómarflokkum, er enn í fullu gildi og hafí þá verið þörf er nú nauðsyn þegar öll landamæri era að opnast og íslensk tunga mun eiga í enn meiri vamarbaráttu en nokkra sinni áður. Ólíkt stærri og fjölmenn- ari lönd en ísland telja nauðsyn á að grípa til sérstakra ráðstafana til þess að vema þjóðtungu sína. Ég leyfi mér að hvetja þá, sem efast um rök, að lesa Reykjavíkurbréf Morgunblaðsins frá 20. september sl. og einnig grein sem birtist í Morgunblaðinu sl. sunnudag. Þar er í raun sagt allt, sem segja þarf, og þar er einnig fjallað um þær afleið- ingar sem þessi breytta stefna mun hafa í för með sér. En ef fjallað er um réttlæti á annað borð þá er vert að benda stjórnmálamönnum á þá staðreynd að útgáfuaðilar og fjölmiðlar fara afskaplega mismunandi út úr hinni fyrirhuguðu kerfísbreytingu. Við einn fjölmiðil kemur hún t.d. ekkert, þ.e. Ríkisútvarpið, sem allir lands menn era skyldugir að kaupa áskrift að, hvort sem þeim líkar betur eða verr. Bóka- og tímaritaútgáfa verður hins vegar mest fyrir barðinu á kerf- isbreytingunni og er vandséð hvern- ig þessar atvinnugreinar lifa hana af, nema þá með þeim tilfæringum að flytja meira eða minna af starf- semi sinni til útlanda. Það þarf eng- inn að halda að þessir aðilar eigi möguleika á því að veita kostnaðar- hækkunum, sem kerfísbreytingin hefur í för með sér, út í verðlagið. Benda má á þá staðreynd að íslensk tímaritaútgáfa á nú þegar í mjög harðri verðsamkeppni við innflutt tímarit, tímarit sem gefin era út fyrir margfalt stærri markað en ís- lensku tímaritin. Þessi erlendu tíma- rit geta menn keypt í áskrift án þess að greiða af þeim virðisauka- skatt. Það má líka benda á þá stað- Steinar J. Lúðvíksson „Benda má á þá stað- reynd að íslensk tíma- ritaútgáfa á nú þegar í mjög harðri verðsam- keppni við innflutt tímarit, tímarit sem gefin eru út fyrir marg- falt stærri markað en íslensku tímaritin. Þessi erlendu tímarit geta menn keypt í áskrift án þess að greiða af þeim virðis- aukaskatt.“ reynd að meginhluti bókasölu á ís- landi fer fram síðustu vikumar fyrir jól. Það þýðir að bóksala er nátengd jólagjafamarkaðnum. Á þeim vett- vangi eiga bækurnar nú þegar í harðri samkeppni við ýmsa vöra. Ætla menn það að samkeppnisstaða bókanna myndi batna ef þær hækk- uðu skyndilega um 18%? Stjómmálamönnum er ugglaust kunn sú staðreynd að síðustu árin, sem bækur bára söluskatt, átti öll bókaútgáfa í landinu mjög undir högg að sækja. Afnám skattsins varð hins vegar töluverður aflgjafi fyrir útgáfuna enda lækkuðu bækur þá um fjórðung og urðu samkeppn- ishæfar sem jólagjafír. Þótt nokkur gróska hafi verið í útgáfu undanfar- in tvö ár er það staðreynd að nær öll útgáfufyrirtæki era mjög veik- burða og megna ekki að taka á sig neinar álögur, hvort sem þær felast í auknum sköttum eða þá minni sölu vegna hækkaðs verðs. I umræðunni nú hefur einnig ver- ið fjallað um stefnu Sjálfstæðis- flokksins í þessum málum og rifjuð upp samþykkt landsfundar flokksins frá 1989 um að öll útgáfu- og menn- ingarstarfsemi skuli undanþegin virðisaukaskatti. í grein sem Bjöm Bjarnason alþingismaður skrifaði í DV 24. september sl. segir hann m.a. um þetta mál: „Um þetta (ályktunina frá 1989) er eins og endranær nauðsynlegt að hafa það sem sannara reynist. í ályktun landsfundar sjálfstæðismanna frá 1991 er hvatt til þess að undirbúin verði umtalsverð lækkun á hlutfalli virðisaukaskatts. Síðan segir: Þessu markmiði þarf að ná með breikkun skattstofnsins (afnám undanþága), minni ríkisumsvifum og óbreyttri heildarskattlagningu á áfengi, tóbak ^ og bensín." Verður ekki annað séð af skrifum þingmannsins en að hann telji að umrædd samþykkt réttlæti aðgerðir flokksins nú. Víst er rétt að hugmyndin mun vera sú að lækka skattþrep virðisaukaskattsins úr 24,5% í 23,5%. Kannski er það um- talsverð breyting að einhverra mati, en hræddur er ég samt um það að önnur túlkun hafí falist í samþykkt landsfundarins. Erfítt er að koma auga á að samþykktin frá 1989 sé úr gildi fallin fyrr en a.m.k. forsend- ur seinni samþykktarinnar (um um- talsverða lækkun virðisaukaskatts- ins), era í heiðri hafðar. Það má ein- ungis ítreka að hafi verið ástæða til að leggja ekki virðisaukaskatt á út- gáfu- og menningarstarfsemi árið 1989 þá hafa engar forsendur breyst svo til batnaðar í þessum atvinnu- rekstri að það réttlæti þær auknu álögur sem nú era fyrirhugaðar. Ekki verður annað sagt en að grein Bjöms Bjamasonar hafí komið nokkuð á óvart. Sennilega hafa margir talið að einmitt hann yrði ötull baráttumaður fyrir því að fjöl- miðlar og útgáfustarfsemi mætti búa við óbreytt skilyrði og baráttan fyrir samdrætti í ríkisumsvifum yrði fremur hert en þess freistað að leysa vanda ríkissjóðs með auknum skattaálögum. Bjöm ætti, af eigin raun, að þekkja vel til útgáfustarf- semi á íslandi og möguleikana sem hún hefur til að taka á sig auknar álögur þar sem hann var um langt skeið einn af forsvarsmönnum eins stærsta útgáfufyrirtækis á íslandi, Almenna bókafélagsins. Að lokum langar mig að vitna í orð sem skrifuð vora í hið rökfasta Reykjavíkurbréf Morgunblaðsins frá 20. september sl., en þar er kannski meginkjami þessa erfíða máls dreg- inn saman í eina málsgrein: „Nái hugmyndir ríkisstjómarinn- ar fram að ganga er fyrirsjáanlegt að prentstarfsemi flytzt í auknum mæli úr landi og atvinna stórminnk- ar í þessari atvinnugrein. Tekju- aukning sem ríkisstjómin ætlar að ná í ríkissjóð verður bundin í upplög- um bóka og tímarita í tollvöru- geymslu. Það er óþolandi framkoma af hálfu stjómvalda að breyta sí og æ forsendum fyrir Qárhagslegum ákvörðunum fólks og fyrirtækja til margra ára. Raunar ættu afleiðingar þess á síðasta áratug að hafa orðið til þess að binda í stjómarskrá ákvæði sem komi í veg fyrir slíkt athæfi óábyrgra stjómmálamanna." Höfundur er rithöfundur og aða.Iritstjóri Fróða hf. Atlmgið! Nýr glætilcgur nn/uclnlisti fæ*t í vertlun okknr n kr. 200,-. Nýji myndalistinn er hugmyndabanki sem veitir pér innsýn í pað glæsilega vöruúrval sem fæst aðeins í Habitat. Allt vandaðar vörur sem gefa heimilinu fallegt yfirbragð. Njóttu pess að velja pinn eigin stíl! LAUGAVEGI 13 - SlMI (91) 625870 BÍLASTÆÐI Næg bilastæöi á Bergstööum (bilageymsluhús) á homl Skóla- vöröustigs og Bergstaöastrætis. habitat

x

Morgunblaðið

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.