Morgunblaðið - 06.08.1976, Qupperneq 20

20
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 6. AGUST 1976
Breytinga þörf
til jöfnunar á
kosningarétti
— frá ráðstefnu ungra
Sjálfstæðismanna á Akureyri
Matthfas Bjarnason sjávarútvegsráðherra flutti erindi um stöðu sjávarútvegsins á hádegisverðarfundin-
um á sunnudag.
Fjörugar umræður
um landhelgis og
sjávarútvegsmál
— á ráðstefnu ungra Sjálfstæðismanna í Eyjum
Helgina 27. og 28. marz sl.
efndu Vörður K.U.S. á Akureyri
og Heimdallur F.U.S. í Reykjavík
til ráðstefnu á Akureyri þar sem
fjallað var um kjördæmamálið og
starfshætli Alþingis. Tókst ráð-
stefnan með ágætum og nutu
sunnanmenn góðrar gestrisni Ak-
ureyringa og áttu ánægjulega
helgi þar nvrðra.
Sverrir Jónsson form. Varöar
var ráðstefnustjóri og setti hann
ráðstefnuna á laugardagsmorgun
en siðan ræddi Halldór Blóndal
kennari um breytíngar á íslenzkri
kjördæmaskipan og meginþætti i
kjördæmaskipan nágrannaþjóða
okkar. Að loknu matarhléi fjall-
aði Vilhjálmur Þ. Vilhjálmsson
frkv.stj. um blandað kerfi hlut-
fallskosninga og einmennings-
kjiirdæma. Jón Magnússon form.
Heimdallar fjallaði um einmenn-
ingskjördæmi og Jón Steinar
Gunnlaugsson lögfræðingur um
kosningakerfið í írska lýðveldinu.
Að þvi loknu voru frjálsar um-
ræður og fyrirspurnir. Að lokni
kaffihléi ræddi Þorsteinn Fálsson
ritstjóri og Ellert B. Sehram al-
þingismaður um starfshætti Al-
þingis og svöruðu fyrirspurnum.
Fyrri starfsdegi ráðstefnunnar
lauk svo með kynnisferð i Slipp-
stöðina á Akureyri.
A sunnudag hófst ráðstefnan
eftir hádegi með frjálsum umræð-
um og lögð voru fram drög að
ályktun. Eftir fjörugar umræður
náðíst samstaða um svohljóðandi
ályktun:
Ráðstefnan telur það vera höf-
Vörður F.U.S. á Akure.vri er
eilt af fjórum starfandi sjálfstæð-
isfélögum á Akurevri. Félagið
var stofnað undir nafninu Lands-
málafélagið Vörður 10. feb. 1929,
en breyttist sfðan í F.U.S. Vörður.
Félagið er því orðið 47 ára gam-
alt. Fvrsti formaður þess var Arna
Sigurðsson skrifstofumaður á Ak-
ureyri.
Félagið hefur ávallt tekið.virk-
an þátt í störfum Sjálfstæðis-
flokksins á Akureyri og í kjör-
dæminu og hafa fulltrúar þess
löngum gegnt trúnaðarstörfum
innan flokksins, í kjördæmisráði,
fulltrúaráði og ýmsum nefndum
og ráðum.
Helztu verkefni Varðar á und-
anförnum árum hafa verið aó
vekja áhuga ungs fólks á stjórn-
málum, kynna Sjálfstæóisflokk-
inn og stefnumál hans og reyna aó
auka sjálfstðisstefnunni fylgi.
Háðstefnur, fundir, kynntngar og
hringborðsumræður hafa verið
haldntw og reynt að fá fram um-
ræður og ályktanir um þau mál
sem hæst ber hverju sinni. Reynt
er aö komast yfir sem víðast svið í
starfseminni til þess að auka sjón-
vídd þeirra, sem úm málin fjalla
og leita sem mestra upplýsinga
hverju sinni.
Kvöldverðarfundir voru lengt
haldnir, en með tilkomu mikillar
aukningar á alls konar félögum
og klúbbum sem hat'a skyldumæt-
itigar á mataríundi gat stjórn-
málafélag ekki veriö samkeppnis-
fært, svo að breyta varð þessu
uðmarkmið að stuöla að auknu og
virkara lýðræði í þjóðfélaginu,
þannig að borgararnir verði leidd-
ir til aukinna beinna áhrifa á mál-
efni sin. Stefnumótun í þessa átt
er margsiungin, og Ijóst er, að
breytingar á fyrirkomulagi kosn-
inga til Alþingis geta aldrei einar
sér haft nema lítil áhrif til úrbóta
í þessu efni. Engu að síður er
ljóst, að kosningafyrirkomulagið
verður að vera þannig úr garði
gert, að þar sé tryggt svo virkt
lýðræði sem nokkur kostur er.
Hér á Islandí eru aðstæöur
þannig, að verulegar kröfur verð-
ur að gera til breytinga frá órétt-
látum og andlýðræðislegum þátt-
um i fyrirkomulagi kosninga.
Tafarlaust verður að gera
breytingar til jöfnunar á kosn-
ingarétti borgaranna, þannig að
einn einstaklingur hafi ekki
margfaldan kosningarétt á við
annan á grundvelli búsetu sinnar.
Brýn þörf er á að auka tjáning-
armöguleika kjósandans á kostn-
að flokksræðisins. Eins og nú er,
getur hver kjósandi einungis kos-
ió írambjóðendur eins stjórn-
málaflokks og verður þá að greiða
þeim öllum atkvæði sitt. Kjósand-
inn getur ekki eínu sinni meö
útstrikunum komið i veg fyrir, að
sá frambjóðandi á listanum, sem
honum líkarekki, hljóti atkvæðið.
Allt núverandi kerfi er þannig úr
garði gert, að' framboöin eru
framreidd af stjórnmálaflokkun-
um og valkostir kjósenda eru litl-
ir. Við breytingu á kjördæmaskip-
an og kosningareglum er nauö-
synlegt aö bæta úr þessu.
fyrirkomulagi og var það mikil
afturför, og enda þótt hægt væri
að ná saman jafnfjiilmennum
fundum með öðrum hætti var
þetta fyrirkomulag þess eðlis, að
það styrkti mjög félagsstarfsem-
ina.
Verkefni Varðar á þessu starfs-
ári hafa einkennzt af tvennu: I
fyrst lagi hefur verið reynt að
kynna félagiö meðal ungs fólks og
hefur því verið sent kynningar-
bréf ásamt lögum félagsins og því
bent á fundi og umræður, sem
gæti veriö áhugaverðar fyrir það.
Þá eru gefin út fréltablöð, sem
send eru hinuin almenna félaga
þar sem hann fær upplýsingar um
væntanlega starfsemi. Fundir i
vetur hafa verió viö það miðaðir
að kynna athyglisverð málefni, en
mikil röskun hefur verið á funda-
tímum vegna ótryggra flugsam-
gangna víð Reykjavík i vetur. I
öðru lagi hefur verió unnið að
félagaskrá og reynt að afla tekna
til að mæta síauknum tilkostnaði.
Argjöld voru hækkuð og hefur
það hjálpað mikið til viö að laga
fjárhag féiagsins. Takmarkíð. á
þessu ári er að auka félagatöluna
og gera félagsmenn virkari.
Stjórn félagsins skipa nú:
Sverrir Jónsson formaður, Guð-
laug Sigurðardóttir, Guðrún Sig-
urðardóttir, Ragna Haraldsdóttir,
Guðmundur Vikingsson, Jón Odd-
geir Guómundsson og Sigurður
Sigurðsson. Skrifstofa félagsins
er sameiginleg skrifstofa Sjálf-
stæðísfélaganna að Kaupangs-
stræti 4.
Dagana 10. og II. aprfl s.l.
efndu Eyverjar F.U.S. í Vest-
mannaeyjum og Kjördæmissam-
tök ungra Sjálfstæðismanna f
Reykjaneskjördæmi til ráðstefnu
um sjávarútvegs- og landhelgis-
mál. Var ráðstefnan haldin í Vest-
mannaeyjum og sáu Eyverjar um
framkvæmd hennar. Nokkrum
framámönnum f sjávarútvegi var
sérstaklega boðið til ráðstefnunn-
ar og höfðu þeir framsögu um
nokkra helztu málaflokkana.
LANDHELGISiVlÁLIÐ
Framsöguerindi hafði Þórður
Asgeirsson, skrifstofustjóri í sjáv-
arútvegsráðuneytinu.
Þórður rakti gang mála í sam-
bandi við þá samninga sem þegar
hafa verið gerðir við Færeyinga,
Belga, Norðmenn og Þjóðverja.
Sagði hann það skoðun sína, að
semja bæri um veiðiheimildir til
stutts tima og um lítið magn, eins
og gert var við Færeyinga, Belga
og Norðmenn. Aftur á móti var
hann ekki eins ánægður með
samningana við Þjóðverja. I sam-
bandi við Bretana sagði Þórður,
aö brezka stjórnin væri svo veik
heima fyrir, að hún í rauninni
gæti ekkert samið. Hún hefði að-
eins eins atkv. meirihluta á
brezka þínginu og aldrei yrði
hægt að gera svo samning, að ekki
einhverjir yrðu óánægðir með
hann og þá sérstaklega þeir
brezku þingmenn er kæmu frá
útgeröarbæjunum.
Þórður kom inn á mörg fleiri
mál í erindi sinu, en að lokum
lagði hann ríka áherzlu á, aó bar-
áttan fyrir 200 mílunum væri
ekki unnin og yrðum við að halda
fast fram okkar málstað og mikið
væri óunnið áður en sigur ynnist.
Miklar umræður urðu á eftir
framsöguerindinu og voru menn
ekki allir á einu máli um samn-
inga, en þeir sem tóku til máls
voru: Björn Guðmundsson út-
vegsbóndi, Vestmannaeyjum,
Benedikt Guðbjartsson form.
Kjördæmissamtakanna, Sigurpáll
Einarsson skipstj., Grindavík, Jón
Atli Kristjánsson, Reykjavík,
Hreggviður Jónsson Reykjavík.
SJÁVAKÚTVEGSiVIÁL
Fyrsti frummælandinn var Jón
Atli Kristjánsson og ræddi hann
um Fjármál útgerðarinnar og
fiskvinnslunnar.
Rakti hann þar m.a. fjármögn-
un útgerðar og fiskvinnslu, hvaða
fyrirgreiðsiu útgerðin fengi hjá
bönkunum og hjá ýmsum sjóðum.
Var erindi Jóns Atla mjög yfir-
gripsmikið og erfitt að gera grein
fyrir því i stuttu máli, enda
spunnust langar umræður um
þessi mál og tóku margir til máls,
m.a. Björn Guðmundsson. Rakti
hann nokkuð gang mála í sam-
bandi við útgeró fiskiskipa, en
Björn er því gjörkunnugur og
reyndar líka rekstri fiskvinnslu-
stöðva.
Þá tók einnig tilmáls Hreggvið-
ur Jónsson og taldi iskyggilegt
hvað bæjarútgerðir og afskipti
ríkisins væri orðinn snar þáttur i
útgerð og taldi hann það mjög
varhugaverða þróun. Þetta væri
að drepa niður einkaframtakið.
Undir þessum lið tóku einnig tii
máls þeir Þórður Asgeirsson,
Matthias Pétursson, Sigurpáli
Einarsson og Benedikt Guðbjarts-
son.
STAÐA SJÓiVIANNSINS
OG SJÓÐAKEREIÐ
Sigurpáll Einarsson, skipstjóri í
Grindavík, hafði framsögn i þessu
máli.
Taldi Sigurpáll að sú þróun,
sem orðið hefði um kaup og kjör
sjómannsins, hefði haft mjög nei-
kvæð áhrif. Væri nú svo komið að
illmögulegt væri orðið að manna
flotann vegna þess hve kjörin
væru slæm, kaupið lítið, langur
vinnutimi, erfið vinna og þar ofan
á mínnkandi afli.
Sigurpáll var einn þeirra
manna, sem var i fyrirsvari sjó-
manna við að afnema hið svokall-
aða „sjóðakerfi“. Skýrði Sigurpáll
frá gangi mála þar um. Sigurgeir
Jónsson sjómaður í Vestmanna-
eyjum, tók næstur til máls og tók
hann mjög í sama streng og Sigur-
páll um kjör sjómanna. Kom m.a.
fram hjá Sigurgeiri að hann t.d.,
sem hefði verið á s.l. ári á tveimur
afbragðs fiskiskipum og á meiri
en einum hlut, kæmi út með i
tekjur eftir árið svona svipað og
venjulegur skrifstofumaður í
landi. Taldi Sigurgeir þetta al-
gjörlega óviðunandi. Margir fleiri
tóku til máls og margir oftar en
einu sinni.
NVTING
EISKVEIDILÖGSÖGUNN-
AR OG
ERIDUNARADGERDIR
Frummælandi var Þórður As-
geirsson. skrifstofustjóri.
Rakti Þórður þær aðgerðir er
þegar hafa verið gerðar til friðun-
ar þorskstofninum sérstaklega og
tilraunir til að hafa stjórn á veið-
unum. Taldi Þórður rétt að friða
ýmis svæði um takmarkaóan tíma,
þ.e. með skyndilokunum, og
reyna þannig að hafa áhrif á afla-
magnið, en halda úti veiðum allt
árið.
Sigurpáll Einarsson, var á önd-
verðum meiði við Þórð. Taldi
hann að úthluta ætti hverju veiði-
skipi sinn kvóta, svo mætti þaó
veiða sinn kvóta hvar og hvenær
sem það vildi.
Inn i þessar umræður spunnust
einnig þær deiiur, er nú eru á
milli sjómanna suður með sjóog
sjávarútvegsráðuneytisins um hið
svokallaða „Frimerki" á Selvogs-
bankanum, og það sem þar hefur
verið að gerast.
STADA
sjAvarUtvegsins
Matthías Bjarnason, sjávarút-
vegsráóherra var sérstakur gest-
ur í hádegisverðarfundinum á
sunnudag. Hélt ráðherra þar
langa og ítarlega ræðu um stöðu
sjávarútvegsins nú. Ekki er
mögulegt að gera neina grein fyr-
ir hans ræðu i stuttu máli, en
hann kom m.a. inn á landhelgis-
málið, friðunaraðgerðir, rekstur
útg'erðarinnar, fiskútflutning
o.m.fl.
A eftir ræðu ráðherra stóð til að
hann sæti fyrir svörum, en timans
vegna varð þvi miður ekkert úr
þvi.
Voru menn þó margs fróðari
eftir ræðu ráðherrans, og hefði
verið gaman, ef hægt hefði verið,
að skiptast á skoðunum við hann
um þessi mál, sem skipta Eyja-
skeggja og Reyknesinga svo
miklu máli, — og skiptir reyndar
sköpum fyrir þessi byggðarlög.
Kannski okkur veitist síðar tæki-
færi til þess arna, og það vonandi
fyrr en siðar.
Var nú komið að lokum þessar-
ar ráðstefnu, sem að flestra mati
hafói tekizt með ágætum. Voru
menn á einu máli um, að efia bæri
umræðu um þessi mál og hefja
bæri stöðu sjómannsins á hærra
stig, því óneitanlega skipuðu störf
sjómanna ekki þann sess i okkar
þjóðfélagi sem þeim bæri, þar
sem þetta væri undirstöðuat-
vinnuvegur þessarar þjóðar og
hornsteinn velmegunar hér á
landi.
Þættir úr starfi Varð-
ar F.U.S. á Akureyri