Morgunblaðið - 18.05.1969, Blaðsíða 14

14
MORGUN’BLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 18. MAÍ 1969
EKKi SERLECA ÆSANDI
Þér grípið ekki andann á lofti eða farið úr hálsliðunum þótt
þér sjáið Volkswagen á förnum vegi. — Nei, alls ekki. Það er
vegna þess að hann er svo algeng sjón og lætur svo iítið
yfir sér. Aðalkostir hans eru fólgnir í aksturseiginleikum, ekki
sjónhendingu. Þar er hann í sérflokki. Volkswagen er við-
bragðsfljótur, þægilegur, öruggur og auðveldur í akstri. Hann
er ódýr í rekstri, auðveldur í viðhaldi og ódýr í innkaupi,
vandaður að öllum frágangi og traustur af allri gerð. Volks-
wagen er sígildur en ekkert tizkufyrirbæri. Hann er I hærra
endursöluverði en aðrir bílar.
Volkswagen varahluta- og viðgerðaþjónusta.
Sími
21240
HEKLA hf
Laugavegi
170-172
ALLTAF FJOLGAR
VOLKSWAGEN
Lokaþáttur de Gaulles
EFTIR WILLIAM MILLINSHIP
DE GAULLE hvarf hljóðlega.
Þótt fáir stjórnmálamenn hafi
verið gæddir jafnríkum leikræn
um hæfileikum fór lokaþáttur-
inn út um þúfur, ef til villl vegna
þess að þvert ofan í alla spá-
dóma hans tók ekkert öngþveiti
við þegar hann hætti, að minnsta
kosti ekki þegar í stað. Hann
hafði haldið því fram, að stjórn-
arskrá fimmta lýðveldisins yrði
óstarfhæf án hans, en lífið virð-
ist ganga sinn vanagang. Lif-
andi goðsögn hvarf úr lífi
frönsku þjóðardnnar og Frakkar
komust að rauri um, ef til vil’l
með votti af samvizkubiti, að
þeir gátu án hans verið.
Vildi de Gaulle í raun og veru
að þannig lyki glæsilegum stjórn
málaferli? Hví skyldi hann hafa
framið pólitískt sjálfsmorð úr
því að hann hafði öruggan þing
meirihluta að baki og gat verið
áfram við völd til ársins 1972?
Vitaskuld gæti svarið verið
það, að hann hafi álitið til'lögur
sínar um breytingar á skipulagi
héraðsstjórna og ölduingadeild-
ar þjóna geysimikilvægum til-
gangi, þeim tilgangi að gera
áhrif gaullismans í Frakklandi
óafmáanleg og veita honum sjálf
um þann ódauðlega sess í sög-
unni að uppræta og endurskipu
leggja kerfi sterkrar miðstjórn-
ar, sem sjálfur Napoleon kom
til leiðar.
De Gaulle hefur aflltaif teflt á
tæpasta vað, en sennilega taldi
hann sig vissan um sigur í þjóð-
aratkvæðinu. Það var ekki fyrr
en tveim dögum fyrir kosning-
arnar að hann heyrðist muldra:
„því er lokið“. Hann vissi þá, að
hann mundi tapa og beið ósig-
ursins að sveitasetri sínu. Þann-
ig forðaði hann sér frá þeirri
niðurlægingu að taka saman
pjönkur sínar fyrir allra sjón-
um.
Þessi skýring er sennilega
sönn svo langt sem hún nær, en
de Gaulle var enginn venjuleg-
ur stjórin'málamaður. Honum leið
ast efnahagsmál og þjóðfélags-
leg vandamál. Ef vekja átti
áhuga hans á efnahagsmálum
varð að benda honum á leiðir til
þess að koma til leiðar stórkost-
legum nýjungum. Hann einsetti
sér að finna fyirstur manna milli-
veg milli kapítaflisma og sósíal-
isma. Arum saman ól hann með
sér hugmyndir um að sameina
þetta tvennt. Það var þetta sem
hann kallaði „hlutdeild".
Vel má vera að hann kenni
nú hugsanlegum eftirmanni sín-
um, Georges Pompidou, um það
að þessar hugmyndir yrðu ekki
að veruleika og að þess vegna
hafi 'legið við byltingu í maí í
fyrra.
í endurminningum sínum líkir
de Gaulle Frakklandi við „ævin
týraprinsessu," sem örlögin hafi
ætlað annað hvort fullkomna vel
gengni eða skelfiiega ógæfu.
Kæmist Frakkland á vald ógæf-
unnar yrði það Frökkum að
kenna, en ekki „snilligáfu föður
landsins.“ De Gaulle stjórnaði
Frakklandi í anda du'lrænnahug
sjóna og taldi sig standa i sér-
stöku sambandi við anda Frakk
lands. Hins vegar fyrirleit hann
þær 50 milljón sálir, seim vill svo
til að búa í Frakklandi, þótt
hann þægi stuðning þeirra og
þakklæti og liti svo á að þar
talaði hin sanna rödd þjóðar-
innar. í maí í fyrra rofnaði sam-
bandið og ekki aðeins í hugar-
heimi hershöfðingjans. Hann
ákvað að efna til þjóðaratkvæða
greiðslu og sniðganga þannig
ennþá einu sinni alla „mil'liliði",
en komst að raun um, að víð-
tæk verkföll um gerval’lt laindið
gerðu það með öllu ókleift.
LEITAÐ Á NÁÐIR HERSINS
I fyrsta skipti gerði hershöfð-
inginn sór þess grein, að orð
hans höfðu ekki áhrif. Enginn
hlustaði á hann. Hann tvísté.
Hann varð að láta undan síga.
En þrátt fyrir það reyndi hanin
að koma fram í hlutverki kænna
forystumanna, sem Machiavelli
lýsír, leiðtoga sem engum treyst
ir, og grípur til óvæntra ráða
með kaldri skynsemi. Án þess
að gera Pompidou forsætisráð-
hvera viðvart hvarf hann í sex
klukkustundir 29. maí þegar
ástandið varð hvað hættulegast
og hélt tiil Baden Baden að ráð-
færa sig við yfirmenn franska
liðsafl’anis í Þýzkalandi. Þessi að
ferð hans til að hræða hafði
áhrif, en ekki endilega þau, sem
hann hafði vænzt. Jafnvel gauil
istar, sem enginn getur vænt um
ótryggð við hershöfðingjann
hrista eniruþá höfuðið yfir þess-
um furðulega atburði, og það
liggur við að þeir tali um hann
I með fyrirlitningu.
mönnum sínum og komið mörg-
um sinma manna í stjórnina.
Hann hafði bjargað ástandinu
þegar de Gaulle var á tveim átt-
um í maí og júní. Hann var orð-
inn viðurkenndur lefðtogi
gau’llistaflokksins og naut mik-
illa vinsælda í landinu.
Þetta er furðulegt afrek manns
sem allt frá lokum heimsstyrj-
aldarinnár virtist láta sér lynda
að láta lítið á sór bera í skugga
húsbónda sáns. Á margan hátt
eru þeir gerólíkir. Frá unga
aldri gerði de Gaulre sér far um
að móba persónuleika sinn í sam-
ræmi við þá bjargfcstu trú sína,
að hans biði stórkiostlegt hlut-
skipti. Hann hélt öðru fólki í
hæfilegri fjarlægð, tileinkaði sér
þrjózku og setti markið hátt. Aft
ur á móti er Pcmpidou á yfir-
borðinu alúðlegur, værukær og
rólyndur, og það var engu lík-
ara en hann kæmist á tindinn af
tilviljun en ekki af ásettu ráði.
Milli þátta
De Gaulle stóðst þá freistingu
að 9egja af sér, og þegar hann
sneri aftur féllst hann loksins á
fyrirætlanir Pompidous um að
efna til almennra þingkosninga
í stað þjóðaratkvæðagreiðslunn
ar. En á þessu stigi varð greini-
leg breyting á afstöðu de Gaull-
es til hins trygglynda forsætis-
ráðherm síns. Brot úr samræð-
um, sem sagt er að þeir hafi
átt 30. maí 1968, hljómar senni-
lega.
Pompidou: Ef þér tapið þjóð
aratkvæðinu, mon Général, er
stjórnin glötuð. Ef ég tapa kosn
ingunuim, tapa ég einn.
De Gaulle: Og ef þér vinnið
þær ...
Pompidou var leyft að stjórna
kosningabaráttu gaul’lista og átti
heiðurinn af gífurlegum kosn-
ingasigri. Um leið haslaði hann
sér völl sem sjálfstæður stjórn-
málaleiðtogi, en fyrirgerði
trausti því, sem hershöfðinginn
bar til hans og hið nána sam-
band þeirra fór út um þúfur.
Hann var orðinn keppinautur
hershöfðingjans og hann varð að
víkja fyrir hinum kuldalega og
vélræna Couve de Murville.
POMPIDOU STÍGUR FRAM
Hersihöfðimginn útskúfaði
Pompidou með hástemdu lofi og
tvíræðum og dæmigerðum at-
hugasemdum um framtíðarhlut-
verk hans. Vafi var látinin leika
á því, hvort de Gauille hefði val-
ið hann sem eftirmann sinn. En
Pompidou hjóst ekki við því að
verða tilnefndur ríkisarfi og
þurfti þess heldur ekki með.
Hann hafði sjálfur lagt grund-
völl að pólitískum völdum. Hann
hafði fyllt þingið af stuðnings-
Hann reyndi ekki að ota sér
fram. Metnaður hans jókst stig
af stigi. Honum tókst allt, Sem
hann tók sér fyrir hendur, án
sýnilegra erfiðismuna — bæði
sem kennari, aðstoðarmaður de
Gaulles, fyrst eftir styrjö’dina
og síðan eftir valdatöku hans,
sem bankastjóri Rotschilds-
banka (þar sem hann varð aðal
bankastjóri á tveimur árum) og
sem forsætisráðherra á árunum
1962 til 1968. Hann hefði getað
fengið sæti í stjórninni miklu
fyrr, en kaus að bíða að tjalda-
baki og efla tengsfl sín við de
Gaulle unz þau urðu stöðugt
nánari.
Georges Pompidou og eigin-
koma hans, Claude lifa fjöl-
breyttu samkvæmislífi og um-
gangast rithöfunda, listmálara,
tízkuteiknara og skemmtikrafta.
Öfugt við de Gaulle er Pompi-
dou brosmildur og tilhliðrunar-
samur, en hann er ekki síður
pukurSlegur en hershöfðinginn.
Þrátt fyrir hið glaðværa fas og
þægilegt viðmót er Porr.pidou
gætinn fram í fingurgóma og þar
sem hann var þar að auki dug-
mikill án þess að vera óþarflega
umkvörtunarsamur og virtist þar
að auki metnaðarlaus, ávann
hann sér traust de Gaulles.
Hann tók við starfi forsætis-
ráðherra með værukæru létt
lyndi, sem starfsbræður hans
kunnu vel. Hann virtist ágætt
dæmi um prófessor, sem hefði
villzt í valdastól af tilvi'jun:
hann virtist furða sig á því að
vera kominn í þetta háa embætti.
Honum stóð hjartanlega á
sama um þótt hann glataði vö’ld-
um sínum, cg í framkomu sinni
Framhald á bls. 19
Hin heimsþekkta algerlega
sjálfvirka rafknúna saumavél
VERÐ AÐEINS 10.665 KR.
Með Necchi er bókstaflega unnt að framkvæmda allan sauma-
skap sem þekkist með saumavélum. Auðvitað að meðtöldum
skrautsaum, fangamörkum, útsaum, hnappagötum og áfestingu
hnappa og að stoppa í göt.
Allt sjálfvirkt
Þúsundir anægðra nolendu
um ullt lund sunnu kosti
NECCHI suumavélu. 35 úru
reynslu hér ú lundi
FÁLKINN HF.
NECCHI