Morgunblaðið - 09.02.1966, Blaðsíða 14

14
MORGU N BLAÐIÐ
Miðvikudagur 9. febrúar 196«

Útgefandi: Hf. Árvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Ritstjórnarfulltrúi: Þorbjörn Guðmundsson.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn: Aðalstræti 6.
Auglýsingar og afgreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 22480.
Áskriftargjald kr. 95.00 á mánuði innanlands.
í lausasölu kr. 5.00 eintakið.
TRA USTUR
EFNAHAGUR
rátt fyrir þær miklu verð-
hækkanir, sem orðið hafa
hér innanlands síðustu ár, er
hagur landsins út á við
traustur og gjaldeyrisvara-
sjóðir hafa farið stöðugt vax-
andi. Auðvitað er þetta fyrst
og fremst að þakka miklum
aflabrögðum og góðæri til
lands og sjávar, en staðreynd
er þetta engu að síður.
Á grundvelli þessarar
traustu stöðu út á við hefur
reynzt unnt að auka stöðugt
frjálsan innflutning og af-
nema höft og þvinganir.
Frjálsræðið í innflutningnum
og mikið vöruframboð hefur
verið bezta kjarabót, sem
landsmenn hafa fengið.
Áður var hér vöruskortur
og oft voru fluttar til lands-
ins bæði dýrar og lélegar
vörur, sem fólk varð að
kaupa nauðugt viljugt, en nú
er gnægð flestra vöruteg-
unda og mikið og gott úrval.
Menn voru farnir að trúa
því að við íslendingar yrð-
um alla tíð að búa við höft
og þvinganir, en Viðreisnar-
stjórnin hafði djörfung til að
snúa við á þeirri óheillabraut,
og menn hafa séð hinn mikla
árangur. Að vísu er það enn
svo að um 14% innflutnings-
ins er bundið við jafnvirðis-
kaupalöndin, en fregnir
hafa nú borizt af því, að
kommúnistaríkin sækist ekki
lengur eftir vöruskiptavið-
skiptum, og má því vænta
þess að viðskipti okkar við
þau verði einnig frjáls innan
tíðar, öllum til hagsbóta.
Þannig er nú unnið jafnt og
þétt að því að uppræta leifar
haftatímabilsins og spilling-
una, sem þá þróaðist. Það hef-
ur að vísu tekið menn.nokk-
urn tíma að átta sig á frjáls-
ræðinu, en allt andrúmsloft í
viðskiptamálum hefur þó gjör
breytzt til hins betra.
Á tímum vöruskorts var
einnig talið nauðsynlegt að
halda uppi víðtækum verð-
lagshömlum, og skrifstofu-
menn og umboðsmenn flokka
ákváðu verðlagið, en ekki
markaðurinn og atorka kaup-
sýslumanna. Enn eru að vísu
við líði algjörlega óraunhæf
verðlagsákvæði á sumum svið
um, en einnig í því efni hefur
mikið breytzt til batnaðar, en
þó þarf von bráðar að upp-
ræta einnig þessar leifar
haftaskipulagsins, sem engum
er til hagsbóta til frambúðar.
Öflug samkeppni og mikið
vöruframboð tryggir bezt hag
neytandans, en ekki eitthvert
verðlag, sem tilbúið er af
kontoristum. Sjálfsagt er að
fylgjast með verðlagsþróun
og birta upplýsingar um
breytingar á verðlagi, en það
er ekki sama og að nauðsyn-
legt sé að hafa verðlagshöft,
sem hindra eðlilega sam-
keppni, og þar með hagstæð-
ustu viðskiptakjörin, þegar til
lengdar lætur.
En þótt við búum nú við
aukið viðskiptafrelsi og traust
an fjárhag út á við, er nauð-
synlegt að menn geri sér
grein fyrir því, að stórfelldar
kaupgjalds- og verðlagshækk-
anir mega ekki verða á næst-
unni. Meginástæðan til þess
að hinar miklu hækkanir, sem
orðið hafa á síðustu árum,
hafa ekki stefnt fjárhag þjóð-
arinnar í voða, eru þær, að
mikil aflabrögð voru og hækk
andi verðlag á útflutningsaf-
urðum okkar. Þetta hagstæða
árferði gat staðið undir verð-
hækkununum. En menn
mega ekki reikna með því að
sjávaraflinn aukist stöðugt ár
frá ári, og verðlag afurðanna
fari hækkandi líkt og verið
hefur að undanförnu. Þess
vegna er nauðsynlegt að
stemma stigu við kaupgjalds-
og verðlagshækkunum.
Ekkert glapræði væri verra
í efnahagsmálum en kollvarpa
þeim mikla árangri, sem náðst
hefur, þannig að á ný verði
horfið til hafta og þvingana.
Þá mundi hagvöxtur þjóðar-
innar minnka og afkoma al-
mennings versna.
AÐGERÐIRNAR í
EFNAHAGS-
MÁLUM
J vaxandi og blómlegu þjóð-
félagi hljóta stöðugar breyt
ingar að verða í efnahags- og
viðskiptamálum. Þar getur
ekki orðið um neina stöðnun
að ræða, enda er það mál hag-
fræðinga, að glíma við hin dag
legu vandamál í efnahagslíf-
inu eigi að forða því, að til
meiriháttar vandræða komi
eða kreppuástands.
Nú um áramótin voru vext-
ir nokkuð hækkaðir, og ráð-
stafanir gerðar til aukinnar
sparifjárbindinga til að koma
í veg fyrir óhóflega þenslu,
sem illviðráðanleg hefði getað
orðið. Jafnfíamt var tilkynnt
að nokkrar tollalækkanir
væru fyrirhugaðar, og fyrir
skömmu var innflutnings-
frelsi aukið enn, eins og menn
vita.
Efnahags- og framfara-
stofnunin í París, sem íslend-
ingar eru aðilar að, gefur ár-
lega út skýrslur um þróun
efnahagsmála í aðildarríkjun-
um, og bendir á það sem af-
laga fer, og jafnframt á úr-
UM hálftíuleytið á hverj-
um morgni fer 33 ára gam-
all V-Þjóðverji, Gunther
S. (eftirnafninu er haldið
leyndu), til vinnu.
Gunther, sem býr í litlu
fjallaþorpi í Sauerland,
stundar þó ekki venjuleg
störf. Á því leikur ekki
vafi, að enginn annar V-
Þjóðverji stundar sömu
vinnu.
Gúnther tæmir spilavél-
ar. Hann stingur 10 pfenn-
inga pening í þær, tekur í
Flestlr tapa.
Lifir á fjárhættuspili
og greiðir enga skatta
V-Þjóðverji hefur sérstaka hæfileika, sem gerir
honum kleift að vinna i sífellu í spilavélum
handfangið og vinnur sex-
tíu, áttatíu eða hundrað
pfenninga. Þannig heldur
hann áfram, unz hann hef-
ur tæmt vélina, eða eig-
andinn tekur hana úr sam-
bandi.
Venjulegt fólk nefnir
þessa atvinnu fjárhættu-
spil, en Gúnther er á ann-
arri skoðun, því að hann og
fjölskylda hans hafa ekki
haft aðrar tekjur undan-
farin 15 ár.
Fyrir nokkrum árum gengu
ýmsar sögusagnir um fólk,
sem iþóttist hafa „lært“ á á-
kveðnar tegundir spilavéla.
Margir gáfu sig fram við
framleiðendur þeirra, og
kröfðust peninga fyrir að
hætta spilamennskunni. Fram
leiðendur hafa þó raunveru-
lega aldrei haft miklar á-
hyggjur af slíku fólki, því að
flest var ekki eins leikið, og
það þóttist vera. Þá er sífellt
verið að þreyta spilavélum,
nýjar gerðir koma á markað-
inn og „sérfræðingarnir"
mega sín einskis.
Framleiðendur vita hins
vegar lítið eða ekkert um
Gúnther. Hann beitir ekki
venjulegum „brögðum". Hann
hagnýtir sér aðeins sérstakan,
meðfæddan hæfiléika. Af eðli-
ræði, sem til bóta gætu orðið.
í ársskýrslunni um ísland,
sem nýlega hefur verið birt,
kemur fram, að sérfræðingar
stofnunarinnar eru á sama
máli og íslenzk stjórnarvöld
um nauðsyn þess að halda
verðbólgu í skefjum og um
þau úrræði, sem í því efni séu
helzt til bóta.
legum ástæðum er hann fá-
máll um leikni sína.
Gunther sér greinilega töl-
ur á skífum, sem snúast með
allmiklum hraða. Hann komst
að raun um þennan hæfileika
fyrir 15 árum. Hann getur
m.a. greinilega séð loftventil
á bíldekki, er það snýst.
Hann sér tölurnar á spila-
vélunum, og stöðvar skífurn-
ar á réttu augnabliki. Á 16 ár-
um hefur honum tekizt að
þjálfa sig svo vel, að gert er
ráð fyrir, að hann hafi haft
a.m.k. tvær og hálfa millj. ísl.
króna í tekjur, og er þó senni-
lega of lágt reiknað.
Sumir þeirra, sem reka
spilahús, þekkja Gúnther, en
fæstir amast við honum, því
að hann etur og drekkur í
veitingasölum þeirra, og skil-
ur oftast eitthvað eftir í vél-
unum. Þá sjá venjulega aðrir
gestir hve vel Gúnther geng-
ur, og þeir reyna af kappi að
græða eins mikið og hann, en
gengur ekki eins vel, og því
fyllast vélarnar von bráðar á
ný.
A ð r i r spilahúsaeigendur
reiðast, er þeir sjá til Gúnt-
her. Þeir taka vélarnar úr
sambandi, eða setja upp skilti
um, að vélarnar séu bilaðar.
Gúnther verður að vinna
a.m.k. 500 ísl. kr. á dag, en
þá verður hann að einbeita
Þótt hagfræðingar taki
ekki endanlegar ákvarðamr í
efnahagsmálum heldur stjórn
málamennirnir, hlýtur auð-
vitað að verða tekið tillit til
þess, sem þeir segja, því að
þeir byggja bæði á reynslu og
víðtæku námi.
Auðvitað geta einstök úr-
ræði, sem gripið er til, ætíð
sér a.m.k. 70 sinnum. Þá
verður hann að rabba við
gesti, og aka milli spilahús-
anna, oft langa leið. Þá verð-
ur hann stundum að búa í
gistihúsum, ef hann á of langa
leið fyrir höndum heim, og
langt er liðið á kvöld.
Kona hans og sonur, Heinz-
Gúnther, búa í nýrri íbúð, og
Gúnther ekur um í nýjum bík
Þó borgar hann engan tekju-
skatt. Yfirvöldin hafa rætt við
hann um tekjur hans, en þar
eð enginn veit með vissu, hve
miklar tekjur hann hefur,
verður að fara eftir framtali
hans.
Mörg tímarit hafa verið á
hælunum á Gúnther, Oig boðið
honum 20.000 ísl. kr. fyrir við-
töl, en hann sinnir ekki slík-
um boðum. Þá yrði hann þeg-
ar í stað landsfrægur, og yrði
að leita sér að annarri vinnu.
Heima hefur Gúnther stóra
spilajvéi, og þar æfir hann sig
ásamt syni sínum, sem senni-
lega á einhvern tíma eftir að
feta í fótspor föðurins.
orkað tvímælis, en í megin-
dráttum vita menn nú, hvern-
ig á að stjórna efnahagslífinu
þannig, að framfarirnar verði
sem mestar og lífskjörin sem
bezt. Þessa þekkingu höfum
við íslendingar eins og aðrir
hagnýtt okkur, og þess vegna
er nú blómlegt atvinnulíf á
íslandi og lífskjörin góð.