Morgunblaðið - 29.08.1957, Blaðsíða 1

Rússar hafna afvopnunartillögu
Ætla þeir að steypa
mannkyninu út í hyl-
dýpi styrjaldarhœttu?
Lundúnum og Washington, 28. ágúst (Reuter).
í DAG var haldinn 25 mínútna fundur í afvopnunarnefnd-
inni í Lundúnum. Á honum gerðust þau miklu tíðindi að
fulltrúi Rússa Valerian Zorin hafnaði með öllu síðustu til-
lögu Vesturveldanna um bann við tilraunum með kjarnorku-
sprengjur og um upphaf afvopnunar.
Það vekur mikla athygli, að þessi afdrifaríka neitun Rússa
kemur aðeins fáum dögum eftir að Rússar tilkynntu að þeir
hefðu smíðað eldflaug er gæti flutt vetnissprengjur hvert
sem er í heiminum.
Eisenhower forseti Bandaríkjanna gaf í dag út tilkynningu
um að hann harmaði ákaflega þessa neitun Rússa. Með henni
væru Rússar að stefna gervöllu mannkyninu út í hyldýpi af
hættu og ótta.
Eins og kunnugt er, lögðu full
trúar Vesturveldanna fram þann
21. ágúst tillögur um tveggja ára
bann við kjarnorkutilraunum.
Einnig lögðu þeir fram tillögur
um aðgerðir, sem gætu hindrað
að hernaðarárás væri framin að
óvörum. Var því þó lýst yfir,
að þetta væru aðeins byrjunar-
tillögur. Fulltrúar Vesturveld-
anna myndu næsta daga „víkka“
þessar tillögur og skýra . þær
nánar út.
Það vakti því mikla undrun
þegar fundurinn í dag hófst, að
Framh. á bls. i
Ljósmynd þessi var tekin úr björgunarflugvél varnarliðsins á Keflavíkurflugvelli og sýnir hún
hvar Pólarbjörn er fastur í rekísnum.
Republikanar bíða óvæntan
og stórfelldan ósigur
Allt útiit fyrir að jbyrilvængja
bjargi áhöfn Pólarbjarnar ínótt
MILWAUKEE 28. ág. (Reuter)
tJrslit í öldungadeildarkosning-
unum í Wisconsin urðu þau að
frambjóðandi demokrata William
Proxmire var kjörinn með mikl-
um atkvæðamun. Hafði hann 120
þúsund atkvæði fram yfir Walt-
er Kohler frambjóðanda repu-
blikana.
Þessi úrslit hafa vakið feurðu
og eru álitin ósigur fyrir Eisen-
hower og stórkostlegur hne^kir
fyrir Republikanaflokkinn í
heild. Orsök þessa eru taiin að
hægri sinnaðir republikanar hafi
setið heima frekar en að kjósa
hinn frjálslynda Kohler.
Þetta voru aukakosningar.
Skyldi kjósa nýjan fulltrúa til
öldungadeildar Bandaríkjanna
í stað hins alræmda McCarthys,
sem lézt í sumar. Ósigur Kohler
er þeim mun meiri þar sem að
fyrr á árum hefur hann tvisvar
sigrað Proxmire í kosningum um
ríkisstjóraembættið í Wisconsin
og allir öldungadeildarþingmerm
þessa ríkis í 25 s.l. ár hafa verið
republikanar.
Eftir þessi úrslit eru republik-
anar úrkula vonar um að ná
meirihluta í öldungadeildinni.
Hafa demokratar nú 50 af 86 þing
sætum í henni.
Hótaði Gomulka að
skjóta Krúsjeff?
MJÖG sterkur orðrómur gengur
um það í Póllandi og jafnvel
meðal pólskra stjórnmálamanna,
að Gomulka hafi ógnað Krúsjeff
með skammbyssu, þegar hann
var staddur í Varsjá í október
sl.
Eins og menn minnast var ákaf
lega mikii ólga í Póllandi um það
leyti, sem Rokossovsky marskálk
ur var rekinn og Gomulka tók
við völdum þar. Þegar fundir
stóðu sem hæst í pólska komm-
únistaflokknum, varð það skyndi
lega upplýst, að Krúsjeff hafði
komið með flugvél til borgarinn-
ar. Var hann mjög æstur og reið-
ur yfir því, að Pólverjar hugð-
ust nú fara sínar eigin götur.
Ætlaði hann að skakka leikinn,
flutti ræðu á fjölmennum fundi,
þar sem hann hellti úr sér sví-
virðingum um Gomulka.
Rússneskur her var um þessar
mundir allt umhverfis Varsjá,
reiðubúinn að láta til skarar
skríða hvenær sem fyrirskipunin
bærist. Og nú spyrja menn:
—Hvers vegna gaf Krúsjeff ekki
skipun um árás. Hinn plóski orð
rómur skýrir þetta svo, að Krú-
sjeff hafi, er hann sat fund með
Gomulka, sagt að nú ætlaði hann
að skipa rússnesku herjunum að
gera árás á borgina.
Allt í einu tók Gomulka upp
skammbyssu og sagði: — Ef þú
gefur slíka skipun út, þá skýt
ég þig. Eftir þetta var Krúsjeff
í rauninni fangi Pólverja. Og
það var ekki fyrr en Krúsjeff
hafði beygt sig, sætt sig við brott-
rekstur Rokossovskys og skilið
alvöruna í þessu máli, sem Pól-
verjar slepptu honum. Þá höfðu
aðstæður breytzt svo að örðugra
var að gefa árásarfyrirskipun,
Pólverjar höfðu þá safnað sínu
herliði og hefði orðið úr því blóð
ugasta styrjöld, ef Rússar hefðu
látið til skarar skríða.
Þessar upplýsingar hefur
Reuters-fréttastofan eftir tveim-
ur frönskum þingmönnum, Jean
Lipkowsky og Pierre July, sem
nýlega voru á ferð í Póllandi.
SÍÐUSTU fregnir frá Meistara-
vík í gærkvöldi hermdu að byrj-
að væri að bjarga sjómönnum af
norska skipinu Polarbjörn. Var
það þyrilvængja bandaríska flug
liðsins sem selflutti skipbrots-
menn frá Pólarbirninum til
danska strandgæzluskipsins Test
en, sem var um 70 sjómílur í
burtu.
Þessi lokaþáttur björgunar-
starfsins hófst með þeim hætti,
að þyrilvængja bandariska flug-
hersins var flutt með risaflutn-
ingavél frá Thule á Norður-Græn
landi til Meistaravíkur. En þang-
að höfðu flutningaflugvélar frá
Keflavíkurflugvelli flutt benzín
birgðir.
Skömmu eftir hádegi í dag J
lagði þyrilvængjan af stað frá
Meistaravík og settist hún nokkru
seinna á ísinn 60 sjómílur norð-
ur af Meistaravík skammt frá
danska varðskipinu Testen, en
það var um 70 sjómílur frá Pól-
arbirninum. Hafði Testen ekki
komizt lengra vegna þess hve
ísinn var þéttur.
Þarna fékk þyrilvængjan
benzín og var nú ákveðið að
fljúga frá þessum stað yfir að
Pólarbirninum. Skymaster björg
unarflugvél frá Keflavíkurflug-
velli hafði kannað flugskilyrði og
reyndust þau góð. Veður var
kyrrt og skyggni um 40 km.
Ekki höfðu en borizt ákveðnar
til Testen væri lokið, en þar sem
flugskilyrði voru svo heppileg
var talið víst, að björgun færi
fram samkvæmt áætlun. Yfir 30
manna áhöfn er á Pólarbirni en
þyrilvængjan getur aðeins tekið
þrjá til fjóra farþega og getur
því þurft að fara allt að tíu ferð-
ir.
Þegar skipbrotsmennirnir
fengu skeyti um að þyrilvængjan
væri komin svo nálægt þeim
bjuggust þeir til að yfirgefa
skipið. M.a. festu þeir báta
aftur í davíða skipsins. Vonast
menn enn til að skipið Kista Dan
kunni um síðir að ná fram til
Pólarbjarnarins, þótt ekki sé
hægt að hætta mannslífum með
fréttir um að fyrsta selflutningi því að fresta björgun skipsverja.
Danir samþykkja skipun nefndar
til að gera út um handritamálið
KAUPMANNAHÖFN, 28. ágúst:
(Eigin fréttaritari). Á ráðuneyt-
isfundi H. C. Hansen-stjórnar-
innar í gær var rætt um þau til-
mæli íslendinga að nefnd yrði
skipuð til að fjalla um handrita-
málið.
Ríkisstjórnin ávað að verða
við tilmælum íslendinga. Á
morgun kemur utanríkismála-
nefnd þjóðþingsins saman til að
ræða málið.
Berlinske Tidende skrifar í
dag, að mjög séu skiptar skoð-
anir um, hvernig nefndin skuli
skipuð. íslendingar hafi óskað
þess að í henni sætu aðeins al-
þingismenn og Þjóðþingsfulltrú-
ar, en háværar raddir heyrist um
það í Danmörku, að þar sitji
einnig vísindamenn.
Blaðið Socialdemokraten segir
að allt sé enn óráðið hvernig
skipað verði í nefndina. Ákvörð-
un um það verði tekin síðar í
HELSINGFORS, 28. ág. — Horf-
urnar hafa batnað nokkuð fyrir
minnihlutastjórn Sukselainens.
Var talið að stjórn hans yrði ekki
lengri lífdaga auðið, vegna þess
að jafnaðarmenn vildu ekki fall-
ast á úrbótatillögur hennar í efna
hagsmálum. En nú benda allar
líkur til þess að Jafnaðarmantia-
samráði við ríkisstjórn íslands.
Biaðið telur þó líklegt, að í nefnd
inni fái sæti bæði stjórnmála-
menn og vísindamenn.
flokkurinn sé klofinn í þessu
máli og muni takast með stuðn-
ingi annars arms flokksins að
koma tillögunum gegnum þingið.
Fyrst reyndi verulega á þetta
í þinginu í dag við lok einnar um-
ræðu, þegar ákvæði um frestun
barnalífeyris voru samþykkt,
Frh. á b' . 2.
Stjóm Sukselainens virð
ist ætla að halda velli
*