Morgunblaðið - 12.12.1956, Blaðsíða 19

Miðv5Vij<ío<*iir
\f nrt r* r * n t fí
19
Felsenborgarsögurnar
ARH) 1854 kom út á Akureyri
bók, sem hlaut miklar vinsæld-
ir með íslenzkri alþýðu. Þetta
var íslenzk þýðing á Felsenborg-
arsögunum þýzku. Aðalþýðand-
inn var Ari Sæmundsson, en
nokkrir kaflar voru þýddir af
Daða Nielssyni hinum fróða og
séra Guttormi Guttormssyni í
Stöð. Felsenborgarsögurnar voru
eflaust í tölu vinsælustu bóka
hér á landi á síðari hluta 19.
aldar. Þær voru bókstaflega
lesnar upp til agna, en það eru
láklega hin beztu örlög, sem bók
getur hlotið, stórum betri en þau
að vera af engum lesin, til
skrauts í bókaskápum. Og svo
fór að þessar sögur gleymdust að
mestu, á 20. öld var það varla
nema gamla fólkið, sem mundi
eftir þeim. En Halldór Kiljan
Laxness vakti athygli manna á
þeim að nýju. f sögunni um Ólaf
Kárason Ljósvíking er sagt frá
því á áhrifamikinn hátt, er sögu-
hetjan kemst í kynni við þessar
sögur. Og menn tóku að spyrja
hverir aðra, „Hvað eru Felsen-
borgarsögur eiginlega?" En fá-
um varð greitt um svör, sögurn-
ar voru horfnar úr bókasöfnum
manna og að mestu leyti gleymd-
ar.
Felsenborgarsögurnar, eða Die
Insel Felsenburg, komu fyrst út'
í Þýzkalandi 1731. Skáldsagan
var rituð af lítt þekktum em-
bættismanni, sem þó hefur auð-
sjáanlega hlotið góða menntun.
Efni sögunnar fjallar í aðaldrátt-
um um fólk, sem verður skip-
reika á eyðieyju í Suðurhöfum
og kemst í mörg og furðuleg
ævintýri. Þarna á eyjunni eru
drýgðir glæpir, hatað og elskað.
Að lokum er aðeins eftir maður
og kona, sem auðvitað finna
hvort annað, og kemur af
þeim ættbogi mikill, sem byggir
eyjuna ásamt nýju skipbrots-
fólki. í sögulokin er ættfaðirinn,
Albert Júlíus, hartnær 100 ára
gamall en stjórnar enn eyjar-
skeggjum, sem flestir eru niðjar
hans. Eyjan er ekki annað en
smámynd af því þjóðfélagi, sem
tíðkaðist í Evrópu í upphafi 18.
aldar, hinn einvaldi þjóðhöfðingi
er æðstur manna og hátt yfir
Framh. af bJs. 11.
býr við böl húsnæðisleysisins eða
bíður eftir lánsfé til að ljúka
íbúðum sínum, muni þó heldur
fagna því, þótt ekki sé annað gert
en það, sem við Sjálfstæðismenn
í Húsnæðismálastjórn leggjum
til. Ríkisstjórnin gæti því alveg
verið þekkt fyrir það að hefjast
handa um þær fjáraflanir.
Því miður hefur aðgerðarleysið
ráðið í húsnæðismálunum frá því
Sjálfstæðisflokkurinn lét af
stjórnarforustunni á sl. sumri. —
Það hefur mikið tjón hlotizt af
því, að ekki voru þegar í sumar
gerðar ráðstafanir til aukinnar
fjáröflunar fyrir almenna veð-
lánakerfið. Þá þegar var fengin
sú reynsla, sem í upphafi var tal-
in nauðsynlegur grundvöllur til
að ákveða um frekari fjáraflanir
en í fyrstu voru gerðar. En nú-
verandi ríkisstjóm hefur ekki
einungis verið aðgerðarlaus um
framkvæmdina á þessu ári, sem
nú er að líða. Ríkisstjórnin hefur
ekki enn tryggt áframhaldandi
rekstur veðlánakerfisins næsta
ár. Ófyrirsjáanlegt er, hvaða
tjóni slíkt kann að valda. En ekki
er öllu glatað enn, ef ríkisstjórn-
in sýnir loks einhvern manns-
brag í þessu máli. En almenning-
ur mun sætta sig við það eitt, að
ekki verið rifið niður það, sem
gert hefur verið og áunnizt með
þeirri merku húsnæðismálalög-
gjöf, sem sett var árið 1955, held-
ur verði aukið og bætt við á
grundvelli þeirrar reynslu, sem
fengizt hefur. Með því móti verða
húsnæðismálin leyst til frambúð-
ar. —
Þorvaldur Garðar Kristjánsson.
aðra hafinn, en þegnum hans
skipt í hópa og stéttir, þar sem
hverjum er afmarkaður sinn bás
og allt í röð og reglu.
Eyðieyjasögurnar voru mjög í
tízku um þessar mundir. Fyrsta
alkunna sagan af þessu tagi er
Simplicius Simplicissimus eftir
Grimmelshausen, þar sem sögu-
hetjan endar daga sína á eyði-
eyju og þráir alls ekki að hverfa
aftur til menningarinnar. Fels-
enborgarsögurnar eru svipaðar
að því leyti, að fólkið unir hag
sínum hið bezta á eyju sinni og
vill hvergi annars staðar vera.
Allt annar blær er á Robinson
Crusoe, sem kom út tólf árum
fyrr en Felsenborgarsögurnar.
Þar þráir söguhetjan ekkert ann-
að freka en að komast brott
frá eyjunni heim til menningar-
innar á ný.
Það er í sjálfu sér ekkert und-
arlegt, þótt skáldunum þyki fólk
á eyðieyju freistandi viðfangs-
efni. Hér er aflokaður smáheim-
ur, oftast með fáum aðalpersón-
um, sagan verður einföld í snið-
um. Hið takmarkaða svið eyjar-
innar er freistandi á sama hátt
og heilsuhælið, bóndabærinn eða
jafnvel smáþorpið. En eyðieyja-
sögur komust einnig í tízku
vegna hinna rómantísku drauma
Evrópumanna um sælueyjar suð-
ur í höfum. Slíkar sögur um
sælueyjar, sem ekkert áttu skylt
við raunveruleikann mótuðu að
allverulegu leyti náttúrudýrkun
Rousseaus, sem hafði svo gífur-
leg áhrif síðar á 18. öldinni. Og
á bak við sumar eyjarsögurnar
var einnig draumurinn um fyrir-
myndarþjóðfélag, þar sem rétt-
læti, friður og eindrægni ríkti,
menn dreymdi um þjóðskipulag
í líkingu við það, sem Thomas
More hafði lýst í Útópíu sinni.
Felsenborgarsögurnar eru nú
komnar út í nýrri útgáfu, og er
bókaútgáfan Muninn í Reykja-
vík útgefandinn. Þetta er endur-
prentun á fyrri þýðingunni frá
1854. Málið á þýðingunni er að
vísu allólíkt nútímamáli, en það
fellur ágæta vel að efninu, vekur
einmitt þá réttu 18. aldar stemn-
ingu, sentimentalt og frisklegt í
senn. Sögurnar eru bráðskemmti-
legar aflestrar, atburðarásin
hröð og spennandi, þarna er allt

Strauvélarnar
kosta aðeins
kr. 1.790.00.
Laugaveg 166
M.S DRONNINC
ALEXANDRINE
Jólaíerðin
M.s. Dr. Alexandrine fer til Fær-
eyja og Kaupmannahafnar, laug-
ardaginn 15. des. n.k. Farseðlar
óskast sóttir í dag og á morgun.
Flutningur óskast tilkynntur sem
fyrst. —
SkipaafgreiSsla Jes Zinisen
Erlendur Pétursson.
að finna, sem hægt er að heimta
af skemmtilegri skáldsögu, ævin-
týralega og dramatíska atburði,
ástina, hatrið og glæpinn. En
auk þess að vera skemmtilegar
eru þessar sögur merkileg heim-
ild um anda og hugsunarhátt 18.
aldar. Sumt af þessu keraur okk-
ur ókunnuglega fyrir sjónir nú
á dögum, en um sumt er þó
mannkindin sjálfri sér lík á öll-
um öldum. Mér kæmi ekki á ó-
vart, þótt þessi nýja útgáfa af
Felsenborgarsögunum yrði jafn-
vinsæl hinni fyrri.
Ó. H.
Samninga skal efna
BELGRAD 6. des. — Tanjug-
fréttastofan júgóslavneska skýrði
frá því í dag, að júgóslavneska
stjómin hefði sent nýja orðsend-
ingu til Kadar-stjómarinnar, þar
sem ítrekaðar eru fyrri kröfur
um að griðasamningurinn til
handa Nagy og fylgdarliði hans
verði efndar. Segja Júgóslavar að
rof á þessum samningi séu ekki
einvörðungu innanríkismál Ung-
verja, því ao samningurinn var
gerður við Júgóslavíu. Er þess
krafizt að Nagy fái að hverfa
aftur heim til sín frá Rúmeníu.
— Reuter.
M.s. „Tungufoss"
Fer frá Reykjavík mánudaginn 17.
þ.m. til Vestur- og Norðurlands.
Viðkomustaðir:
Isafjörður
Húsavík
Sigluf jörður
M.s. „Gullfoss"
Fer frá Reykjavík mánudaginn 17.
þ. m. til Akureyrar.
H.f. Eimskipafélag tslands.
Fólagslíf
TAFLFÉLAG REYKJAVÍKUR
Æfing í Grófin 1 í kvöld kl. 8.
Þjóðdansafélag Reykjavíkur
Æfingar í dag á venjulegum
tíma. Kl. 21,00 hefst kynningar-
kvöldvaka félagsins. Unglinga-
flokkur mæti á venjulegum tíma á
morgun. — Stjórnin.
Knattspyrnufélagið Fram
Munið skákkeppnina í Fram-
heimilinu í kvöld kl. 8,30. Meist-
ara-, I. og II. flokkur gegn III.
flokki. — Mætið stundvíslega og
hafið með ykkur töfl. — Stjómin.
Ármenningar —
Ilandknatleiksstúlkur
Æfing í kvöld kl. 7 í íþr.h., —
Lindargötu.
Körfuknattleiksdeild
Æfingar í kvöld í íþr.h., Lind-
argötu: kl. 8—9, drengir. Kl. 9—
10, karlafl. Mætið öll vel og stund
víslega. — Stjómin.
Vinna
II rci ngerni nga r!
Tökum að oss jóla-hreifigermng-
arnar. — Sími 80372. —
— Hólmbræðnr.
I. O. G. T.
St. Einingin nr. 14
Fundur í G.T.-húsinu í kvöld kl.
8,30. Inntaka nýliða. — Flokka-
keppnin heldur áfram. í kvöld
verða báðir flokkar á sviðinu. Nú
verður m. a. flutt leikrit (20.
mín.). — ÆSsti templar.
Samkomur
Kristniboðshúsið Betanía
Laufásvegi 13
Alm. samkoma í kvöld ld. 8,30.
Allir velkomnir.
Okkar innilegustu þakkir færum við ölllum ættingjum og
vinum, er heiðruðu okkur á sjötugsafmælum okkar, með
heimsóknum, gjöfum, blómum og skeytum.
Guðsblessun fylgi ykkur öllum.
Kristín og Eigurður, Möðruvölölum, Kjóa.
Unglinga
vantar til blaðburðar í
Háaleitisveg
Barðavog

Austurbæjarbíói
Ný sending amerískar
BARNAHÚFUR
Einnig ódýrir þýzkir
j Snrna- og kvenvettlingar
Faðir okkar
JOTí MEYVATSSON
andaðist & Elliheimilinu Grund 11. þ.m. Jarðarförin auglýst
síðar. Fyrir hönd systkinanna.
Ásta JónsdótUr.
Ekkjan
SIGRHöUR HIIHSRANDSDÓTTIR
andaðist að ERiheimiliiru Sólvangi, Hafnarfirði 10. þ.m.
Einar Hildibrandsson.
Þökkum hjartanlega auðsýnda hluttekningu við and-lát og
útför konu minnar og móður okkar
ELÍNAR JÓNSDÓTTUR, HRUNA, V-SKAFT.
Sendum einnig þakkir og kveðjur öllum þeirn, er sýndu
henni vinarhug í veikindum hennar.
Einar J. Anesson og böm.