Morgunblaðið - 13.01.1935, Blaðsíða 2

8
MOROUNBLAÐIÐ
Simnqdaginn 13. jan. 1935.
: H.f. Árvjik-iiti?, R«yk#a'*13c.
öitstjörar: Jém Hjartamssom,
Taltýr Stofá.msson.
Ritstj&rm og afffroiHiila:
Anstnrstrseti S. — Rírmi 1900.
Amfflýsimgastjéri: 9. Ma,fb«rgf.
AmÆ'lýsimffaskrifstmfa:
Amstmrstrseti 17.—jMntá 37«0.
Heár^asáimar:
Jém Kjar aiiesmm, nr. 3742.
Taltýr Stofámssom, mr. 4220.
Ármi Óla, mr. 8I4S.
29. Hafteerff, mr. 377t.
Áskrif taff jalá:
Imnanlamds kr. 2.10 4 má.matei.
Utamlamás kr. 2.5« 4 mtAmuSi.
í lamsasoiu: 19 aura ointakiV.
29 aura mel Lmsteék.
Á enn að svíkja?
Mjólkurframleiðendur í Rvík
fengu ofurlitla leiðrjetting
sinna mála við meðferð mjólk-
urmálsins í neðri deild á síðasta
þingi. Þar var skotið inn í 5.
gr. laganna því ákvæði, að leyfa
þessum mönnum að velja á
mílli þess, að láta mjólk síria
í samsöluna og njóta undan-
þágu frá verðjöfnunargjaldinu,
og svo hins, að selja beint til
neytenda ógerilsneydda mjólk
og greiða fult verðjöfnunar-
gjald.
Það var landbúnaðarnefnd
N. d., sem kom þessu ákvæði
inn í lÖgin, en þar áttu sæti
þeir Bjarni Ásgeirsson, Páll
Zophoníasson, Hjeðinn Valdi-
marsson, Guðbr. Isberg og Jón
Pálmason.
I nefndaráliti sínu (þskj.
736), kemst nefndin þannig að
or'ði um þetta:
„Höfuðbreytingin, er nefndin
leggur til, er sú, að þeim mjólk
urframleiðendum, sem búa á
kaupstaðalóðunum, þar sem að-
alsalan fer fram, er gefinn kost
ur á að velja á milli þess, að
láta mjólk sína í samsöluna og
njóta þeirrar undanþágu frá
verðjöfnunargjaldinu, sem í
frv. er heimiluð, og hins, að
selja beint til neytenda ógeril-
sneydda mjólk og greiða þá
fult verðjöfnunargjald. * Er
þetta meðfram gert fyrir beiðni
margra mjólkurframleiðenda í
Reykjavík, sem leggja á þetta
bið mesta kapp. Álítur nefndin
rjett að sýna öllum þeim, sem
við lög þessi eiga að búa, eins
mikla tilhliðrunarsemi og unt
er án þess að eyðileggja með
því framkvæmd laganna. Virð-
ist henni þetta ákvæði á engan
hátt koma í bága við tilgang
laganna', en aftur á móti gera
þau vinsæl meðal viðkomandi
manna, þó að ýmsum kunni að
þykja þetta heldur til hins lak-
ara.“
Nú hefir heyrst að mjólkur-
sölunefnd ætli ekki að leyfa
mjólkurframleiðendum í bæn-
um að velja hjer á milli, eins
og lögin gera ráð fyrir, heldur
ætti hún að neyða alla mjólk-
urframleiðendur bæjarins inn
í samsöluna,
Hlutur mjólkurframleiðenda
í Reykjavík verður áreiðanlega
nógu erfiður, þegar hið nýja
skipulag kemst á, að óhætt ætti
að vera að leyfa þetta litla
sjálfræði. Væri það og beint
gerræði, að heimila ekki mönn-
um að velja hjer á milli, því
ákvæðið var sett inn í lögin
samkvæmt gefnu loforði til
þessara manna.
Útgerðarmenn hafna
tillögu sdttasemjara,
en sjómenn samþykkja.
Útgerðarmenn bjóðast til að gera ú»
fyrir sömu kjör og áður, að því til-
skyldu, að samningar komist á fyri»
hádegi á morgun.
Eins og ‘skýrt var frá í blað- kaupgjaldið liefir nú alllengi ver-
inu í gær, hafði sáttasemjara ið ofvaxið getu útvegsins og jafn-
ekki tekist að koma • á sættúm framt er hitt rjett, að ekki verður
milli aðilja í kaupdeilunni á fullyrt að útgjaldaauki sá er
togurum. Lagði hann því fram felst í tillögu sáttasemjara skeri
miðlunartillögu, sem aðiljar úr um afkomuhorfurnar. Bn af
voru lögum samkvæmt skyldir þessu leiðir þó ekki að afsakan-
að láta fara fram leynilega at- legt sje að samþykkja þá lcaup-
kvæðagreiðslu um, innan sinna gjaldshækkun, heldur miklu frem-
"jelaga. ur hitt, að hagsmunir almennings.,
Þessi atkvæðagreiðsla fór í landinu krefjist þess, að útvegs-
menn beri fram og komi í kring
þeirri kaupgjaldslækkun, er ásaml.
iækkun á öðrum framángrémdum
útgjaldaliðum, nægi til að skapa
Miðlunartillaga sáttasemj- líknr fyrir því, að útgerðinni geti
ara fór fram á 25 króna kaup- crðið haldið áfram, með.allri hiimi
hækkun háseta á mánuði (mið- mikíu atvinnu fyrir álmenning,
að við kaup það, sem verið hef- sem hún veitir, og hmum miklu
ir undanfarið), á skipum þeim skattgreiðslum í ríkissjóð.
er kaupa ísfisk. Þess utan Rekstur og afkoífta togaraut-
skyldi bátsmaður vera skráð- vegsins sáéIltif'-álfJ)élnáín’ Ög1’óheín-
ur á þessi skip, með 50 kr. an hátt’* fúáiíifærshiskilýrði Og
hærra kaupi á mánuði, en ver- hagsmutíi '4vo híáágra, að overj-
ið hefir. Loks skyldi greiðtí andi er áð; látt'fiHanfftómá ff|ðta
hásetum lifrarhlut fyrir keypt- ag feigðarósí', áh'ýbé^'-'riienn geri
an fisk, hlutfallslega við veidd- sjer glöggæ y jfréiri " ’fýrif hveri
fram 1 gærkvöldi.
Miðlunartillaga
sáttasem j ara.
an.
slefnir.
Útgerö«í.rmenn Fyrir síðaí^ta AÍþingi var lagt
fella miðlunartil- nefndarálit milliþinganefndar í
löguna. sjávarútvegsmálum, sem sýnir og
Útgerðarmenn hjeldu fund í' sannar að sjávarútvegurinn, hefir
gærkvöldi og fór þar fram at- síðustu árin verið rekinn með stór
kvæðagrejðslu um tillögu sátta- íeldu tapi, vegna hins mikla rekst-
semjara. Var tillagan feld á urskostuaðar annarsvegar og Irins-
fundinum og gerðu útgerðar- vegar vegna þéss hvernig verð-
menn eftirfarandi greinargerð lag hefir verið á sjávarafurðum
í’yrir afstöðu sinni til málsins: ntanlands og innan.
Greinargerð útvegsmanna.
Það er ;i vitorði allra er til
þekkja, að á nndanförnnm árum
liafa togaraútvegsmenn gert víð-
tækar ráðstafanir til þess að
draga úr útgjöldmn og auka tekj-
nr útvegsins, og telja útvegsmenn
af þeir hafi þegar gert það sem
þéim er anðið td þess að spara
á aðkeyptum notaþörfum og
hækka verð framleiðslunnar. Samt
sem áður hefir afkoma útvegsins
verið mjög bágborin, hvert árið
eftir annað, svo að útvegurinn
stendur nú mjög höLlum fæti.
Útvegsmenn sjá í bili ekki fram
h að líkur sjeu til þess að fram-
ieiðsluvaran hækki í verði, —
ntma síður sje. Af því leiðir að
eina ráðið til að forðast hrun er
að draga úr þeim kostnaði, sem
inn á við veit, og sem segja má
að íslendingar geti, að meira eða
minna leiti, ráðið við sjálfir, en
það er: kaupgjald, vextir, skattar,
tollar og önnur gjöld til ríkis og
hæjar eða sveitafjelaga.
Það eru þó aðrir en útvegsmenn
sem mestu valda um hve þungt
þessi gjöld hvíla á útveginum. Þó
hafa. útvegsmenn sjálfir atkvæðis-
rjett um einn liðinn, þ. e. a. s.
kaupgjaldið og hera því ábyrgð á
að samþvkkja ekki það kaupg.jahl
sem leiðir til augljóss hruns fyrir
útveginn.
J5að verður að vísu að játa, að
Sama skýrsla sýniy,, eipnig,Mpg,
sannar, að mikill hlnti útgerðar-
raanna er orðinn sem næst eigna-
laus.. Verði útgerðin relsin „áfram.
með tapi, þbftujj', hún því mjög
bráðlega að stöðvast :til .ómetani
legs tjóns fyrir land og lýð.
Útgerðarmenn bera ábyrgð á
því að orsaka ekki slíkt hrun
með fávíslegri linkend gagnvart
kröfum, sem gerðar eru trf hennar
og hafa í för með s;jer aukning
reksturskostnaðar. En svo er nm
Þllögu sáttasemjara. Það verður
líka vel að athuga að hækkuu
kaupgjalds á einu sviði hefir sam-
kvæmt margra ára reynslu oftast
nær í för með sjer hækkanir einn-
ig á öðrum sviðum.
Þrátt fyrir alt þetta, sem
framan er sagt, munu þó allflestir
útvegsmenn hafa haft í huga að
revna þetta árið, sem nú er að.
byrja, að greiða sama kaupgjald
sem undanfarin ár. :
En varla mun riokkur sá út-
gerðarmaður, að lionum ekki kæmi
mjög á óvart kröfoy aiómanna
nm hækkun. .kaupg jalds frá því,.
sem verfð hefir undanfarið. Og
um slíkar hækkanir getur ekki
c rðið að ríeða.
Verkfall sjómanna hefir gert'
stórtjón nú þegai,, ,tog því lerigúr
sem það stendur, þess nauðsym
legra verður fyrir útgerðina að
kanpgjald lækki.
ITlEnn buast uiö
skElfingum í 5aar i dag.
Jafnvel að Nazisfar rýðfisf
til valda.
Kammúaislaleútagi á suzif með fáit.er
Þjóðabandalagið sendir kjósendum
/
hátiðlegt ávarp.
Kaupmannahöfn í gær.
Einkaskeyti til Morgunhlaðsins.
Fyrirskipun kom frá stjórn-
inni í Berlín um það, að Naz-
istum'* væri stranglega bannað
að hafa nokkra móttökuviðhöfn
í Saar, þegar þangað kæmu
járnbrautarlestir með aðkomu
menn, sem greiða eiga atkvæði
þar á snnnudaginn.
Síðan þetta bann var út gef-
ð, hefir verið mikið kyrlátara
í Saarbriicken en þar var áður.
Mjög óttast menn um það,
að* alt fari í bál og brand kosn-
ingadaginn.
Frjettastofan Agpnce Havas
feegir beinlíriis, að líkur sjeu til
þess, að Nazistar efni til ó-
pekta á sunnudagskvöld, og
þeir hafi jafnvel íf'hyggju að
f aka yfirráðin í Saar í sínar
henclns* Aðvar fregnir herma,
a.ð ands tæðhigar Nazista, sem
■ r/.ga hreyfcingu vili?, hafi í
huga, að teyna að koma í veg
fyrir, að atkvæðagreiðslári geti
farið’ íram. 1
H ef ir Reuter-f r j etta stofan
flutt fregnir um orðróm þenna.
Segir frjettastofan, að foringi
sósíalista, Braun, ætla að gera
bá kröfu, að ef ekki fari alt
fram með kyrð og spekt við at-
kvæðagreiðsluna, þá verði
heppi frestað. >
Sennilega verður þessari
krpfti alls ekki sint.
TALNING ATKVÆÐA.
Opinberlega hefir verið til-
kýnt, að talning atkvæða byrji
kþ, 17 á mánudag, en úrslitin
verði gerð kunn ýútvarpi kl. 8
á þriðjudagsmorgun. Páll.
| JOj:h|
ji’ ■ / '■ Sjómenn sam-
þykkja tillögu
sáttasemjara.
SjÓmárihafjelögm í Reykja-
vík óg Háfnarfirði hjeldu einn-'
ig fund í gærkvöldi og fór þar
frarii atkvæðagreiðsla um til-
lögu sáttasémjara. Voru at-
kvæði á fjórðá hundrað og úr-
litin þau, að sjómenn samþyktu
fillöguna. .
Otgerðarmenn
bjóðast til að gera
út með óbreyttum
kjörum.
Á fundi útgerðarmanna í gær
kvöldi var ennfremur samþykt-
að hhimila sarhninganefnd', úð
gp|ra árssamning við sjómanna-
,fjélögin með óbreyttum kjör-
um frá því, er giJt hefir und- j
anfarin áf. Tilboð þetta var þó (
háð" þvl skilyrði, að gengið:
yrði frá samningum fyrir há-
degi á morgun. \
Laval vill úrslit
strax.
París 12. jan. FB.
Fullyrt er, að samkvænit á-
reiðanlegum heimildum, aS
Laval sje því algerlega sam-
þykkur, að ráð bandalagsiœs
taki fullnaðarákvarðanir u m
framtíð Saar-hjeraðsins, á þeint
fundi, er nú stendur yfir.
Ennfremur er hann sagður
hlyntur því, að um leið og Bret-
ar og Frakkar halda fund sinu
í London, verði unnið að því
að koma því.til leiðar, að af-
vopnunarráðstefnan komi sam-
an á ný. (Úí3)
»7 V*'* 'r
Ryskingar.
London 12. jan. FÚ
Miklar æsingar eru í Saar í
clag, fíokkadrættir miklir og
f jölmenni hvarvetna úti við. E«
það þykir eftirtektarvert, hve
lítið hefir orðið af slysum.
Þó að ýmsar smáskærur og
ryskingar hafi orðiö hingað og
þangað, er aðeins getið um einn
mann, sem orðið hafi fyrir al-
varlegum meiðslum.
Þjóðabandalagsráðið
ávarpar Saarbúa.
Ráð Þjóðabandalagsins hefir
sent öllum íbúum Saarhjeraðs
ávarp og eru þeir hvattir til þess
f ávarpinu, að forðast allar æs-
ingar og stuðla að því, hver ein-
stakur eftir sinni getu, að alt geti
farið fram með kyrð og spekf á
morgun, er þjóðajratkvæðið fer
fram, og eins næstu daga, uns úr-
r-.litin eru kunn og ráðið hefir tekið
fnllnaðará.kvörðun sína viðvíkj-
andi framtíð hjeraðsins.
Flokkarnir, sem eigast við í
Saar, hafa í dag gefið út síð-
ustu ávörp sín og hvatningar
til kjósenda.
Génf, 12. jan. FB.
Stórveldin hafa ákveðið að taka
til fullnaðarákvörðunar næstkom-
andi föstudag framtíð Saarhjer-
aðs, til þess að koma 1 veg fýrir,
að æsingar og hiti út af Saarmál-
unum, haldi áfram eftír að þjóð-
aratkvæðið er um garð gengið. —
Blaðamenn og aðrir. sem hafa góð
pólitísk sambönd 1 Genf, eru þeirr-
ar skoðunar, að það megi telja
nokkurn veginn fnllvíst, að ráð
bandalagsins taki þá fullnaðar-
akvörðun viðvíkjandi framtíð
Saarhjeraðs, að Þjóðverjar fái það,
svo fremi að meirihluti Saarbúa
greiði atkvæði með sameiningu
við Þýskalands.
Öryggisráðstafanir
London 11. jan. PÚ
Öryggisráðstafanii’ vegna at-
kvæðagreiðslunnar í Saar eru
Frh. á 6. síðu.