Náttúrufræðingurinn - 1993, Blaðsíða 101

3.tafla. Útreiknað hámarksrennsli jökulhlaupa af Kili. Calculated max. discharge in the Kjölur
jökulhlaups.
Hlaup R Rúmmál km3 H Fallhæð m L Undir jökli km Hámark m3/s
Norður 645 4 27 4 32.000
Norður 633 2 15 2 25.000
Bláfellsháls 618 6 30 8 20.000
Bláfellsháls 610 4 22 4 27.000
Bláfellsháls 602 2 14 2 23.000
Austan Bláfellsh. 592 28 230 12 386.000
Austan Bláfellsh. 575 21 105 11 275.000
Austan Bláfellsh. 550 14 170 9 196.000
Austan Bláfellsh. 510 9 110 7 116.000
Austan Bláfellsh. 488 6 80 5 91.000
Austan Bláfellsh. 443 2 65 3 42.000
ALDUR OG TENGING VIÐ AÐRA
ATBURÐI
Þeir atburðir sem hér er lýst áttu sér
stað nokkrum öldum eftir myndun
Búðaraðarinnar, en hún varð til við
síðustu meginframrás jökla á Suðurlandi
í upphafi nútíma. Samkvæmt nýjum
rannsóknaniðurstöðum var Búðastig í
upphafi nútíma fyrir um 9600 ámm (Ámi
Hjartarson og Ólafur Ingólfsson 1988).
Síðan hörfaði meginjökullinn úr suðri (16.
mynd) eftir dölum til norðausturs og síðan
til austurs í átt að Vatnajökli (Ingibjörg
Kaldal og Skúli Víkingsson 1990). Úr
norðri hörfaði jökullinn til suðurs eftir
daladrögum og áfram suður fyrir vatnaskil
og síðan til austurs í átt til Vatnajökuls,
samsíða og sameinaður jöklunum úr suðri.
Eftir urðu Hofsjökull og Langjökull sem
sérstök jökulhvel, sem jökullinn skreið út
af er hann mætti meginjöklinum, og stóðu
á móti honum svipað og sjá má við
Bárðarbungu og Kverkfjöll í Vatnajökli í
dag. Síðar urðu þessi jökulhvel sérstakir
jöklar. Það er samspil þessara jökla sem
skapar atburði þá sem hér er lýst.
Á 10. inynd eru þessir atburðir sýndir
með kortaröð og út frá 16. mynd má gera
sér grein fyrir ástandinu eins og það var
áður en vötn tóku að myndast á Kili. Að
sunnanverðu liggur jökullinn við jaðar-
urðir, sem lýst var af Guttormi Sig-
bjamarsyni (1967) og sjást skammt fyrir
norðan Gullfoss, en að norðanverðu
tengist hann jaðarurðum norðan Hofs-
jökuls sem Ingibjörg Kaldal (1978) hefur
lýst. Þessi tenging er engan veginn ömgg
og ber að líta á hana sem hugmynd.
95