Lesbók Morgunblaðsins - 26.07.1997, Blaðsíða 13

BACHSVEITINNI hefur vaxið fiskur um hrygg á tíu árum og fer í sína fyrstu tónleikaferð
til útlanda í byrjun ágúst og fyrirhugaðar eru upptökur með leik sveitarinnar.
HRATT LEIKIÐ
í SKÁLHOLTI
SUMARTÓNLEIKAR Skál-
holtskirkju eru að þessu sinni
tileinkaðir Guðmundi Óla
Ólafssyni staðarpresti, sem
láta mun af embætti í lok
þessa árs. Bachsveitin var
stofnuð árið 1986 og hefur
nú í fimmta sinn fengið fiðlu-
leikarann Jaap Schröder til að stjórna tón-
leikum í Skálholti, en hann hann leikur jafn-
framt einleik á fiðlu og Ólafur Kjartan Sig-
urðarson syngur einsöng.
Snörp og hröð strok
Bachsveitin notar sem fyrr barokkhljóð-
færi á tónleikunum sínum, en slík hljóðfæri
voru notuð á þeim tíma sem Bach og Vi-
valdi kepptust sem ákafast við skriftir.
Barokkhljóðfæri eru mun léttari en seinni
tíma hljóðfæri, sem gerir það að verkum
að leika má mun hraðar en ella. Bogar
strengjahljóðfæranna eru mun léttari og
eru þannig betur fallnir fyrir snörp og hröð
strok. Þrátt fyrir að heimildum beri ekki
alltaf saman um hversu hratt tiltekið tón-
verk var leikið á baroktímanum má þó halda
því fram með nokkurri vissu að barokverk
séu leikin hægar í dag. „Aðalheimildirnir
um hraðann frá baroktímanum eru pendúl-
mælingar, en taktmælar voru þá enn ekki
komnir fram á sjónarsviðið," segir Helga
Ingólfsdóttir listrænn stjórnandi Sumartón-
leika Skálholtskirkju. „Við rannsóknir kem-
ur fram að barokkverk voru sum hver leik-
in ákaflega hratt. Hins vegar átti hver þjóð
sín sérkenni og verkin leikin mismunandi
hratt eftir því hvort það var í Þýskalandi,
Ítalíu eða Frakklandi. Hlutirnir voru ekki
eins staðlaðir og nú.“
Úr dómkirkju
i dómkirkju
Bachsveitin fer í sína fyrstu tónleikaferð
í byrjun ágúst og er förinni heitið til Frakk-
lands,en tónleikaferðina hefur Jaap Schröd-
er undirbúið. Bachsveitin leikur á fernum
tónleikum og meginuppistaðan í efnis-
skránni eru óþekkt verk eftir Handel, Purc-
ell, Telemann og fleiri frá sautjándu og
átjándu öld, sem Jaap hefur grafið upp í
tilefni fararinnar og einnig leikur Bachsveit-
in verk eftir Jón Leifs auk gamalla and-
legra söngva frá sautjándu öld.
„Fyrstu tónleikarnir verða í Dómkirkj-
unni í Bourge, sem er dásamleg bygging,
en hugsunin er sú að tengja saman dóm-
kirkjur frá Bourge til La Prée og Saint
Outrille," segir Jaap um ferðina. Tónlistar-
fólkið mun einnig fara í skoðunarferðir og
dvelja í húsakynnum Jaaps í Bourge. Bach-
sveitinni hefur farið stöðugt fram að mati
Jaaps og segir hann að gott sé að vinna
Þriója tónleikahelgi Sum-
grtónleikg Skólholtskirkju
hefst í dag. Bachsveitin
undir stjórn Jaap Schröd-
ers er þar í aóalhlutverki
og nólgast aó auki nýtt
skeió í starfssemi sinni
eins og ÖRLYGUR
STEINN SIGURJQNSSON
komst aó er hann heim-
sótti listafólkió ó æfingu.
SUMARTÓNLEIKAR Skálholtskirkju eru nú
haldnir í 23. skipti og eru þeir tileinkaðir
Guðmundi Óla Ólafssyni staðarpresti, sem
lætur af störfum f árslok.
með íslensku listafólki ekki síst vegna þess
hversu áreiðanlegt það sé. Þá eru fyrirhug-
aðar upptökur með sveitinni áður en langt
um líður svo ljóst má vera að vinna síðasta
áratugar hefur heldur en ekki skilað ár-
angri.
Röddin ■ heilbrigóa
endurhæfingu
A tónleikunum um helgina syngur Olafur
Kjartan Sigurðarson baríton meðal annars
kirkjulög eftir Jón Leifs og var hann því
spurður hvernig þau féllu inn í efnisskrána
með verkum baroktónskálda. „Jón Leifs fer
afskaplega vel við barokkverk og verk hans
hæfa hljóðfærunum ákaflega vel og ég
held að hann muni sóma sér vel á þeim
stöðum í Frakklandi sem við munum flytja
efnisskrá okkar,“ segir Olafur. Hann söng
nokkuð eftir Jón Leifs á námstímanum og
segja má að verk hans hafi orðið til þess
að Ólafur tók þá ákvörðun að fara í söng-
nám á sínum tíma. Hann hefur lítið komið
fram á íslandi síðustu þtjú árin að undan-
skildum Sumartónleikum í Skálholtskirkju
og segir það dýrmæta reynslu að fá að vinna
með því mæta fólki sem standi að sumartón-
leikunum. „Þessi söngstíll barokksins er
ólíkur óperusöngnum sem ég er vanur og
það er eins og röddin komist í heilbrigða
endurhæfingu þegar maður syngur barokk-
ið,“ segir Olafur. „Maður hefur ekkert að
fela sig á bak við og nákvæmnin í söngnum
þarf að vera mikil. Það er ekki hægt að
að láta röddina vaða áfram heldur þarf
raddstjórnunin að vera mikil.“ Ólafur fékk
sendar hugmyndir að efnisskránni frá
Helgu og Jaap í ársbyijun og því næst
völdu þau í sameiningu þau verk sem nú
eru á efnisskránni í samræmi við rödd Ól-
afs og hljóðfæraskipaninni.
Erindi um hljóófaeraeign
íslendinga óóur fyrr
Dagskráin í Skálholti hefst í dag kl.14
með erindi Guðrúnar Kvaran um hljóðfæra-
eign íslendinga áður fyrr og kl. 15 stígur
Bachsveitin fram og leikur söng- og
strengjaverk eftir Purcell, Leclair og nána
ættingja Bachs. Kl. 17 flytur Bachsveitin
söng- og strengjaverk eftir Handel, Biber
og Telemann.
Á morgun, sunnudag hefst dagskráin kl.
15 með úrvali úr efnisskrám laugardagsins
og kl. 16.40 syngur Ólafur Kjartan Sigurð-
arson kirkjulög eftir Jón Leifs. Þessari
þriðju tónleikahelgi Sumartónleika Skál-
holtskirkju lýkur svo með messu með þátt-
um úr tónverkum helgarinnar og stólversi
eftir sr. Einar Sigurðsson í Eydölum. Boðið
er upp á barnagæslu á meðan tónleikunum
stendur og aðgangur er ókeypis.
AÐ MATI Flindt Christensen fellur Madonna í skuggann af Andreu Gylfadóttur.
íslenskt leikhúslíf
til umfjöllunar
í Information
Engin
miðnætursól
án myrkurs
DANSKA leiklistargagnrýnandann
Anne Flindt Christensen, sem skrifar í
Information, skortir ekki orð til að lýsa
íslensku leikhúsi, sem hún kynnti sér í
miðnætursólinni fyrr í sumar. Er
skemmst frá því að segja að Flindt
Christensen er stórhrifin af íslensku
leikhúslífi og raunar öllu því sem fyrir
augu ber hér á landi, „þvi allt hér á
íslandi er óvefengjanlega öðruvísi. Villt-
ara og ákafara en á hinum Norðurlönd-
unum - og stjórnlaust á þennan ómót-
stæðilega, náttúrustýrða hátt; eldfjall
er eldfjall er eldfjall.“
Flindt Christensen sá Evítu og hrósar
Andreu Gylfadóttur í hástert, segir
Madonnu falla algerlega í skuggann af
mikilli náttúrurödd hennar. Andrea tjái
sig með glæsileik hetjunnar og blæ-
brigðaríkum sársauka. Egil Ólafsson
segir hún ólga af kynþokka, konurnar
í plussklæddum stólunum mali af frygð
þegar hann syngi og leiki.
Flindt Christensen segir Andrési
Sigurvinssyni leikstjóra hafa tekist að
skapa „náttúrulegan" leikstíl og að til-
finningin sem sitji eftir að sýningu lok-
inni sé að áhorfandinn hafi hitt raun-
verulegar manneskjur, sýninging sé
nokkurs konar „nándar-Evíta“. Leikar-
arnir nái svo góðum tengslum við áhorf-
endur að það veki manni nánast óró-
leika.
Sviðsmynd Axels Hallkels Jóhannes-
sonar segir Flindt Christensen hug-
myndaríka og nýta lítið rýmið afar vel.
Og dansararnir fá ennfremur góða
umsögn, Hany Hadaya og Sigrún Waage
dansi tangó af sömu spennu og fimi og
Argentínumenn. „Vissulega má halda
því fram að það sé bijálæði að leika
Evítu í Reylyavík ... En þegar þessi suð-
ur-ameríska saga heppnast svo frábær-
lega hér í hinu kalda norðri er það
væntanlega vegna þess að stolt og frá-
sagnargleði, sem er einfaldlega íslensk,
bera sýninguna uppi.“
Líkamarnir ráða
Sýning leikhópsins Augnabliks á Trist-
an og Isól fær einnig góða umsögn.
„Með heiðarlegum íslenskum tilfinninga-
hita er aflijúpaður harmleikurinn um
parið sem hittist og verður óskaplega
ástfangið, þvert á fordæmingu ojg hjóna-
bönd sem ekki var óskað eftir. I þessari
sýningu eru það líkamamir sem ráða.
Þegar Tristan skríður fyrsta sinni á fjór-
um fótum að ísól, liggur hún á bakinu
og hreyfir útglenntar tæraar eins og hún
sé reiðubúin að ná honum með hverjum
vöðva líkamans."
Ásta Arnardóttir er „fögur og grann-
vaxin en sterk“ og Erling Jóhannesson
líkist hetjumyndinni en sá sem stelur
senunni er Björn Ingi Hilmarsson sem
hefur sterka nánd á sviði.
Skipulögð tjáning
„Tristan og ísól er áhugaverð sýning
vegna þess að hún eys mögnuðum
áhrifamiðlum sínum á hirðuleysislegan
og húmorískan hátt yfir áhorfandann ...
Þess utan hreyfa leikararnir sig af
skipulagðri tjáningu sem gerir orðin oft
óþörf. Eins þversagnakennt ogþað kann
að hljóma, þá eru hreyfingarnar ekki
fallegar. Líkamarnir engjast og beygja
sig í vellíðan og sársauka, svo að fegurð-
inni er snúið á rönguna og viðkvæmnin
breytist í löngun. Og á sama hátt bland-
ast hinn teinrétti íslenski líkamsburður
við afskræmdar hreyfingar sem eru eins
og þær séu teknar beint úr hinum jap-
anska butoh-dansi, þar sem ljótleikinn
er hafður í hávegum.
Með þessum áhrifavöldum skapar hið
íslenska leikhús órjúfanlega tengingu
við gróft hraunið og óútreiknanlega
jökla. Listin hreinsar náttúruna, en bak-
hliðina er ekki hægt að fela. Engin
miðnætursól án myrkurs.“
LESBÓK MORGUNBIAÐSINS ~ MENNING/LISTIR 26. JÚLÍ1997 13