Lesbók Morgunblaðsins - 30.10.1993, Blaðsíða 5
Rómaveldi: Bronsborð með marmaraplötu, fannst í Pompeji.
Klassískur stíll: Enskt skrifborð frá því um 1800.
EndurreisnarstíII: Útskorinn skápur, smíðaður í Hollandi á 17.öld.
Rokokó: LangstóII eða „SesseIon“, vinsælt hægindi um 1730.
Modernismi: Stofa og húsgögn í funkisstíl, en málverkin abstrakt. Sýningarstofa
Le Corbusiers á heimssýningunni í París 1925.
Modernismi 1920-1930: Stóll úr samanlímdum, formbeygðum beykiþynnum, sem
finnski arkitektinn Alvar Aalto teiknaði.
JUGENDSTÍLL OG MOD-
ERNISMI
Á síðustu áratugum 19. aldar verður eins-
konar geijun, sem er undanfari modernis-
mans. Myndlistinni er svipt inná nýjár braut-
ir með impressjónisma og síðar kúbisma og
í arkitektúr verður modernisminn til sem
stefna snemma á 20. öldinni. Stíll húsgagna
fylgir í kjölfarið; fyrst með dálítið einkenni-
legu hliðarspori um aldamótin: Jugendstíl,
sem stóð stutt og byggðist á sveigðum línum
og skreytingum, sem áttu sér fyrirmyndir í
náttúrunni.
En nokkumveginn samhliða abstrakt, eða
óhlutbundnu málverki og funkisstíl í í bygg-
ingum, var funkisstefnan yfirfærð á hús-
gögn. Útlitið réði þá alveg ferðinni, en minna
var fengizt um hægindi. Þessi módernismi í
húsgagnagerð lifði síðar meir sérstakt blóma-
skeið á Norðurlöndum og þetta hefur úti í
heimi verið kallaður Skandinavísksur stítl.
Arkitektinn Alvar Aalto og síðar danskir
hönnuðir, svo sem Finn Juhl og Hans J.
Wegner formuðu þá stóla, sem síðan geta
kallast sígildir. íslenzkir húsgagnahönnuðir
tóku þátt í þessari byltingu og frá þeessum
tíma, um og fyrir 1960, eru til íslenzk hús-
gögn, einkum stólar, sem geta talizt með því
albezta í sögu húsgagnagerðar á íslandi. Þar
má nefna eikar- oj| nautshúðarstól Gunnars
H. Guðmundssonar, armstól og fótaskemil
bókarhöfundarins, Helga Hallgrímssonar,
formspennt húsgögn Gunnars Magnússonar
og stóla eftir Svein Kjarval.
Eftir 1960 er eins og þróunin hafi farið
sér hægar og enginn algerlega nýr stíll hefur
litið dagsins ljós, hvorki hér né erlendis. Ein-
ungis er byggt á því sem áður var búið að
forma' og finna upp. Einstakir athyglisverðir
hlutir hafa-að sjálfsögðu orðið til; ekki sízt
skrifstofuhúsgögn, sem á tölvuöld hafa tekið
umtalsverðum breytingum. Ekki er fjallað
um þau í bókinni. Hinsvegar eru þar tveir
athyglisverðir, léttir stólar eftir íslenzka
hönnuði: Raðstóll Péturs B. Lútherssonar frá
1980 og stóllinn „Sóley" eftir Valdemar
Harðarsson frá 1983.
GÍSLI SIGURÐSSON
Modernismi 1960: Armstóll og fótaskemill eftir Helga Hallgrímsson, innanhúss-
arkitekt og höfund bókarinnar um stíl húsgagna.
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 30.. OKTÓBER 1993 5