Lesbók Morgunblaðsins - 13.04.1991, Blaðsíða 9

LIST O G HONNUN
Hönnuðurinn
Erik Magnussen
Asl. vori barst mér bók frá Kaupmannahöfn um
danska hönnuðinn Erík Magnussen, sem virð-
ist á góðri leið með að öðlast heimsfrægð.
Frá þeim stutta tíma, sem síðan er liðinn,
hef ég einnig lesið sitthvað í dönskum blöðum
um nýja landvinninga þessa hönnuðar og
því langaði mig til að kynna hann sérstak-
lega lesendum blaðsins í stuttri umfjöllun.
íslenzk hönnun á listamarkaði hefur ekki
að marki náð að festa rætur erlendis, enda
þarf margt til, m.a. snjalla markaðssetn-
ingu, sem minna virðist fara fyrir en skyldi
af hálfu hérlendra enn sem komið er.
Erik Magnussen er á besta aldri sem
hönnuður, en hann stendur á fimmtugu,
Matarstell, hannað fyrir Bing og Gröndahl.
Hugvit norrænna hönn-
uða eins og Eriks Magn-
ussens er annálað og hef-
ur fært löndunum millj-
arðatekjur í gjaldeyri á
undangengnum áratug-
um og á stundum, þótt
lygilegt sé, jafnvel keppt
við aðalútflutningsvörur
þeirra.
Eftir BRAGA
ÁSGEIRSSON
Postulínslampi.
fæddur í Kaupmannahöfn árið 1940 og er
menntaður í leirlist frá listiðnaðarskólanum
þar í borg, og fékk silfurmedalíu skólans
við námslok árið 1960. Hefur hlotið ýmsa
nafnkennda styrki og viðurkenningar, m.a.
Lunning-verðlaunin 1967, Húsgagnaverð-
launin 1977 og nokkrum sinnum svonefnd
ID-verðlaun.
Hinn snjalli hönnuður hefur þannig kom-
ið víðar við sem hönnuður en í leirlistinni,
en hann er fyrst og fremst hönnuður hluta
notagildis. Hefur um árabil unnið hjá Bing
& Gröndal, Royal Copenhagen, Kevo og
Stelton.
Verk hans er að finna í söfnum um allan
heim og keypti t.d. MoMa í New York sex
verk úr tini, er þau komu fyrst fram fyrir
Tekanna með vöfðu handarhaldi.
Hönnuðurinn Erik Magnussen meðal verka sinna.
tveimur árum, en Erik Magnussen endurnýj-
aði stílinn hjá gömlu og grónu tinfirma í
Malaysíu, Selangor Pewter (stofnað 1885)
og hefur framleiðslan fengið alþjóðlega við-
urkenningu á þessum stutta tíma, og er
seld um víða veröld. Ilefur Erik Magnussen
gert þetta fyrirtæki heimsþekkt á þessum
stutta tíma, öskubakki úr tini hefur hvar-
vetna orðið óhemjú vinsæll, þrátt fyrir að
reykingamönnum hafi stórfækkað í heimin-
um og forstjóri fyrirtækisins Pee Koon spá-
ir, að vasapeli, sem nýkominn er á markað-
inn, nái jafnvel enn meiri vinsældum og slái
öll sölumet á árinu.
Pee Koo sagði við sama tækifæri þessa
eftirtektarverðu setningu: „Við höfum náð
til alveg nýrra hópa í heiminum, nefnilega
fólks með mjög sérstakar form- og gæða-
kröfur. Okkur hafði auðvitað dreymt það,
en samt sem áður kom þróunin okkur á
óvart.“
Minnir þetta óneitanlega á ævintýrið, er
Picasso gerði lítið og óþekkt keramikverk-
stæði í Vaullaris í Suður-Frakklandi heims-
frægt fyrir margt löngu og skapaði vinnu
og hagsæld fyrir alla þorpsbúana!
Segja má að verkum listamannsins Eriks
Magnussens verði best lýst í þrem orðum,
einfaldleika, skýrleika og einkennastyrk-
leika.
Það er athyglisvert, að Erik reyndi á tíma-
bili fyrir sér í hreinum skúlptúr, áður en
hann sneri sér að hlutum notagildis, en í
gegnum slíka þróun hafa fleiri heimsþekkt-
ir listhönnuðir gengið, eru sumir meira að
segja menntaðir sem myndhöggvarar af
gamla skólanum svo sem Henning heitinn
Koppel, sem var einn nafnkenndasti hönnuð-
ur Norðurlanda um sína daga. Um þann
ágæta listamann fjallaði ég í sérstakri grein
fyrir áratug eða svo.
Sú stranga formræna þjálfun,’ sem mynd-
höggvarar fyrri tíma fengu, svo og hrein
formræn vinna hefur þannig skilað sér vel
til þjóðfélagsins á margan og mjög nytsam-
an hátt. Gleymum því ekki heldur, að ýms-
ar heimskunnar byggingar veraldarsögunn-
ar eru hannaðar af slíkum og t.d. er hvolf-
þakið fræga á Péturskirkjunni í Róm eftir
Michaelangelo og gat víst enginn annar en
hann ráðið við hin mörgu og flóknu vanda-
mál.
Allir þeir, sem ferðast hafa með Stórabelt-
isferjunum dönsku, munu kannast við mat-
arstell Eriks Magnussens og mun sennilega
sitthvað af notagildismunum hans hafa rat-
að í verzlanir hér í borg.
En jafn hugmyndaauðugur maður og
Erik Magnussen kemur víða við og þannig
hefur hann jafnvel hannað mjög óvenjulega
og stílhreina lampa, dráttarvagna, sem
leggja má saman, og sérstakt áhald til notk-
unar við meðhöndlun krabbasjúklinga og
nefni ég þetta einungis til að vísa til þess
hve formrænt hugvit listamannsins spannar
miklar víddir.
Stílhrein húsgögn hans eru og mjög eftir-
tektarverð, en þau einkennir hámarks ein-
faldleiki ásamt því að vera auðveld í meðför-
um og fara vel í tilfallandi rými.
Hugvit norrænna hönnuða er annálað og
liefur það fært löndunum milljarðatekjur í
gjaldeyri á undangengnum áratugum og á
stundum, þótt lygilegt sé, jafnvel keppt við
aðalútflutningsvörur þeirra!
Þessi pistill á enn einu sinni að minna á
þá staðreynd, en hugmyndarík og formfögur
hönnun hlutarins og öll grunn- og undirbún-
ingsvinna er jafnan mikilvægasti þáttur
framleiðslunnar ásamt skipulegri markaðs-
setningu.
Getur skipt sköpum um milljarðahagnað
eða milljarðatap.
Erik Magnussen og aðrir snillingar ein-
faldra formrænna lausna, svo og þeir sem
ráða þá í vinnu og gera þeim kleift að vinna
að tilraunum og nýsköpun, gera sér ljósa
grein fyrir því að útlitshönnun í listiðnaði
og handverki er andlit þjóðanna útávið.
Sparnaður, skeytingarleysi og afturhalds-
semi á þessu sviði er bruðl og sóun.
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 13. APRÍL 1991 9