Lesbók Morgunblaðsins - 20.05.1989, Blaðsíða 15

...að sitja kyrr á sama stað/
en samt að vera að ferðast
'°AMfy
Þegar ferðalög eru skipulögð er lestur um þá staði sem stefii-
an er tekin á, veigamikill liður í undirbúningi. Með því að kynna
sér nokkuð vel slatta af staðreyndum um landið ásamt með sögu
þess svo og að lesa sér til um siði og venjur er líklegra að ferða-
maðurinn pjóti ferðarinnar mun betur. Þetta á auðvitað enn frek-
ar við þegar farið er til flarlægra landa og framandi, þar sem
siðir og hættir eru gerólíkir þeim sem við þekkjum. Sé ferðamað-
ur með það á hreinu er líka trúlegra að hann geri ekki mistök
í umgengni, tali og klæðaburði sem getur valdið nokkrum leiðind-
um. Það er hinn mesti misskilningur og skammsýni sem gerir
vart við sig þjá of mörgum ferðalöngum, að þeir geti leyft sér
að lifa og láta eins og heima iy'á sér, án þess að virða skráð eða
óskráð lög þeirra staða sem þeir sækja heim.
Það er beinlínis kurteisiskylda
ferðamanns að setja sig eins vel
og unnt er inn í hugsunarhátt
gestgjafalandsins og hafa þekk-
ingu á helstu þáttum í sögu þess.
Þvi er rétt að gefa gaum að þeim
ferðabókum sem í boði eru. Úrval-
ið sem er hérlendis er mjög mis-
munandi eftir árstíðum, eftirspurn
og atbeina bókabúðanna. Að
sönnu eru dönsku smábækurnar
„Turen gaar til...“ alltaf fáan-
legar og efni þeirra er auðvitað
betra en ekkert þótt mér finnist
það í rýrara lagi og bækurnar
yfirleitt um lönd sem fjölfarið er
til og upplýsingar auðfengnari.
Ferðabækur miðast margar við
ákveðinn og afmarkaðan hóp
ferðamanna. Þá dettur mér fyrst
í hug „shoestring" bókaflokkur-
inn, þar sem stflað er einkum upp
á að ferðamaður vilji ferðast sem
ódýrast og leiti uppi gististaði og
ferðir í landinu í samræmi við
það. Ég hef nýlokið við að glugga
í „Africa on a shoestring" og er
þar margt læsilegt og upplýsingar
mjög ítarlegar. Saga hvers lands
er rakin í stuttu en aðgengilegu
máli og sérstakur kafli er til að
skýra fyrir ferðamanni að Afríka
sé svo ólíkur heimur, ferðamanna-
iðnaður aðeins í örfáum löndum
orðinn þróaður, hugsunarháttur
og lífsviðhorf það framandleg að
ferðamanni sé best að setja sig í
alveg nýjar stellingar ef hann
ætlar að njóta Afríku. En þeir sem
sendi stress og tímaskyn í brottu
og séu sveigjanlegir í áætlunum
sínum, gæti vel að mataræði, án
þess að verða þó svo uppteknir
af því að þeir þori aldrei að
smakka afrískan mat, sem sagt
taka löndin og þjóðimar á afslapp-
aðan hátt og opinn, þeir ferða-
langar muni ekki aðeins njóta
Afríku, heldur beinlínis verða
hugfangnir. En allur lestur um
Afríkulönd fyrir ferðalög — eink-
um þar sem ekki er um pakkaferð-
ir að ræða, er augljóslega nauð-
synlegri en þegar farið er um
ýmis önnur lönd.
Annar ferðabókaflokkur er
Lonely planet og þar er að finna
bækur um ýmis ijarlæg lönd,
einkum í Asíu. Bækumar em

%
‘iH=
verulega vandaðar og upplýsandi.
Þær fara bil beggja, em í senn
fyrir hinn venjulega ferðamann
sem er ekki með morð fjár í vasan-
um en vill þó fá sem gleggsta
mynd af landi og fólki. Bókunum
er skipt mjög skipulega niður þar
sem fjallað er um hin ýmsu svæði
í landinu og mjög skilmerkilegur
kafli um alls konar atriði sem
þarflegt og nauðsynlegt er að vita
um, svo sem vegabréfsáritanir,
bólusetningar og hvaðeina. í þess-
um flokki hef ég meðal annars
lesið bækur um Bangladesh og
Pakistan og eftir ferð til Bangla-
desh í fyrra, get ég því borið vitni
um að þessar bækur em áreiðan-
legar og lausar við allan auglýs-
ingatón.
Enn önnur tegund ferðabóka
em svo handbækur og sú allra
besta sem ég hef lesið meðal
þeirra er The Traveller’ s Hand-
book, gefin út af Wexasferða-
klúbbnum í London, en má panta
gegnum bókaverslanir hér. Marg-
ir kaflar í þessari bók em bráð-
skemmtilegir aflestrar og til að
gefa hugmynd um innihaldið nefni
ég nokkra, Hvers konar ferð?,
Ferðalangar í hópferð, Lúxus-
ferðamaðurinn, Kaupsýsluferða-
langurinn, Námsmaður á ferð,
Kona ein á ferð, Fatlaðir ferða-
menn o.s.frv. Þama em yfirlit-
skaflar um heimshluta, en ekki lögð
áhersla á hvert einstakt land.
Upplýsingakaflinn miðast að
sönnu nokkuð við breska ferða-
menn, en ætti að gagnast fleimm.
Eftir að ég náði mér í þessa bók
er hún ómissandi í pússi mínu á
ferðalögum.
Ferðabækur sem em gefnar út
í tilteknum löndum geta verið
ágsétar fyrir sinn hatt. Þær geta
þó haft sína annmarka, einkum
þar sem er einræðisstjóm —
hversu góðviljuð sem hún er nú
sums staðar — eins og í ýmsum
Arabalöndum. Þar af leiðir að í
slíkum bókum er meira lagt upp
úr myndaefni, sem einatt er alveg
frábært, og síðan því sem stjóm-
völd vilja koma á framfæri. Að
vísu þjálfast maður í að lesa milli
línanna í sumum bókum þessarar
gerðar og átta sig á að þær skulu
teknar með fyrirvara. Sumar
minna fullmikið á auglýs-
ingabæklinga og gildi þeirra þar
af leiðandi allt í hófí.
Það er fleira ferðabækur en
upplýsingarit, hversu góð og gegn
þau geta verið. Bókin „Arabia
through the Looking Glass" eftir
breskan blaðamann er einhver
snjallasta lesning um Arabalönd
sem ég hef lesið. Þar segir meira
frá höfundi sjálfum og þeim sem
á vegi hans verða en að hann sé
með upptalningar eða upplýsinga-
miðlun. Á hinn bóginn er rétt að
hafa í huga að slíkar frásagnir
segja manni stundum langtum
meira en landslagslýsingar eða
upptalningaromsa. Ifyrir áhuga-
menn um Arabalönd er óhætt að
mæla með þessari bók.
Langfallegustu og vönduðustu
ferðabækur eru að mínum dómi
Insight bækumar. Þær era stórar
og forkunnarfallega útgefnar af
APA í Singapore. Þessar bækur
hafa sérstöðu hvað það varðar að
þama skrifa höfundar með sér-
þekkingu, m.a. á sögu, náttúru-
fræði, jarðfræði, menningu og
fleiru. Þó svo að Insight bækura-
ar veiji langmestu efni í þess
konar kafla eru einnig stuttar en
skilmerkilegar upplýsingar og
greinargóðar. Myndimar eru svo
sér kapítuli, margar hreinustu.
listaverk. Langflestar Insight-
bækur eru um Asíulönd. Þessar
bækur eru ekki þannig að maður
gleypi þær í einum bita í hrað-
lestri. En þær eru bragðmikil upp-
spretta fróðleiksþyrstum ferða-
löngum. Fyrir ferð til ákveðinna
landa. Meðan á henni stendur.
Og jafnvel þeim sem fara þangað
aldrei nema í huganum.
JÓHANNA KRISTJÓNSDÓTTIR
Helgi Tómasson dansar
á aftnæli Parísar
Þeim sem ætla að heimsækja París næstu vikur, finnst
eflaust forvitnilegt að besti dansari okkar, Helgi Tómas-
son, verður þar á ferð með San Francisco-ballettinn, frá
18.-25. maí.
Helgi tók við stjóra balletts-
ins 1985 og er talinn hafa
gefíð flokknum nýtt og spenn-
andi útlit. Meðal annars kom
Helgi með dirfskufulla, nýja
útfærslu á hinum klassíska
ballett Tsjajkovskíjs „Svana-
vatnið“, sem flokkurinn verður
með á dagskrá í París.
Dagskráin er sem hér segir:
SVANAVATNIÐ undir stjórn
Helga verður sýnt frá og með
18.-21. maí kl. 8.30 síðdegis,
nema sunnudaginn 21. maí kl.
6.00. Frá og með 23.-26. maí
kl. 8.80 verða á dagskrá: TIL-
BRIGÐI OG ÞEMA, tónlist
eftir Tsjajkovskíj, stjórnandi
George Balanchine; NÝR
SVEFN, tónlist eftir Tom Will-
ems, stjóraandi William For-
sythe. og HÁTÍÐARDAG-
SKRA, tónlist eftir Hándel,
stjómandi Helgi Tómasson.
Sýningamar eru í Theatre
des Champs-Elysées, 16
Avenue Montaigne, 75008
París. Verð á miðum er 1.350
krónur í annars flokks sætum
en 1.920 í betri sætaröðum.
Helgi
á sviðinu.
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 20.MAI 1989 15