Lesbók Morgunblaðsins - 22.04.1989, Blaðsíða 3

I
LESBOK
[m] ÍÖJ [rj Q u N B| L A Ð 8 L N iJBj
Útgefandi: Hf. Árvakur, Reykjavík. Framkvstj.:
Haraldur Sveinsson. Ritstjórar: Matthías
Johannessen, Styrmir Gunnarsson. Aöstoö-
arritstjóri: Björn Bjarnason. Ritstjórnarfulltr.:
Gísli Sigurösson. Auglýsingar: Baldvin Jóns-
son. Ritstjórn- Aöalstræti 6. Sími 691100
Samskipti
manna innan fyrirtælqa og ekki síst aðferðir stjómenda,
geta skipt sköpum og ráðið úrslitum um hvort fyrirtæk-
ið dafnar eða lognast útaf. Þuríður Hjálmarsdóttir skrifar
grein um stjómun og samskipti og nefnir til dæmis fram-
hafa gjaman „uppa“, sem hefur ekki skilning á mann-
legu hliðunum, hvorki í fyrirtækinu né á heimili sínu og
hve sorglega sá ferill getur endað.
Forsídan
Núna stendur yfir í Gallerí Borg sýning á vatnslitamynd-
um eftir Eirík Smith, sem hefur um árabil verið einn af
þeim fáu, sem leggja rækt við vatnsliti til jafns við olíu-
liti og náð markverðum árangri í meðferð þessa vandmeð-
fama listmiðils. Myndin heitir Hrafnabjörg og er máluð
á nýliðnum vetri.
Ljósm.Anna Fjóla Gísladóttir.
Skólastefna
í Japan er án efa forvitnileg; hvemig em grunnskólamir
reknir, hvað er lögð áherzla á að kenna bömum og hvem-
ig skyldi standa á því, að agavandamál em ekki til í
skólum þar. Allt þetta hefur dr. Bragi Jósefsson, dósent
í Kennaraháskóla íslands, kynnt sér og segir hann frá
Japansför sinni hér og í tveimur næstu blöðum.
Ferðablaðið
er að þessu sinni á framandi en um leið sígildum ferða-
mannaslóðum, Egyptalandi. Blaðamaður Ferðablaðsins
var þar á ferð og lýsir þvi sem fyrir augu bar.
JÓHANN •
HJÁLMARSSON:
Skáld í suðri,
skáld í norðri
Þarsem gleymskan býr...
LUIS CERNUDA
Tijágarðurínn þar sem gleymskan býr
líkist ströndinni þar sem sandfokið
kjassar steinana
og einstöku villigróður
reynir að festa rætur.
Gleymskan býr um okkur
afar varíega, en af fullri hörku.
Við verðum steinrunnin í skjóli netla
eða hörpuskeljar sem brimið verndar.
B
B
Þjóðin sameinuð
aður nokkur bú-
settur utan
Reykjavíkur ók
um tíma til skiptis
á tveimur bílum,
öðmm með R-
númeri, en hinum
með utanbæjarnúmeri. Þegar hann var
á ferð í Reykjavík með utanbæjarnúmer-
ið, þótti honum bílstjórar gjarna þeyta
hornin á sig, en ekki ef hann ók á R-
bílnum, þótt hann hafi þá væntanlega
verið jafn viðbragðsseinn. Alíka hleypi-
dóma hljótum við Reykvíkingar á ferð
um landið. Nú hverfur þetta tilefni til
hleypidóma smám saman með smekkleg-
um nýjum bílnúmerum sem ekkert segja
um heimkynni bílstjórans.
Ég hef áður verið áhorfandi að slíkum
bílnúmeraskiptum. Það var í Noregi. Þar
voru bílar merktir fylkjunum. Það var
foi'vitnilegt að fylgjast með því hvaðan
bílamir voru sem bar fyrir augu og leiddi
hugann um þetta fjölbreytilega land.
Einkennisbókstafir á bílum á götum
Reykjavíkur hafa oft verið villandi. Fólk
sem aldrei hefur verið búsett utan
Reykjavíkur hefur árum saman ekið á
utanbæjarnúmeri, svo að bókstafimir
leiddu hugann frekar að eftirliti stjóm-
valda og tryggingafélaga en heimkynn-
um bíleigandans.
Það var þó ólíkt í löndunum hvað
höfuðborgarnúmerin voru hér yfirgnæf-
andi. Ósló er að vísu fjölmennasta fylki
landsins, en hún gnæfir ekki eins yfir
aðrar borgir og hémð í flestum efnum
og höfuðborg Islands. Annað finnst mér
líka að hafi verið ólíkt, en það er hvað
margir íslenzkir höfuðborgarbúar láta
sig varða mál hvar sem er á landinu og
fylgjast af áhuga með þeim í fréttum,
þótt þeir eigi ekki persónulegra hags-
muna að gæta utan Reykjavíkur. Og
góðu heilli sitja fulltrúar Reykvíkinga á
alþingi gjama af sér tækifæri til að efna
til héraðarígs. Mál höfuðborgar hljóta
að varða alla landsmenn. Sem dæmi um
það er Reykjavíkurflugvöllur. Þegar lagt
er til að leggja niður flugvöllinn í Vatns-
mýrinni, er því svarað, að það verði aldr-
ei samþykkt vegna hagsmuna fólks í
fjarlægum héruðum sem sé svo háð
greiðum ferðum til Reykjavikur.
Þegar síðast var gerð meiri háttar
breyting á kjördæmaskipan alþingis, árið
1959, með sameiningu kjördæma utan
Reykjavíkur og hlutfallslegri fjölgun
þingmanna í Reykjavík, skírskotuðu and-
stæðingar breytingarinnar, Framsóknar-
flokksmenn, til samkenndar Reykvíkinga
með þeim héruðum sem fengju skertan
fulltrúahlut á þingi við breytinguna. í
kosningum um málið vorið 1959 hlaut
flokkurinn verulega aukið fylgi í
Reykjavík, en ekki utan Reykjavíkur.
Þegar kosið var til almenns löggjafar-
þings um haustið sama ár, hvarf aukn-
ingin sem varð í Reykjavík um vorið.
Þarna tókst sem sagt að skírskota til
ábyrgðar Reykvíkinga á hagsmunum
landsbyggðarinnar, og vafalaust hefðu
enn fleiri Reykvíkingar lýst andstöðu
gegn breytingunni, ef þeir hefðu átt
kost á því með öðru móti en að kjósa
B-listann.
Eg var einn þeirra sem voru hlynntir
sameiningu kjördæma og vænti þess, að
stærri kjördæmi ýttu undir að fjallað
yrði um mál í víðu samhengi. Sú varð
og raunin. Kjördæmin urðu sá vettvang-
ur sem miðað var við, en þau voru ekki
alltaf lífrænar heildir, eins Strandir með
Vestfjörðum og Seltjarnarnes með Suð-
urnesjum. Nú þykir mér tímabært að
ganga skrefi lengra og gera landið allt
að einu kjördæmi líkt og umdæmi
bílanna er orðið eitt. Svo illa vill til fyr-
ir þann sem vill afla þeim málstað
víðtæks fylgis að þeir sem gert hafa til-
lögu um það hafa gert það með þeim
rökum, að þannig mætti draga úr áhrif-
um landsbyggðarinnar og efla hlut höf-
uðborgarsvæðisins.
Ég held að það sé rangt skilið, að
núverandi kjördæmaskipan styrki hlut
fulltrúa_ landsbyggðarinnar henni til
heilla. A alþingi sem kosið yrði í einu
lagi þyrftu menn vitaskuld að leita sam-
an til að ná meirihlutafylgi til stuðnings
við ríkisstjórn og einstök mál. Eftir sem
áður mundu flestir leita saman í flokkum
án tillits til búsetu og þurfa að bræða
sig saman um lausnir innan flokks. Ég
get ekki séð að núverandi fyrirkomulag
með fulltrúum átta kjördæma tryggi hag
landsbyggðarinnar. Við horfum nú upp
á það að undirstöðufyrirtæki margra
byggðarlaga eru að tærast upp og for-
ráðamenn þeirra gerðir að bónbjarga-
mönnum stjórnvalda.
Maður hlýtur að spyija sig hvort flokk-
um mundi ekki ijölga, ef landið yrði eitt
kjördæmi. Þeir eru nú sjö, og munaði
litlu að sá áttundi fengi mann kjörinn í
fámennasta kjördæminu. Til að girða
fyrir fjölgun flokka má setja ákvæði um
lágmarksfylgi lista til að fá úthlutað
þingsæti.
Auðvitað sameinar það ekki þjóðina,
þótt farið sé að velja númer á bíla án
tillits til heimkynna eða landið gert að
einu kjördæmi. Innan núverandi kjör-
dæma er margs konar ágreiningur sem
eðlilegt er. Það er ekki auðvelt að gera
sér grein fyrir til hvers sameining kjör-
dæma landsins í eitt leiddi. Mér fínnst
höfuðborgarstaðan krefjast þess af
Reykvíkingum að þeir meti mál
Reykjavíkur sem þjóðmál og þess vegna
er óeðlilegt að þvinga þá til að kjósa
aðeins hreina Reykjavíkurlista.
björn s. stefánsson
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 22. APRÍL 1989 3