Lesbók Morgunblaðsins - 03.09.1988, Blaðsíða 20

/
Flughræðslunámskeið hjá Austrian Airlines
Flughræðsla
— hvaðerþað?
Þegar hugsað er um flug kemur ósjálfrátt upp tilfinning um
óendanleika og þyngdarleysi. Eigin smæð verður meira meðvituð
og nýjar hugsanir þrengja sér að þegar svifið er í 10-30.000 fet-
um yfir jörðu. Frá fyrstu dögum mannkyns var FLUGIÐ óraun-
verulegur draumur — að verða fijáls eins og fugl og komast upp
í víðáttu himingeimsins. Og þegar draumurinn rættist, var hann
líka í hugum margra líkt og þeir stæðu á hæstu tindum Alpanna
og nytu útsýnis. Flugið var nýr áfangi, sjálfsögð samgöngubót
lfkt og járnbrautarlestin á sínum tíma og þeir sem eru vanir að
fljuga, finnst svipað að stíga uppnn i flugvél og strætisvagn, en
því miður veitir flugið fjölda farþega ekki hreina gleði.
Mikilvægi upplýsinga til
flugfarþega
Annar hluti námskeiðsins er
fólgin í upplýsingamiðlun, sem
virðist mjög mikilvæg til að vinna
bug á flughræðslu. Flugstjóri og
flugáhöfn skýra frá í hveiju
menntun þeirra er aðallega fólgin
og lýsa venjulegum vinnudegi.
Heimsókn í flugstjórnarklefann
Reykvíkingar
flughræddari en
landsbyggðafólk
í austurrískri greinargerð er
talað um að 20-30% Austurríkis-
manna, sem eru óvanir að fljúga,
þjáist af flughræðslu, en eftir að
hafa vanist flugi séu aðeins 5%
farþeganna hrædd. í nýgerðri
könnun á vegum geðdeildar
Landspítalans kom fram, að um
25% kvenna eru flughræddar, en
íslenskir karlmenn virðast harðari
af sér, aðeins 9% spurðra sögðust
vera flughræddir. Athyglisvert er,
að flughræðslu virðist gæta meira
hjá íbúum Reykjavíkur en hjá
landsbyggðafólki, enda er fólk úti
á landi miklu háðara flugsam-
göngum en á Reykjavíkursvæð-
inu.
„Eðlislægur og áunninn
ótti“
Doktor Robert Wolfger, sál-
fræðingur og framkvæmdastjóri
hjá Austrian Airlines sér engan
mun milli flughræðslu og annars
ótta. Skilgreining hans á flug-
hræðslu fylgir hér á eftir: Sérhver
maður býr yfír sinni ákveðnu ótta-
kennd og því meiri tilhneiging sem
er til hræðslu því minni líkur eru
á að hægt sé að slaka á. Ótti er
eðlislægur, setur líkamann í vam-
arstöðu og hlífir við hættum. Þessi
„eðlislægi ótti“ er meðfæddur og
mikilvægt vamarkerfi líkamans,
en hinn svonefndi „áunni ótti“,
sem flughræðsla flokkast undir,
er miklu alvarlegra vandamál.
Orsakir „áunnins ótta“
Doktor Wolfger telur, að að-
stæður sem leiða til „áunnins
ótta“ séu: falskar lífsvenjur eins
og óholl fæða, áfengi, reykingar,
vímugjafar og streita — áunnin
umhverfisáhrif, sem leiði til inni-
lokunarkenndar, ótta við lokaðar
dyr eða Iofthræðslu. En hann seg-
ir að fólk, sem er fast í ákveðnu
lífsformi og allir, sem vilja hafa
stjóm á hlutunum sjálfír og vilja
alltaf að vera vel upplýstir um
alla hluti mæti oft öryggisleysi
og óttatilfínningu um borð í flug-
vél.
Námskeið til varnar
flughræðslu
Doktor Wolfger sér um nám-
skeið á vegum Austrian Airlines
fyrir fólk, sem þjáist af flug-
hræðslu. Hann segist alltaf sjá tvö
megineinkenni hjá þátttakendum
— • lofthræðslu og innilokunar-
kennd. En því næst komi ótti, sem
stafí af — of litlum upplýsingum
— of litlu sambandi við starfsfólk
flugfélagsins - slæmum fréttum
(flugslys eða óhöpp í fjölmiðlum,
en líka slæmar reynslusögur frá
kunningjum og vinum.) Tiltölu-
lega auðvelt sé að hjálpa þessum
hóp með námskeiðahaldi, fá það
Slökunaræfing meðan beðið er eftir að kallað sé út í vél
Þetta sjáum við og þetta heyrum við — skýringarmyndir eru
sýndar á námskeiðinu um breytingar á vélarhljóði og ókyrrð í lofti
Aðalskrifstofa flugfélagsins er
heimsótt og gengið um flughöfn-
ina. Áhöfnin sýnir neyðarútbúnað
og skýrir frá til hvaða ráðstafana
yrði gripið ef slys bæri að hönd-
um. I námskeiðslok fara allir þátt-
takendur með doktor Wolfger og
flugstjóranum í flugferð með
venjulegu áætlunarflugi.
Austrian Airlines stendur
fyrir slikum námskeiðum fjór-
um sinnum á ári. Fjöldi þátttak-
enda takmarkast við 8 manns.
Námskeið og flugferð kostar
sem samsvarar 13.000 íslensk-
um krónum. Þátttakendur til-
kynna sig beint til doktor Wolf-
ger í síma 0222/68 35 11, ef
einhver þýskumælandi íslend-
ingur skyldi hafa áhuga.
Þægilegur
stóll
Mikilvægt að kunna að hvílast i flugsæti
til að sýna viðbrögð í ólíku um-
hverfí eða mæta óviðráðanlegum
aðstæðum og skynja hvaða við-
brögð líkaminn gefur.
Hvað er kennt á
„flughræðslunámskeið-
um“?
Námskeiðin standa venjulega
frá fimmtudegi til laugardags-
kvölds og enda að sjálfsögðu með
flugferð. Flughræðslan er fyrst
útskýrð sálfræðilega: Af hverju
líkaminn sýnir þessi viðbrögð og
hvað liggur að baki hræðslunni —
hvað hættulegt það er að spenna
sig upp á langri flugferð. Þátttak-
endum er kennt hvemig best er
að slaka á með öndunaræfíngum
og hvemig best er að róa sig með
jákvæði hugarfari, því flugfar-
þegi, sem er fýrirfram fullur af
ótta og neikvæðu hugarfari, getur
alls ekki slakað á. Því næst segir
hver þátttakandi frá sinni eigin
óttakennd. Ástæðumar sem leiða
til flughræðslu eru síðan teknar
fyrir og raktar lið fyrir lið.
Látið höfuð og hnakka
slaka á — falla niður
Fætur
útstæðar
Láta axlir og
herðar slaka á
niður
Beygja
hrygginn
Láta olboga
hvíla á lær-
um
Hendur slak-
ar milli fóta
Láta þyngdina hvíla
á allri ilinni