Lesbók Morgunblaðsins - 21.05.1988, Blaðsíða 6

SIGURÐUR
INGÓLFSSON:
Gárur
Stendur fyrir aftan netlaust markið
víðfeðman malarvöHinn
og brosir blíðu brosi fávitans
túlkandi allt og ekkert
tvístígur órólega
brosir og horfir á
boltann þeytast um
á milli fóta krakkanna
en sólin varpar gullregni sínu
á vaknandi jörðina
og gullregnið er næstum þvi
eins bjart og hár hennar
sem horfir á leikinn
og svo skoppar
boltinn gegnum
markið og staðnæmist
við fætur hennar sem horfir
ráðþrota eitt augnablik
lyftir svo fætinum til að sparka
hittir ekki í fyrstu tilraun
lyftir fætinum aftur
áður en ráðrúm gefst
kemur samt feiti strákurinn úr
markinu
hrifsar boltann
hleypur með hann í mildu vor-
loftinu
fram fyrir markið og sparkar
honum
út yfír miðjan völl
þá hringir bjallan ærslafull
og allir nema hún
sem enn stendur
með fótinn tilbúinn
hlaupa inn
djúp lygn augun horfa í tómlæti
sínu
á auða sólvermda jörðina
þar sem boltinn hafði verið
en ekkert núna
tækifærið horfið að eilífu
Svo stígur fóturinn líkt og undan
ofurfargi
heimsins og óreimaður skórinn snert-
ir
ylvolga jörðina þegar boltinn kemur
aftur
rúllandi líkt og af stríðni og staðnæm-
ist inni í
markinu og einsog hvíslar „sparkaðu,
sparkaðu“
mild heimskuleg augu hennar
hvíla á boltanum
sem bíður næstum því í eftir-
væntingu
en hún snýr sér undan
gengur heim að skólanum ómál-
uðum
í djúpi augna hennar hefur þó eitt-
hvað skeð
á annars lygnu
yfírborðinu hafa myndast
örsmáar og næstum
ósýnilegar
gárur
Höfundur er nemi í bókmenntafræði í
Háskóla Islands og hefur gefið út Ijóöa-
bók.
„Ég kynntist honum
persónulega. Hann var
glæsimenni, gekk í
klæðskerasaumuðum
fötum og í yfirhöfn sem
einhver hafði keypt í
London. Kannski
ráðherrann, vinur hans.
Eða bankastjóri
íslandsbankans. Gullúr
með þungri keðju bar
hann jafnan í
vestisvasanum.“
SMÁSAGA eftir
ODD BJÖRNSSON
Sonettuskáldið flutti aftur til
Reykjavíkur eftir að hafa
búið hálfan mannsaldur fyrir
vestan (og reyndar líka um
alllangt skeið fyrir austan,
þar sem hann var í sambúð
með nokkuð vergjömum
kvenmanni og er það önnur
saga). Var hann þá orðinn svo fótfúinn og
stirður í mjöðmunum og slæmur í lifrinni
og vondur í nýmnum og ástlaus af konunni
að honum fannst ástæðulaust að eyða frek-
ari tíma í fásinninu en vita hvort hann ætti
ekki einn eða tvo vini á lífi fyrir sunnan.
Það var þá sem ég rakst aftur á hann,
nánar tiltekið á útimarkaðnum í Austur-
stræti, þar sem hann var að kaupa sér vínar-
brauð. Urðu miklir fagnaðarfundir, eftir að
sonnettuskáldið hafði gert á mér hæfilega
úttekt og mælingar og sett upp gleraugun
og hleypt brúnum.
— Ert það þú sjálfur, garpur minn! Þú
varst aldeilis heppinn að sleppa með tíu fing-
ur að vestan — má ekki bjóða þér víner-
braúð?
— Mætti ég ekki heldur bjóða þér upp á
kaffisopa heima, ég keypti í haust gamalt
hús hér í Skuggahverfinu — það er að vísu
allt á tjá og tundri, en það verður yndislegt
máttu vita þegar viðgerð og breytingum er
lokið.
Að svo mæltu röltum við af stað gegnum
mannþröngina. Þetta var á heitum vordegi
með miklu sólskini og gaman að virða fyrir
sér skrýtnu karlana og spá í sætu stelpum-
ar. Það þótti sonnettuskáldinu að minnsta
kosti.
— Hvar vinnur konan þín? spurði skáldið
og sötraði kaffið annars hugar og nokkuð
þungbúinn.
— Á teiknistofu. Hjá innanhússarkitekt.
— Hvar eru krakkamir?
— Ætli þau séu ekki að gefa öndunum
í góða veðrinu. Hvar býrð þú sjálfur þessa
dagana?
Sonnettuskáldið lét brýnnar síga bakvið
gleraugun.
— Eg er skáld — hélt þú vissir það.
— Skáld verða nú líka að hafa þak yfir
höfuðið, svaraði ég hálfvandræðalega.
Hann ansaði þessu ekki, en leit píreygur
í kringum sig. Sagði loks:
— Hér hefur allt tekið stakkaskiptum.
Stór og björt stofa. Hvítur sófí og hæginda-
stólar. Gömlu gólffjalimar slípaðar og lakk-
aðar. Nýmóðins málverk.
Svo varð aftur þögn. Sonnettuskáldið
hvessti á mig sjónir.
— Hvemig hefur kennari efni á þessu?
— Ég er lfka smiður og konan hefur
ágæt laun, muldraði ég. — Að öðm leyti
högum við okkur eins og annað ungt fólk:
lifum umfram efni. Kannski endum við á
götunni.
Sonnettuskáldið tók fram stóra svarta
vasabók og byrjaði að krota í hana með
blýanti.
— Þú talar einsog þú hafir komið hér
áður, sagði ég varfæmislega og dálítið for-
vitinn.
Ekkert svar. Skáldið hélt áfram að skrifa
í vasabókina.
— Hefurðu komið hér áður? spurði ég
hikandi, þegar hann tók af sér gleraugun.
Hann rétti mér vasabókina þegjandi og
horfði út um gluggann.
Ég stautaði mig fram úr skrautlegu pár-
inu, í hálfum hljóðum:
Stundum hefur lífið langa dvöl
og lætur sem það hafí fátt að segja
um sjúkar mseður, soltin böm sem deyja.
Það sumum færir aðeins þraut og böl.
Já, fjarri hefur fjöldinn nokkra völ.
Þeir fátæku í auðmýkt höfuð hneygja
og draga sig í hlé til þess að deyja
dmttni sínum, / eymd og sárri kvöl.
Þó vissi’ eg mann sem mátti ei né vildi
til moldar hverfa fátæklega búinn,
en bera sig með reisn að réttum sið.
Með viðhöfh sannrí skrínleggjast hann skyldi
og skilja við - þótt væri’ ann æru rúinn -
við almennt lof í kistu úr kjömum við.
Sonnettuskáldið hélt áfram að horfa út
um gluggann.
— Hann bjó í þessu húsi. Það var einsog
hann væri að tala við sjálfan sig.
— Hver bjó í þessu húsi? Forvitni mín
var vakin.
— Myndskerinn, svaraði hann með sömu
hægðinni og dreypti á kaffinu. Hélt svo
áfram:
— Ég kynntist honum persónulega. Hann
var glæsimenni, gekk í klæðskerasaumuðum
fötum og í yfirhöfn sem einhver hafði keypt
í London. Kannski ráðherrann, vinur hans.
Eða bankastjóri íslandsbankans. Gullúr
mikið með þungri keðju bar hann jafnan í
vestisvasanum. Hann var virðulegur maður.
Nefið hátt og bogið og augun bakvið gull-
spangargleraugun dökkbrún og tindrandi.
Yfírskeggið grátt og snúið upp á endana.
Skarpleitur var hann og grannholda og
hafði tignarlegt göngulag. Staf átti hann
forkunnarfagran með silfurhnúði, er hann
sjálfur hafði skorið út. Hann hafði þann sið
að sitja með fyrirmönnum bæjarins á Café
Rosenberg og Hótel íslandi og drakk sinn
púrtara, hvítan hunts. Heima átti hann konu
og ellefu böm, fyrir utan þau sem hann
hafði gefið vinum og kunningjum, því hann
treysti ekki vandalausu fólki. Fimm hafði
konan alið honum á nítján eða tuttugu
mánuðum.
Sonnettuskáldið reis upp með erfíðismun-
um og haltraði fram á klósett, tuldraði í
leiðinni: — Það verður að viðurkennast að
konan og bömin sultu heilu hungri, enda-
þótt svo ætti að heita að myndskerinn héldi
skóla hér i kjallaranum.
Nokkru síðar birtist sonnettuskáldið aftur
og settist í stólinn sinn, með miklum þraut-
um.
— Ýmsir þekktir mjmdlistarmenn voru í
læri hjá honum í myndskurði og dráttlist.
En hann gaf sér æ minni tíma til að leið-
beina þeim nema þá einnahelst á fyrrgreind-
um vertshúsum, þegar hann var búinn að
ræða landsmálin við fyrirmenn þjóðarinnar.
Ræddi hann þá gjaman um lífíð og tilver-
una við nemendur sína, einnig fagurfræði
svo sem gullinsnið og heimspeki handmennt-
ar yfirleitt.
Éinhveiju sinni, er við höfðum setið fram
eftir á Café Rosenberg og síðasti gesturinn
var farinn, sagði hann við mig: — Ég ætla
að bjóða þér heim og sýna þér nokkuð.
Þetta er trúnaðarmál — en þú ert sonnettu-
skáld einsog Shakespeare og ættir því að
skilja þá hluti sem venjulegu fólki er fyrir-
munað að botna f.
— En konan og bömin? Er þetta ekki
nokkuð seint — ég vildi síður halda vöku
fyrir þeim.
— Bömin eru sofnuð, eftilvill konan líka.
Eftilvill er hún vakandi. Hún á dálftið bágt
með svefn. En það breytir engu — ég læt
hana þá bara færa okkur púrtara, áður en
hún leggst til hvílu.
Við röltum af stað í næturkyrrðinni, sem
leið lá í Skuggahvérfið. Myndskerinn gekk
teinréttur án þess að mæla orð, og ég furð-
aði mig á því að þeim mun fleiri púrtara
sem hann hafði innbyrt þeim mun háleitari
varð hann og fasið tígulegra.
— Það er kreppa, sagði hann upp úr
þurru, — ég var að ræða við forsætisráð-
herrann í hádeginu og segja honum að það
yrði að gera eitthvað í málinu.
— Það er ágætt að vera skáld og listamað-
ur á krepputímum, sagði ég — breytir svo
litlu um hagi okkar.
Hann horfði á mig, fullur vandlætingar.
— Þetta er ábyrgðarlaust tal, sagði hann
snúðugt.
Svo gengum við áfram, þögulir og þungir
í sefa, uns við komum að þessu húsi með