Lesbók Morgunblaðsins - 19.01.1980, Blaðsíða 9

Gætinn
maður athug-
ar sinn gang —
þau orö eiga
vel við Héð-
in, sem aldrei
hefur orðiö fyrir
slysi í 66 ár,
enda lagðist
hann frekar í
var á meðan
skyndileg
óveður
gengu yfir i
staö þess að
freista þess
að sigla
heim. Hér
stefnir Héðinn
bátnum sín-
um út úr
höfninni og
heldur í stýris-
taumana fyrir
aftan bak.
Erfitt er að
trúa því, að hér
sé áttræður
maöur á
ferð.
1
Ein af „mublunum" hans Héöins: Handvagninn, sem hann notar
að staðaldri sem flutníngatæki. Að neðan: Bátur Héðins liggur
utaná þremur öðrum bátum og auk þess er mannhæðarhátt
uppá bryggjuna — en það er Héðni engin hindrun
yndislegi ilmur af seltu og tjöru.
Héöinn er kóngur í þessu ríki og
hann seilist eftir dýrgrip aö sýna
mér: Selabyssu, framhlaðningi, sem
hann fékk, ómálga barn, í tannfé frá
fööur sínum. Maríus Benediktsson
útvegsbónda á Hlöðum hefur
kannski grunað, hvað byggi í snáð-
anum. Og ekki leið á löngu unz kom
í Ijós sem löngum fyrr, aö snemma
beygist krókurinn. Héðinn var nefni-
lega ekki nema tíu ára, þegar hann
banaði fyrsta selnum með byssu.
Á þeim 70 árum, sem síöan eru liðin,
hefur Héöinn eignast margar byssur,
sem hann hefur notað jöfnum hönd-
um á fugl, sel og hval.
Það var noröan bræla og Héöinn
ætlaði ekki að róa þennan dag; var
þess í stað í dyttingum við skúrinn.
Hann féllst þó á að sýna mér bátinn
sinn, sem lá bundinn yztur í röðinni
við bryggjuna. Niður af bryggjunni er
full mannhæð; síðan var farið yfir
hvern bátinn á fætur öðrum, unz
komið var í trilluna hans Héðins.
Hann losaði bátinn frá með gætni,
setti vélina í gang og stefndi út úr
höfninni. Á meðan sat ég frammi í
stafni með myndavélina, en Héðinn
stóð teinréttur með stýristaumana í
höndum og bar viö kirkjuna og
fjallið. Mér kom í hug Gamli maður-
inn og hafið eftir Hemingway, sem
sumir halda að eigi uppruna sinn í
öðrum Þingeyingi: Fjalla-Bensa, —
eins og hann er túlkaður í Aðventu
Gunnars Gunnarssonar. Héðinn
hefði sómt sér vel í kvikmyndinni,
sem gerð var eftir þessari frægu
sögu Hemingways og mun líklegri til
úthalds og átaka viö stórfiskinn en
Spencer ‘yr^y sem |ék þann gam|a
og var fyrst og fremst seiglan
uppmáluð.
En þaö er annarskonar fiskur í
Skjálfanda en Karabíska hafinu, þar
sem Hemingway þekkti sig bezt.
Þann fisk sem gengur í Skjálfanda
þekkir enginn betur en Héðinn og ég
hef það fyrir satt, að hann hafi þótt
einskonar undrabarn. Svo náttúru-
glöggur og fiskinn var hann á unga
aldri, að þegar upp úr fermingaraldri
var hann í miklu áliti og þá beðinn
um að taka að sér formennsku á
árabáti. Á æskuheimili hans snerist
allt um sjósókn og veiðar. Maríus
faðir hans var annálaður veiðimaður
og búhöldur, en Maríusi og konu
hans, Helgu Þorgrímsdóttur frá
Hraunkoti, varö sex sona auðiö. Þau
bjuggu allan sinn búskap á Húsavík
og er af þeim kominn mikill ættbogi.
Æskuár Héöins Maríussonar iiöu
ekki viö slímsetur á skólabekkjum.
En 18 ára gamall var hann orðinn
meöeigandi í mótorbát; 4—5 tonna
kopp og hét Barði. Það þótti samt
heilmikiö skip. Fljótlega bauðst hin-
um unga og fengsæla veiðimanni
betra skip, sem líklega var helmingi
stærra og hét Friöþjófur. Héðinn
stóð þá á tvítugu. Þann bát áttu þeir
bræður, Aðalsteinn og Páll Kristins-
synir, sem ráku verzlun og höfðu
töluverð umsvif á Húsavík á tímabili.
Héðinn var formaður á Friðþjófi
kreppu- og stríðsárin. Nær allar
vertíðar var hann aflahæstur, eða
svo var mér sagt af marktækum
mönnum úr plássinu, og keppti
hann þó við stærri báta og gang-
meiri. Allt byggðist það á óvenjulegri
náttúrugáfu, næmi og sívakandi eft-
irtekt. Ekki ^Vyýist það sízt á að
gaumgæfa atferli fuglsins; af honum
sér Héðinn, þegar loöna gengur og
yfirleitt hverskonar æti er á ferðinni.
Framhald á 'bls. 14.