Lesbók Morgunblaðsins - 26.05.1979, Blaðsíða 9

jótt er aö sjá: Þessi bíll ók á hross á veginum og
lasaöi baö — höggiö hefur skki veriö neitt smárssöi.
Myndin aö neöan: Auöur og Þorkell njóta góös af
geislum vorsólarinnar og Þá liggur beinast viö aö
tylla sér á Þaö sem mýkst er: Gyltuna Krús, sem
lekur Þvílíku meö jafnaöargeöi.
„Við verdum ad bjarga verd-
mætunum“, svaraöi konan viö
flökunina fréttamanni sjón-
varpsins pegar hún var spurð
hvort henni fyndist vinnudag-
urinn ekki oft langur. Margar
kvennanna sem voru spuröar
tóku í sama streng, a.m.k. pær
sem eldri voru. Það kom í Ijós
að vinnutími peirra var frá átta
á morgnana til sjö á kvöldin.
Þær létu svo sem ekki mikið
yfir pví hvernig gengi að sam-
ræma vinnu sína fjölskyldulífi.
Þeim hefur líklega pótt óparfi
að tíunda slíkt frammi fyrir
alpjóð. Ein gat pess að petta
gengi vegna pess að pau væru
tvö ein hjónin, ekki vildu hún
eiga stóra fjölskyldu í pessu
starfi.
Þáttur pessi sem birtist 1.
maí og bar yfirskriftina „Fjöl-
skyldan og vinnuálagið“, var
bæði fróðlegur og tímabær.
Pað var út af fyrir sig sér-
kennilegt að heyra viðhorf
pessa fólks til vinnu sinnar,
peirra sem vinna hvaö lengst-
an og strangastan vinnudag
og eiga svo stóran pátt í
grunnatvinnuvegi pjóðarinnar,
peim sem borgar kaupið okkar
allra hinna.
Það parf ekki stórkostlegt
hugmyndaflug til pess að sjá
fyrir sér líf pessarra kvenna og
komast að peirri niðurstöðu að
pað er fiskur, — snyrting,
flökun, vigtun, pökkun, —
standandi upp á endann í
stígvélum með vélarglamur
bergmálandi í eyrunum. Kvöld
og helgar gera ekki meira en
rétt duga til undirbúnings fyrir
törnina sem hefst með nýrri
viku. Þannig líður árið, ævirt.
Þetta er í fáum orðum saga
mjög margra islendinga hin
síðari ár.
Vinnuálagið sem tíðkast hér
á landi er án efa að leiða til
mikils ófarnaðar. Það er eins
og ævarandi stríðsástand ríki,
par sem fáum er vært, allra
síst börnum, gömlu fólki, sjúk-
um eða peim sem lifa lífinu í
öðrum takti en hinir. Enginn
tími er afgangs og par af
leiðandi ekki heldur skilningur
eða söknuður eftir pví sem
aldrei hefur verið notið. Ljóð
eða mynd sem parfnast innlif-
unar eða dýpri skilnings nær
ekki sambandi, aðeins afprey-
ing er gjaldgeng, helst beint í
æð, sem skilur ekkert eftir.
Sumir líkja landinu við ver-
stöð, par sem unnið er sleytu-
laust milli ferða til sólar-
stranda.
En peim fjölgar stöðugt sem
telja að hér sé um að ræða svo
mikið alvörumál að ekki verði
við unað öllu lengur, grípa
purfi til samræmdra aðgeröa,
hvar sem pví verður við komið
og fólki gert kleift að lifa af
dagvinnutekjum sínum.
Þing „heilbrigðisstétta“ sem
haldið var í Reykjavík fyrir
síðustu helgi og fjallaði um
arðsemi sjúkrastofnana komst
að peirri niðurstöðu að hvers
konar fyrirbyggjandi aðgerðir
á sviði heilbrigðispjónustu
væri áhrifamesta leiðin til
pess að létta á sjúkrahúsun-
um, — par væri pyngst á
metunum að dregið yrði úr
vinnuálaginu.
Á ráðstefnu Norrænna sál-
fræðinga, sem haldin var hér í
Reykjavík í fyrri viku var
vinnutími tekinn til umfjöllun-
ar. Þar var komist að sömu
niðurstöðu og ping „heil-
brigðisstétta“ um skaðsemi of
mikils vinnuálags. Þar kom
auk pess fram að íslendingar
vinna að jafnaði 25—30%
lengri vinnudag en hinar
Norðurlandapjóðirnar. Það var
mat margra peirra að við pað
að staðgreiðslukerfi skatta var
komið á hefði viðhorf fólks til
yfirvinnu gerbreyst. Menn hafi
pá gert sér Ijóst hvað yfirvinn-
an skilaði í raun litlum tekjum
miðaö við annað sem mætti
gera við tímann og hafa mikla
ánægju af.
Eigi stytting vinnutímans að
geta orðið farsæl lausn á ýms-
um plágum sem hrjá okkur, pá
verður einnig aö koma til
samstillt átak margra aðila svo
að tómstundir og lífskraftur
megi finna sér farveg við hæfi.
Eitt mikilvægasta verkefni
fjölmiðla, skóla og æskulýðs-
félaga nú á tímum er án efa að
móta stefnu og vísa veginn til
heilbrigöra lífshátta. Það er
margt sem bendir til pess að
pessar stofnanir hafi brugðist
pessu hlutverki og ekki orðið
fjölskyldum og uppalendum
sú stoð sem fólk vonaðist eftir.
Hafi nokkurn tíma verið pörf
slíkrar stefnumótunar víð-
sýnna, ábyrgra aöíla, pá er sá
tími runninn upp nú.
Erna Ragnarsdóttir.
15. maí 1979.