Lesbók Morgunblaðsins - 06.02.1977, Blaðsíða 16

Dulskyggni
barna
Framhald af bls. 15
Þetta var rétt, þegar Sigurður
kom heim, steinsváfu þeir báðir
Sæmundur og Jónas. Þá hélt Sig-
urður að það hefði verið aðkomu-
maður, sem hann sá og hefði hann
gripið þar upp orf að gamni sínu
til að reyna bitið í ljánum. Daginn
eftir sagði hann Sæmundi frá
þessu, en hann sagði þá: „Ekki
get ég skilið, að nokkur aðkomu-
maður hafi gert sér það ómak að
fara heim í skemmu til þess að ná
þar í orf og ljá, aðeins til að
bregða ljánum í gras. En sumir
sjá það, sem ekki er.“
Skömmu seinna var það um
miðja nótt, að Sigurður hrökk upp
úr fastasvefni við að leikið var á
orgelið frammi í stofu Rannveig-
ar. Hann settist upp í rúminu og
hlustaði um stund, en svo þagnaði
orgelið. Lagðist hann þá út af, en
þá byrjar orgelið aftur. Sæmund-
ur var steinsofandi í rúminu fyrir
framan hann. Og nú greip hann
óstjórnleg forvitni að vita hver
væri að leika á orgelið. Hann
læddist upp úr rúminu og fram á
gólf. Þá hætti orgelið aftur, en
hann stóð þarna lengi og beið, en
ekkert heyrðist framar. Þá skreið
hann i rúmið aftur og svaf til
morguns. Þegar hann var kominn
á fætur rakst hann á Guðrúnu
vinnukonu fyrsta og spurði hana
hver mundi hafa verið að leika á
orgelið í nótt. „Heyrðir þú það?“
spurði hún. Hann játaði því. „Það
er býsna margt, sem þú sérð og
heyrir bæði nætur og daga?“
sagði hún, „en það get ég sagt þér
drengur minn, að hér kann eng-
inn að leika á orgel nema
Sæmundur, og það er ekki honum
lfkt að halda vöku fyrir fólkinu,
hann veit að nóttin er ekki of löng
fyrir þreyttar manneskjur." Sig-
urður sagði að það mundi hafa
verið einhver annar en hann.
„Þegiðu," sagði Guðrún, „þig hef-
ir verið að dreyma þetta, og haltu
þér saman um allt slíkt!“ Sigurð-
ur sá, að ekki þýddi að tala við
Guðrúnu.
Viku seinna var Sigurður látinn
reka kviaær að kveldi út í Árdal-
inn. Þoka var á fjöllum og fremur
dimmt yfir. Þegar hann kom heim
aftur, staðnæmdist hann við
traðarhliðið, þvi að honum sýnd-
ist margt fólk vera heima á hlað-
inu og allt sparibúið. Af feimni
vildi hann ekki verða á vegi þess,
er það kæmi niður traðirnar, og
fa.di sig þvi skammt frá hliðinu.
Sér hann þá, að maður kemur
eftir tröðunum og teymir gráan
hest, en á hestinum var þverbaka
eitthvert kolsvart ferlíki, er skag-
aði mikið út til beggja hliða á
hestinum. Slika sjón hafði Sigurð-
ur aldrei fyrr séð á ævi sinni, og
vissi ekki hverskyns fyrirbæri
þetta var. Á eftir hestinum gekk
svo fólkið í einum hópi eftir tröð-
unum og út á götutroðninga, sem
lágu í áttina út í Ardalinn. Þegar
hópurinn var kominn fram hjá,
tók Sigurður á rás heim og beint
inn í baðstofu, en þar voru þá
allir háttaðir og sofnaðir. Morgun-
inn eftir vaknaði hann svo ekki
fyrr en allir voru komnir á fætur.
Það var sunnudagur og sýndist
honum liggja mjög vel á Jónasi
vinnumanni, svo hann áræddi að
segja honum frá sýn sinni kveldið
áður og spyrja hann um hverjir
hefðu verið þarna á ferð. Jónas
ræskti sig og svaraði drýginda-
lega: „Þú munt hafa séð líkfylgd
álfafólks, svarta ferlikið á hestin-
um getur ekki hafa verið annað
en líkkista." Sigurði þótti vænt
um að Jónas skyldi leysa svo
greiðlega úr þessu og var viss um
að hann hefði sagt sér satt. Þvi
var það í hvert skipi eftir þetta, er
hann kom upp í Árdalinn, að
hann litaðist um, hvort hann sæi
ekki álfakirkjuna og kirkjugarð-
inn, en það sá hann aldrei.
Heilnæmur
Nú fást tvær tegundir af Close-
Up, Rautt Close-Up, og nýtt
Grænt Close-Up. Græna tann-
kremið Close-Up er ekki bara nýr
litur—heldur lika nýtt bragð.
Heilnæmt og hressandi pipar-
mintubragð. I hvorutveggja—rauðu
og grænu—er Close-Up efnið sem
tryggir yður mjallhvitar tennur—
og ferskan andardrátt. Þess vegna
getið þér verið alveg örugg í
návist annarra. Og þaraðauki
getið þér valið bragðið eftir smekk:
Nýtt Grænt Close-Up
VESTURBÆRINN
Framhald af bls 11
í Litla-Seli bjuggu Sigurður Einars-
son og Sigríður Jafetsdóttir. Þau áttu
1 1 börn, sem nú eru öll látin.
Ívars-Sel var norðan Vesturgötunn-
ar. Þar bjuggu um aldamótin ívar
Helgason bátasjóðmaður og Ólöf
Bjarnadóttir, mestu heiðursmanneskjur.
Mið-Sel var við Seljaveg. Þvi fylgdi
hálf Selsvör, móti Oddgeirsbæ. Þar
bjó Magnús Vigfússon. Karlarnir
ruddu sér varir í fjöruna og höfðu þar
smábátauppsátur, hrognkelsaveiði og
þyrskling. Loks var Stóra-Sel. Það
stóð þar sem nú er lýsisverksmiðja
Bernhards Petersens. Þarátti heima
um skeið Guðjón bryti Jónsson, siðar
umsjónarmaður Miðbæjarbarnaskól-
ans. Hann var faðir Kjartans Guðjóns-
sonar listmálara. Einnig bjó þar Guð-
mundur Jensson, síðar bió-eigandi.
Listamenn við Vesturgötu
Þó að Vesturgatan hafi einkum og
sér i lagi verið heimilisgata sjómanna
og útgerðarmanna, og þeir hafi frem-
ur öðrum reist þar sín hús og bæi, til
að búa nærri höfninni, þá flutu að
sjálfsögðu aðrar stéttir með. Við höf-
um minnzt á að iðnaðarmenn bjuggu
við Vesturgötu, líka verzlunarmenn
og embættismenn. Sér í lagi virðist
þessi friðsæla gata þó hafa seitt til sín
alls konar listamenn, tónlistarmenn,
rithöfunda og söngvara.
í húsunum númer 33 og 38
bjuggu tveir járnsmiðir, ákaflega
söngelskir og músíkalskir. Þeir hétu
Þorsteinn Jónsson og Gísli Finnsson.
Þorsteinn bjó á 33. Hann varð síðar
tengdafaðir Gísla Jónssonar fyrrver-
andi alþingismanns. Gísli Finnsson
bjó á 38. Báðir þessir menn áttu
hljóðfæri, orgel og stóran barnahóp.
Á stórhátiðum eins og jólunum námu
menn staðar fyrir utan hús þeirra og
hlýddu á söng. Barnakór, þaulæfður
af húsbændunum söng jólalög og
ættjarðarsöngva með hljóðfæraundir-
leik. Það voru þeirra eigin börn, sem
sungu, ásamt heimilisfólkinu. Var un-
aðslegt að hlýða á þennan söng út
um opna gluggana. Það varð eins
konar fastur liður i hátíðahöldum jól-
anna að fara að húsum þessara heið-
ursmanna og hlusta á söng barn-
anna. Þetta var óvenju tónelskt fólk.
Ekki er mér kunnugt um að börn
þeirra hafi orðið tónlistarmenn í þeim
skilningi sem nú er lagður i það orð,
en Reynir Gislason varð þó tónlistar-
maður og stundaði hljóðfæraleik í
Kaupmannahöfn áratugum saman og
Eygló Vikotorsdóttir óperusöngkona
mun vera dóttur-dóttir Gísla Finnns-
sonar.
Á Vesturgötu 41 bjó um langt
skeið Árni Thorsteinsson tónskáld í
húsi Finns Finnssonar skútuskip-
stjóra, föður Kolbeins Finnssonar
hafnsögumanns. Pétur Jónsson
óperusöngvari var fæddur og uppal-
inn á Vesturgötu 39, og var ávallt
stoltur af uppruna sinum og Vestur-
bænum.
Ef haldið er við þá skilgreiningu, að
Vesturgatan sé streymandi móða
meðstuttum þverám, bætast margir
listamenn við, er bjuggu steinsnar frá
Vesturgötunni eða við hana, þótt hús
þeirra teldust til annarra gatna. Þann-
ig bjó Markús Kristjánsson tónskáld
við Stýrimannastíg 2. Þar býr nú
annað tónskáld og píanóleikari, Skúli
Halldórsson, og Einar Kristjánsson
óperusöngvari bjó á Nýlendugötu frá
þvi að hann fluttist aftur heim til
íslands frá Kaupmannahöfn eftir
glæsilegan söngferil við Kon.unglega
leikhúsið og víðar. Einar bjó þar til
dauðadags.
Allt þetta glæsilega listafólk setti
svip sinn á Vesturgötuna, enda þótt
það „eignaðist'" ekki götuna i þeim
skilningi að Vesturgatan yrði eins
konar listamannahverfi Reykjavíkur.
Þótt hér hafi verið nefnd fáein nöfn,
hefur mörgum veriðsleppt. Meistari
Þórbergur Þórðarson bjó lengi á Vest-
urgötu 35, á hann var minnzt hér að
framan. Hin milda kyrrð og dulmögn-
uð fegurð þessarar götu hefur seitt til
sin listafólk, sem með skáldaaugum
hefur borið kennsl á stil þessarar
römmu sjávargötu, Vesturgötunnar.
Eins og fram kom hér að framan,
þá hefur það yfirleitt mistekist að
útskýra vesturbæinn.
Að útskýra guð er að hafa engan
guð, segir skáldið. Ef til vill leysist
sýnin, eða goðsögnin upp við nánari
skoðun. Fegurstu málverk leysast
upp ef þú stigur feti framar.
Kirkjusaga er aðeins partur guð-
fræðinnar og það breytir líklega ekki
miklu i trúarlifi einstakra manna þótt
mikið sé ritað af kirkjusögu. Það
sama á við um Vesturbæinn. Hann er
fyrst og fremst til innra með okkur, en
er ekki til í bókum, ekki einu sinni i
góðum bókum.
Jónas Guðmundsson.