Lesbók Morgunblaðsins - 19.03.1972, Blaðsíða 14

SE<5lR SKÆRPHEiDJOTJ'
...SEiJIR J\WHLL:"...VIL EÖ.AÐ
HIEJOT OMGI IUIM. ÞVÍ PS>
IXXA SoTTlST HEIM GUNNAR m
--------------------- . ...ÞESSIR FIVMV PE6KR. SÆKJ/l OÖfí HtEÐ
ELDjy £T i»EH? JA£<3A EIGI jqjVHJUT VZG..."
HIÍIWBBSNHl,Oá vm MWJ zam FLus l
SÖGU
*...ER EG Oá ÞESS* ÓFOS H£) IÁTA
SVÆLR mG WNI SEiH.
HLELHAKK7L í ÖRENI".
M...EN VEL JAÁ EÖ ÓEBA PKÐ TIL
SHKPS ?ÖT)VR MÍmVNl'M) ,
3REIWA INNT KEÐ HoNUN.ÞVí
HB EG- HRÆBIST EKKI LAVÐA
TTuvnu
HEFH ,KrVoR, EN VÉR SYUILUIN ÞÍN", SEÓIR. SKflRHÉBnw
1 EF VER XIFVTT. EFTIR" . KAEJ KVAD ÓVÖ VERA SHVHDCÍi
Að ná í skottið á tilfinningunum
Frarnh. af bls. 4
öllu heldur: Maður gapfi ímynd
a-ð sér einhverja sögn bak við
sumt sem maðiir sér. GamaEl
sjómaður til dapmis. Andlit rún
inm rist, veðnrharið, gamalt.
Auk þess bátar tveir á sandi.
Annar napstnm á iiiiðinni. Það
má ráða í svona mynd. Telja
«ér trú um, að listamaðurinn sé
að segja sögu. Kannski var
J>að skipbrot. Kða eitthvað
snnað. Það er Jíkt og með sum
mútimaJjóð: Þar er talað svo
mikið rósamál, merkingin svo
öljós og margræð, að skýring-
«w þyrftu helzt að fylgja til að
lionia lesandamim á sporið.
Kumar myndir Kiríks Smit.li eru
Mijög i ætt við þesskonar ljóð.
En auk þess hafa þær einn eig-
ínieika, sem ég finn sjaldan
eða aldrei i ljóðum: Dulúð. Sum
«ur ern s\’o diilarfullar, að sú
eigind yfirskyggir aðra ágæta
kosti.
Það má segja, að tvennskon-
er afstöðu gæti í nútímalist og
menn skipa sér nokkuð í
flokka þar eftir. Annarsvegar
eru þeir, sem gæla við augað,
máia fallegar myndir, sem um
Seið geta að sjálfsögðu verið
góðar. Hinsvegar eru svo þeir,
sem hafa tilfinningarnar öllu
meira í huga en augað. Ég
hygg, að yfirlitssýning Eiríks
Smith gefi nokkra hug-
mynd um hvort tveggja.
Eiríkur hefur aldrei málað
einvörðungu fyrir augað.
Margar abstraktmyndimar frá
fyrstu árum sjötta áratugarins
eru að vísu gullfallegar, iireint
angnayndi og ugglaust mjög
frambærileg stofulist. En ha.k
við litinn og kraft forms-
ins leynast mikil átök við að
má fram mögnuðum áhrifum og
ná í skottið á tilfinningiinum.
I nýrri myndgerðinni
er minna gert fyrir augað, en
þeim nmn meira fyrir tilfinning
arnar. Ég hygg að Kiríkur ha.fi
ekki þungar áhyggjur af því,
hvort mynd verður falleg eða
ekki. Að visu er honiim teikn-
ing svo töm og góð kompóner-
ing er svo inngróin i verk
hans, að myndir hans verða
ósjálfrát.t fallega gerðar þar
fyrir. En kannski tala [x-ssar
myndir fyrst og fremst máli
skáJdskaparins <ig hefði það
einhverntíma ekki þðtt efni-
Iegt. En það er önnnr saga.
Myndgerð af þessu tagi bygg
ir á formi og teikningu. Form-
íð skiptir svo miklu máli, að
oftast yfirskyggir það litinn;
stundum virðist liann skipta
næsta litlu máli.
Samkvæmt liinni hefðbundnu
reglu ættu þesskonar framúr-
stefnumyndir að seljast mjög
dræmt eða alls ekki neitt. En
Iiiiitfaiislega hefur Eiríkur selt
álíka margar myndir af hvorri
myndgerð. En eitt er greinilegt
eftir því son liann segir: Hinir
eldri sýningargestir staðnæm-
ast við eldri myndirnar og
hafa orð um, að þeir kunni bet-
ur við þær. En unga fólkið fell
ir sig ÍMit.ur við þær nýrri.
G.S.
Fischer
Framh. af bls. 5
mótið í Curacao: „Fischer hef-
ur rétt fyrir sér." Hann hefur
viðurkennt að búið var að
ákveða úrslit skáka fyrirfram."
Blm: Bn það breytir eklki því
að t.d. Spassky telur þig fara
með vitleysu.
F: „Þeir hafa ætíð gert þetta,
og gera enn, trúðu mér.“
Blm: Einnig á síðasta Hoog-
ovenmóti í Ijmuiden?
F: „Það gerðist þar einnig."
(Hann gengur út í eitt horn
herbergisiins og nær í bók sem
í eru uppskrifaðar aiiair skákir
Hoogovenmótsins. Óþo’Jinmóður
fletitir hann blaðsiðunum.
Hann er greinilega spenntur).
„Já,“ segir hann „hérna hef
ég eitt dæmi: Sawon gegn
Smysiow, jafntef'li eftir 13
ieiki. Þetta finnst mér vera
greinilegt dæmi, og ég get
áreiðaniega fundið fleiri. Já
vissulega er þetta fyrirfram
ákveðið hjá þeim. Spassky tek
ur þátt á þessu. Einni'g hann er
sekur. Árið 1966 vann hann
s'kákmót í Santamaro, þar sem
hamn hafði gert samkom'ulag
við Petrosjan. Rússarnir lita
ekki á skák sem iþrót't. >eir
eru að eyðilegigja fagra íþrótt,
eða a.m.k. reyna þeir það.“
Blm: Hvert er að þínu áliti
póflitiisikt giMi eiihvígisins?
F: „Ég hef ekki áhuga á póli-
tiiik, en ef Rússainir ljúga upp
á mig, þá svara ég fyrir mig.“
(Sovézik blöð hafa löngum birt
ýmsar áivitur í garð Fischers.
T.d. hefur hann oft verið kall-
aður fremur iMa gefinn og van
þroskaður stráikiingur.)
Blm: >ú segist ekki hafa
áhiuga á póilitík, svo að það
ætti þá ekki að skipta máli fyr
ir þiig, hvort þú mætir Rússa í
einviginu, eða einhverjum öðr-
um, t.d. Dana?
F: „>að skiptir víst máli, en
það þarf þó ekki að þýða að
éig huigisi pólitlískt um máiið. Ég
hef enga þörf fyrir póCátík. Ég
hef enga póilitiska stöðu að
verja. En ef einhiver raynir að
skaða málstað minn, verð ég
reiður."
Blm: Likar þér vel að vera
Bandarí'kjamaður?
F: „Já, ég trúi á „tlhe Am-
erican direaim". Mér feKur vel
við bandarLs'kar lífsvenjur."
Blm: 1 Evrópu ert þú talinn
í hópi heimsþekkts fóllks, en i
Bandaríkj'unum veit varia
nokkur maður hver Bobby
Fischer er. Hvernig steindur á
þvi?
F: „Slíiku getur maður búizt
við í Bandaríikjunum. Fólk þar
hugleiðir ekki svo mjög hiuti
eins og skáik, bókmenntiir og
listir. Listrænir hluticr skipta
þar li'filu máli. En ég held að
þetta sé nú samt að breytast
stmám saman. t>að má gjarnan
gera það. Mér þætti ágætt
að vera einnig fræigur í heima
landi minu.“
Blm: Á lista þínum yfir hiugs
anlega einvíigisstaði var Hol-
land ekki nefnt. Var það ein-
ungis af peningalegum ástæð-
um?
F: „>að komu fram betri til-
boð. Og penimgahliðin ræður
eimmitt mestu um val okkar."
Blm: Hveirs vegna birtirðu
ekki iista þinn fyrr en á sið-
ustu stundu?
F: „>að var ekfki nein sér-
stök ástæða fyrir því. Edmond
14 LESBOK MORGUNBLAÐSINS
19. marz 1972