Lesbók Morgunblaðsins - 19.03.1972, Blaðsíða 4

»
J»
-■>
Dög'iin. Abstrakt express-
ionismi frá fyrrihluta sjö-
unda áratugarins. Dæini-
gerð fyrir myndir Kiríks
á þessum tima.
Ævintýri og blá nótt, 1969. Hér
verður breytingin. Myndbygg-
ingin er enn hin sama en fígúra
og rúmteikning koninar til
skjalanna.
Til vinstri: Morgiinn í sjávar-
þorpi 197«.
Ný hlið á myndlist Eíríks, scm
ekki hefur sézt á sýningum:
Portret af Þóroddi Guðmunds-
syni, skáidi.
Gamall sjómaður.
Tvær verur og
haust, ein þeirra
mynda, þar sem
Eiríkur slær á
hina duimögnuðu
strengi.
YFIRLITS-
SÝNING
EIRÍKS
SMITH
f NORRÆNA HÚSINU
Að ná
í skottíð
á tilfinnmgunum
Síðan ganili Listamannnskál-
inn við Aiisturvöíl var rifinn,
Iiafa niyndlisitarniesin búið við
bága aðstöðu fyrir meiri háttar
sýningar. En með tilkoniu sýn-
ingarsalarins i kjallara Norr-
æna hússins hefur nú rætzt
úr og á þexsum vetri hafa tveir
málarar notfært sér þessa
ágætu aðstöðu tii yfirlitssýn-
inga, Bragi Asgeirgson fyrr í
vetur og nú Eirikur Sniitli.
Stíkar yfirlitssýningar Uafa
lítið tiðkazt hingað til. en eiga
mikinn rétt á sér og eru gagn-
legar jafnt fyrir listamenn
sjáifa sem áliorfandnr.
Eiríkur Smitti hefur .jafnan
verið í hópi framsækinna mynd
listarniainna, <in hver sýning
ha.ns tti þesDa liefur náð yfir
tveggja ára tímabil eða þar inn
bil. Pegar málarar sýna mynd-
ir frá svo stuttii timabili,
verða myndirnar óhjákvæmi-
lega nokkuð líka.r og heyrist
stiindum kvartað yfir því.
Öðru máii gegnir, þegar
sýndar eru myndir frá tíu ára
tímabili eins og Eiríkur gerir
nú. I»á na>st sú fjölbreytni, sem
sýningargostir kvarta oft yfir
að vanti. Elztii niyndirnar á
sýningn Eiríks Smitli eru frá
támaskeiði bins Ijóðræna
abstraktmálveirlss. Kveikjan í
jieini verkum er atigljóslega
landið nieð hraunum, fjöllum
og fjörum. I»essar myndir
Eiríks eru irnnar með grófri
áferð; þær eru oft litsterkar,
en ailtaf án þess að liturinn
verði æpaudi. T!m miðjan síð-
aíita áratug var Eiríkur búinn
að þróa þos.sa myndgerð til
meiri einföldunar. Síðan vcrð-
ur mildl breyt.ing á afstöðu.
Nýr myndstíll, snm byggir á
ýnisnm ríkjandi etesfnum i sani-
tímamyndlist Evrópu og
Ameríku, þar srin fígúran er
aftur leidd til vegs og virðing-
ar ásamt rúmteikiiingu.
Eirílcur Smith hefur tekið
stærri salinn undir fyrri liluta
tímabilsins; þar Itanga hin ljóð-
rænu abstralctverk hans. En í
innri salnum getur að lita verk,
sem eru ólík að hugsun, Jwítt
vinnubrögðin tengi það allt
saman. Sttífnan er beint úr nú-
tímamim, on óskilgreind; sam-
eiginlegt heiti hefur að ég
hygg ekki fundizt emtþá, era
þessi myndgerð er liolzt kemiitl
við enska skólann, svonefnda.
i»að er ekki popplist, on ákveð
in atriði Iiafa þó orðið fyrúr
áhrif um af popplistinnL
Stundum er talað um Jiað í
nokkuð niðrandi merkmgu, að
einliver liafi orðið fyrir áhrif-
um. En hvemig er sá listamað-
ur, sem ekki getur orðið fyiir
áhrifum? Áhrif eru nauðsyn-
leg, ef ekki á að koma til stöðn
un og stöðnun er sania óg
afturför i heimi hraðfara þró-
unar. Aftur á móti er þyngst
á motunum, livernig áhrifin nýt
ast. Hi'ort myndlistarmaðurinu
getnr notfært þau sér til fram-
dráttar; aukið við þau frá sjálf
um sér og komið sterkari út úr
átökuniini. Sá sem aldrei liætt-
ir á neitt, kemst naumast langt.
Það er ákveðin áhætta í þvi
fólgin að ganga undir merki
nýrrar stefnu. Að segja við
sjálfan sig: Nú er komið að
vegamótum, ef einlnær þróim
og hugsanleg framför á að
verða. Eiríkur fa.im, að liann
hafði teygt hina Ijóðrænu
abstraktstKifnu eins iangt og
honuni var unnt. Og jafnfraint
þvi seni Imtn sýndi nokktir
verk sin í Eondon, kynntist
hann verkum migra, enskra
málara og varð fyrir áiirifum.
I»eirra áhrifa hefur síðan gætt.
En Eiríkur hefur ekki failið í
þaim pytt að takla ákveðna for
múlti uppá arma og lialda
henni til streitu. Hann tengir
sanian gamalt og nýtt; heldur
oft svipaðri áferð og vinnu-
brögðum, <>g býr til einskonar
rauðan þráð, sorn nær í gegn-
uni verk lii'jns öil.
l»að væri naumaot rétt að
segja að Eiríkur væri hættur að
mála abstraktniyndir. Að visu
koma fyrir átriði i hinum nýrri
myndum iians, sem hvert bam
gæti sagt hvað er: Oftast and-
lit, stunduni bátar, sjóndeHdar-
liringur eða fígúrur. En Jiess-
um atriðum er jainari þannig
upp raðað, að lieildarálirifin
verða aiistrakt. En liér slær
Eiríkur fleiri strcingi en fyrr.
Stundum segir h it’in sögu, eða
Framh. á hls. 14
4 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
19. marz 1972