Lesbók Morgunblaðsins

Ulloq
Ataaseq assigiiaat ilaat
Saqqummersitaq pingaarneq:

Lesbók Morgunblaðsins - 29.06.1969, Qupperneq 12

Lesbók Morgunblaðsins - 29.06.1969, Qupperneq 12
BÍnu eigin máli, laust við allt útlenzkt apatildur. Um leika- lok ástamálanna þarf þá ekki að spyrja, en annars eru ásta- málin aukaatriði í leiknoim, eins og tízka var á þeirri tíð. Og það var góð tízka. Eg veit ekki hvort mér hefur eiginlega tekizt að koma yður í nokkur veruleg kynni við föð- ur íslenzkrar leikgerðar. En á svo stuttum tima hefur mér ekki verið unnt að gera það betur. Kristindómur Framh. af bls. 4 séu mismunandi. Þessi ritning- arstaður merkir það eitt, að rúm er fyrir alla í riki Guðs. Spíritistar segja, að eftir dauðann geti menn verið svo ráðvilltir, að þeir viti eikki hvar þeir séu staddir og þurfi hjálpar við til að komast í rétta höfn. Kristin trú segir að menn þurfi hjálpar við til þess að eignast arfarétt á himnum, og það sé Kristur, er veiti þessa hjálp og hafi gjört allt til þess að vér getum átt við hann ei- lífar samviztir. Þessi hjálp verður þegin í trú. Hann sigr- aði bæði synd og dauða með þjáningu sinni, krossdauða og upprisu. Spíritistar hafa hrist höfuð sín yfir þessum trúarbrögðum og segja, að þetta sé úrelt gam- al-guðfræði. Rétt er það, að þetta er óskiljanlegt heila og hugsun og var aldrei ætlað að vera annað, þess vegna eru þetta nefnd trúarsannindi. Þau eru ekki reist á því hvað mér eða þér finnst skiljanlegt,, heldur á því, sem ritningarnar geyma og kunngjöra. Á þessu er kristin kirkja reist, og hún getur ekki gengið fram hjá þessu, nema hún hætti að vera kirkja. Auðvitað kveður við allt annan tón, þegar spíritisti lýsir því, hvernig menn ná höfn eftir dauðann. Hér skal nefnt dæmi um það. Maður með dulræna hæfileika, spíritisti, lýsir því, hvernig liann hjálpaði töluverðum hóp manna í rétta höfn eftir dauð- ann. Það hafði orðið stórsly.3, flugslys. Þeir, sem fórust voru staddir á mikilli auðn. Það var inngangurinn í dánarheima. Ó- kyrrð var yfir fólkinu og það meira og minna lamað. Vissi ekki hvar það var statt. „Ein- 'hvem vegiinin vissi ég“, segir þessi spíritisti, „að eg hafði ver ið sendur á vettvang til þess að styrkja þetta fólk og leiðbeina því“. Þetta reyndist mjög örð- ugt verkefni. Samt tókst það, og hann kvaddi þetta látna fólk og sagði: „Erfiðleikarnir eru yfirunnir, nú gengur ykk- ur vel, eg þarf ekki lengra“. Ung stúlka, ein hinna látnu segir þá: „Við verðum þó að fá að þakka þér fyrir hjálpina“. „Ekkert að þakka“, svaraði eg. En stúlkan sagði: „þetta verð- ur aldrei, aldrei fullþakkað“. Þetta, sem eg hefi tilfært, er í algjöru ósamræmi við það, sem kirkjan kennir. Hún held- ur því að börmtm sín/um og hef- ir fyrir sér orð Krists, að það sé hann sjálfur, sem búi oss stað og enginn annar. Kristur segir: „ og er eg hefi búið yður síað, kem ég aftur og mun taka yður til mín til þess, að þér séuð og þar sem eg er. Og veginn þangað, sem eg fer, þekkið þér. Eg er vegurinn, sannleikurinn og lífið, eraginn kemur til föðurins nema fyrir mig“. Þetta, sem hér hefir verið til- fært er svo ólíkt, að hvort tveggja getur ekki verið satt. Fyrir kristinni trú er Krist- ur allt, en spíritisminn alls ekki neitt. Um lífið eftir dauð- ann segir kirkjan því ekki meir en hún hefir leyfi til, en hún segir það skýrt, að sá, sem er Kristi samtenigdur í trú hér í lífi, er hans einnig í dauð- anum. IV Vér nefndum upprisuna áð- an. Hún er eitt höfuðatriðið, sem kirkjan boðar. Kristur reis upp. Hann sigraði dauðann. Líkami hana var ekki í gröf- inni. Hanin er „frumgróði þeirra, sem sofnaðir eru“ þ.e. hinn fyrsti, er reis upp. Fyrir kristninni er þetta: a) Kröft- ug auglýsing þess, að hann er sonur Guðs. b) Að vér verðum homirn líkir, öðlumst þennan upprisulíkama við upprisu alls holds á efsta degi. Þetta er vitnisburður Nýjatestamentis- ins. Spíritisminn, sem trúarbrögð, hefir afneitað upprisunni í bók staflegum skilningi, en túlkar upprisuna, sem eitt þeirra fyr- irbæra, er spíritisminn heldur að mönnum, sem sönnun fyrir framhaldslífi. Fyrir spíritistum er það ekki Kristur, sigrari dauðans, sem birtist lærisvein- um sínum, heldur líkamningur- inn Kristur, fyrirbæri útfrym- is, sem tekið hefir efni úr post- ulunum til að birtast. Orð Krists eru algjörlega andstæð þessum skilningi. Þau orð eru heimild kirkjunnar fyr- ir því, sem hún boðar um upp- risulíkama Krists. Hann sagði: „Ekki hefir andi hold og bein eins og þið sjáið mig hafa“. Eftir þessum orðum er alls ekki hægt að ræða um anda- fyrirbæri að hætti spíritista. Kristin kirkja miðar boð- skap sin.n við upprisulíkama Krists, að sigur sé unninra yf- ir dauðanum og horfir fram til þess dags, þegar riki Guðs er meðal mannanna, þar sem ekki er til dauði, hvorki harmur né vein né kvöl er framar til, því að hann hefir gjört alla hluti nýja. Þetta er sýn Ntm. um það, sem í vændum er. Hér er miðað við hinn mikla og efsta dag. Kristnir menm miða eilífð- arútsýn sína við þetta. Þeir hcrfa fram til þess að verða þá eitt með Kristi bæði að líkama og sálu. V Af þessu, sem hér hefir sagt verið, og er þó af mjög mörgu að taka til viðbótar, er augljóst, að kristindómur og spíritisimi eiga enga samleið. í inrasta eðli sínu er spíritisiminn, þegar hann er iðkaður, sem trúar- brögð, í algjörri andstöðu við kristna trú. Þess vegna hefir kirkjan í heild hafnað honum. Spíritiami, sem vísindagrein, er ranmsókmareifxú visdmdiamanna. Hér á landi hefir slík rann- sókn ekki farið fram, enda engir sálfræðingar né sálvís- indamenn hérlendir, sem gefið hafa sig að honum sem rann- sóknarefni svo opinbert eða á- berandi sé. Spíritismi, sem trúarbrögð, hefir í reyndinni komið fram sem andstæðirngar kirkjtmnar. Orð kirkjugests nokkurs við dyr Hallgrímskirkju í fyrra vetur og útvarpað var lýsa e. t.v. betur en nokkuð annað af- stöðu spíritista til kirkjunnar. Þessi spíritisti hafði farið í kirkju, en lét þess getið, að hann færi eiginlega aldrei í kirkju, því að hann væri í Sál- arrannsóknarfélaginu. Spiri- tisminn miðar ekki við að til- biðja. Kirkjan miðar við að til- biðja Drottinn sinn, því að hún veit, að hanin á vald á himni og jörðu. Allt er í hans hendi frá sjónarmiði kirkjunnar, líf og dauði. „Hvort sem vér lifum, þá lifum vér Drottni eða vér deyjum, þá deyjum vér Drottni.“ Allt skal lúta honum og stefna til hans. HAGALAGÐAR Þeir riðu um aftaninn sama á Hjaltadalsheiði, var veður dimmt og gerði mikið frost og fjúk um nóttina. Var þeirra leitað eftir hríðina og fundust hestar þeirra með beizluniuna á mánudaginn en líkamir þeirra fundust ei, þó lei'tiað værá ofbar, fyrr en vorið eftir við vörðu þá, er vestan til er á heiðinni og þóttust menn sjá merki til að Jón Þorláksson hefði lagt yfirhöfn Jóns Vídalíns yfir harnn og sveininn og brotið haraa vel að þeim allt um kring, en lagzt síðan skammt þaðan sjálfur undir síðhempu sína. (Árbækur Espólíns 1727) Verður ei hræddur. Heldur átti Skúli sökótt við æðstu stjörnarvöia lanasmis, stiftamtmennina, um þær mund ir. Létu þeir oftar en einiu sinni gera rannsókn og fjámám hjá honum og var homum vikið frá embætti um stundarsakir. Þá varð honum og það til anigurs, eitt með öðru, að Ólafur Step- hensen fékk Viðey til ábúðar og fluttist þanigað á fardögum 1793. En eigi þvarr þrek hanis né kjarkur. Kvað hann vísu þessa er Ólafur flutti í Viðey: Stiftamtmaðurinn Stephemsen frá Stóra-Hólmi voldugur þó í Viðey svamli, verður ei hræddur Skúli gamli. Á þessu ári sótti hann þó um lausn enda var hann þá kom- inn yfir áttrætt og hafði þjón- að landfógetaembættimu í full 40 ár. Ári síðar andaðist hann. (9. nóv. 1794). (J.J. Dagrenning.) NýmóSins hljóðfæri. Mikið vandamál var að koma því til leiðar, að hver bóndi á isamtakasvæðiniu gæti eigniazt skilvindu, en þær voru aðeins komnar á framtakamestu heim- ilin. Rjómabússtofnunin varð til þess að flýta mjög fyrir skil- vindukaupunum. Það er sagt, að fyrsta mjólkurskilvindan í Skaftafellssýslu kæmi að Kirkj ubæj arklaust ri til Guð- laugs sýslumanns Guðmunds- sonar. Mikil nýjunig var það, og bóndi eirnn, er fyrst heyrði í skilvindiunni spurði: „Er að tarna eitthvert nýmóðins hljóð- færi hjá sýslumanminium.“ (Minnimgar Guðmundar á Stóra-Hofi). SEIGUR ER HANN ... Guðmiundur Torfasom, faðir Þórdisar konu Einars á Kolla- fjarðarnesi bjó að Seljum. Það er summian umdir Bjarnairhafnar- fjalli. Það má til marks hafa, hvíMkt afarmienni Guðmund- tu var, að hann skammfærði lækni Hallgrím Bakkmann í Bjarnarhöfn, er var stæirðar- maður og orðlagt karlmenni. Um það var þessi vísa kveðin: Seigur er hanin Selja-Gvendur, sá hefur nógu styrkar hendur að byrja við hann Bakkmann slag. Var hamn þá af vínd kenndur vörnin hans í minni stendur, sem að skeði á summiudag. Guðmundur var stór og sterklegur, varð gamall, grá- hærður og blindur. Dó hjá dóttur sinni í Kollafjarðar- nesi. — (Blanda) GENGIÐ HEF ÉG Prestkonu eina dreymdi að kerlimg ein kæmi til hemmar og kvað: Gengið hef ég um garðinn móð gleðistundir dvina hauskúpuna heillin góð hvergi finn. ég miraa. Kúpa kerlimgar hafði komið upp úr gröf, skoppað út í garðs horn og ekki látin niður aftur. BÓKMENNTIR LISTIR Framh. aif bls. 7. Gott er að leggjast í lyngið, sjá lauf glóa, finna kvik fjaðurmjúk. atlot þess, fagna í fegurð jarðar meðan rauð og lág sólin lækkar og lyngbreiðan er ilmgrœnt haf sem ber þig að hljóðri húmströnd og hylur þig gleymsku. í Laufi og stjörnum, er húm- ströndin alltaf nálæg. í ljóðinu Úr þögn og nótt, líkir skáldið sér við söngfugl á öxl landsins, sem situr und- ir sólskinshamri. í ijóðinu er talað um turna, sem spruttu úr grasi af hreinni ástríðu ástœðulaust eins og listin fegurðin og fljótið. Hvort einhver kann að leggja sl'íkan dóm á ljóð Snorra Hjairfcairsoniair, skai ósagt liátið. En fáum skáldum auðnast að reisa jafn glæsta og vandaða turna og honum, þótt ástund- un þeirra sé meiri. 1 Laufi og stjörnum. kemur Snorri Hjartarson til móts við hinin nýja skáldsikap með óvé- fengjanlegum hætti. Hanr. er í þessari bók frjálsari en áður, óbundnari af hefð og hvers kyns fjötrum. Lauf og stjörn- ur, er bók, sem vinnur á. Sá fullkomnunarsvipur, sem var á fyrri bókum skáldsins, og stundum leiddi til þess að mönn um sást yfir boðskap lióðanna og styrkleika einstakra mynda, í þægilegri vímu kliðmjúkra orða og hendinga, er að mestu horfinn. Það þýðir ekki, að Snorri hafi kastað vandvirkn- inni, fáguninni fyrir borð. Þvert á móti. Hann hefur að- eins losað ljóð sin við skraut- ið; þau birtast nú sjónum les- andans naktari en óður. Það þola þau vel, vegna þess að skáldið á heitt hjarta, sem lesandinn heyrir slá ír.eð nýj- um em þó steirkum hætti. S-nioriri er í Laufi og stjörnum, í miðj- um hópi þeirra skálda, sem ráða örlögum ísleinskrar nú- tímaljóðagerðar; ekki þess skáldskapar sem var veru- leiki í gær, heldur beirra ljóða, sem eru dagsins í dag og dags- ins á morgun. 12 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 29. júind 1969

x

Lesbók Morgunblaðsins

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Lesbók Morgunblaðsins
https://timarit.is/publication/288

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.