Lesbók Morgunblaðsins - 02.04.1967, Blaðsíða 6

- THE TIMES
Framiiald af bls. 4.
fullkomlega óháð. Dawson tók aftur við
blaðinu í desember 1922.
Það kom fljótlega í ljós, að Dawson
hafði meiri áhuga á samveldismálum
heldur en á stjórnmálum á meginlandi
Evrópu. Svið blaðsins verður nú allt
samveldið, og þetta varð til þess að
gera blaðið að heimsblaði. Ritstjórrin
hélt mjög um þá stefnu að tryggja sem
bezt sjálfstæði blaðsins, og til þess að
skerpa þá skoðun almennt var reynt að
tryggja þessa stefnu með því að skipa
nefnd nokkurra æðri embættismanna
Bretlands til þess að hafa eftirlit með
því að blaðið héldist óháð og kæmist
ekki í eigu manns eða manna, sem
reyndu að marka stefnu þess sér eða
flokki sínum í hag. Nefndin átti að vaka
yfir erfðavenjum blaðsins um pólitíska
óhlutdrægni og stuðla að því að blaðið
yrði áfram virðulegur fulltrúi brezkrar
blaðamennsku.
egar Harold Williams lézt 1928,
en hann skrifaði yfirlitsgreinar um
utanríkismál í blaðið og hafði mjög
mótað stefnuna í þeim málum, þá var
enginn ráðinn í stað hans. Þetta var
gert að undirlagi Dawsons, sem ætlaði
með þessu að firra því að stefna blaðs-
ins í þessum málum væri kennd við
ákveðna persónu, en ekki við blaðið
sjálft. Héðan í frá voru greinar blaðs-
ins um utanríkismál nafnlausar. Þetta
reyndist styrkja aðstöðu blaðsins í þess-
um málum og gerði það enn áhrifa-
meira á þessum vettvangi.
Afstaða blaðsins til Þýzkalandsmála
mótaðist mjög af hinni svonefndu
Cliveden-klíku, en þar var Dawson
mikils ráðandi ásamt öðrum aðaleig-
anda blaðsins, Astor lávarði. Þessi af-
staða var réttlætt með þeirri skoðun,
að Bretland gæti ráðið jafnvæginu á
meginlandi Evrópu með því að styrkja
einn einræðisherrann gegn öðrum. Tími
slíkra jafnvægisæfinga var löngu liðinn,
og benti þetta til meira en lítils barna-
skapar og skammsýni á tilgang og að-
ferðir einræðisherranna. Það er erfitt
að gera sér grein fyrir því, hvort þessi
stefna „The Times“ hafði áhrif á af-
stöðu brezkra ríkisstjórna fyrir stríðið,
en það er vitað að Dawson, Baldwin,
Neviile Chamberlain og Halifax voru
miklir vinir. Tengsl blaðsins við utan-
ríkisráðuneytið voru náin og ekki síður
við forsætisráðuneytið. Þessi ráðuneyti
voru mikil fréttanáma fyrir blaðið, svo
að það gat nú birt fréttir af væntan-
legum stjórnarathöfnum fyrr en önnur
blöð. Blaðið gætti þess vandlega að
hnýta sem allra minnst í Hitler, og
fréttir frá fréttariturum blaðsins í
Þýzkalandi voru oft skornar niður um
helming eða beinlínis stungið undir
stól. Þetta var allt gert í þeim tilgangi
að halda friði í Evrópu; þetta var af
sama kyni og afsláttarpólitík Chamber-
lains. í byrjun striðsins virtust margir
átta sig á raunveruleikanum, og meðal
þeirra var Dawson; hann baðst lausnar
sem ritstjóri vorið 1940, en var beðinn
að halda áfram störfum þar til annar
fengist. Hann starfaði við blaðið þar til
í október 1941. Hann skrifar síðasta
leiðara sinn í blaðið 8. september, og í
honum kveður við annan tón en í fyrri
leiðurum. Leiðarinn var allsherjarhvatn
ing til stuðnings við stefnu Churchills.
iVIcGowan Barrington-Ward tók
við af Dawson og var svipaðs sinnis
og forveri hans. Eftir sigur Verka-
mannaflokksins 1945 lýsti ristjórinn
stuðningi við stefnuyfirlýsingu stjórn-
arinnar, þó með nokkrum fyrirvara.
Eftirmaður hans var Casey, og það var
hann sem stjórnaði blaðinu þau ár
(1948—1952) sem pappír var skammt-
aður sem nánasarlegast á Englandi. Á
þessum árum var blaðið aðeins 12 síður,
en fyrir stríðið var það venjulega 32.
Sir William Haley tók við aðalrit-
stjórn 1952 og hefur gegnt því starfi
síðan. Sir William hafði starfað við blöð
utan Lundúna; síðar varð hann forstjóri
fréttastofu Reuters og loks forstjóri
brezka útvarpsins (BBC); hann hefur
fetað dyggilega í fótspor forvera sinna
og hefur sem fyrrverandi forstjóri BBC
aðgang að flestöllum stofnunum og
þekkir persónulega flesta framámenn
Bretlands. Hann telur blaðið bæði
íhaldssamt og framfarasinnað, og að
hans áliti á það fyrst og fremst að vera
tjáning brezks almenningsálits í nán-
um tengslum við brezkar erfðavenjur.
Blaðið hefur undanfarið haft þann hátt
gagnvart undanfarandi ríkisstjórnum
að styðja þær í þeim málum, sem varða
heill landsins og samræmast brezkum
erfðavenjum. Blaðið hneigist fremur til
ákveðnari stuðnings við ríkisstjórnir
íhaldsmanna, en þó er þetta alls ekki
einhlítt í öllum málum. Blaðið heldur
sjálfstæði sínu fullkomlega, og stundum
virðist það beinlínis móta afstöðu ríkis-
stjórnarinnar til vissra mála.
„The Times“ er ekki skoðað sem
hvert annað dagblað á Bretlandseyjum;
það er annað og meira. Það er ein þeirra
stofnana sem eru England; það hefur
staðið af sér allt brambolt og óþurftar-
breytingar; það er senn tveggja alda
gamalt og hefur alloftast verið áiitið
vandað og heiðarlegt, bæði af innlend-
um og erlendum.
Hin sögulega hefð er styrkleikl
blaðsins; þetta skildi jafnvel North-
cliffe, þegar hann samdi um kaupin á
„The Times“ og viðurkenndi, að „halda
þyrfti uppi sögulegri hefð blaðsins".
Slíkt blað, sem er einhverskonar tákn
Englands og þess bezta í enskri blaða-
mennsku og á jafnframt að vera mál-
svari enskrar réttlætiskenndar og ein-
staklingshyggju, slíkt blað hlýtur að
hneigjast til nokkurrar íhaldssemi í
þjóðfélagsmálum. Blaðið er eina enska
blaðið, sem hið konunglega skjaldar-
merkjaráð hefur veitt leyfi til að prenta
skjaldarmerki í blaðhaus sínum. Eink-
unnarorð blaðsins eru: „Tempus fuit,
est et erit“. Tímarnir voru, eru og munu
verða — ekkert er nýtt undir sólinni
Blaðið er stofnun, sem markar stefnu
sína samkvæmt aldagamalli hefð og
hefur náð því marki, að talað er um
„hvað Times segi“, ekki hvað einhverjir
blaðamenn blaðsins segja. Þetta blað
er lesið um allan heim og er fulltrúi
blaðamennsku, sem nú er ei lengur við
lýði nema hjá því. Þótt upplag þess sé
ekki nema 250 þúsund eintök hefur það
meiri áhrif en milljónaupplög þeirra
blaða, sem öllum er ætluð.
„The Times“ gefur einnig út vikuút-
gáfu, „Weekly Review", „Educational
Supplement", „Review of Industry" og
síðast en ekki sízt „Times Literary
Supplement", en það síðasttalda hóf
göngu sína 1901 og er vandaðasta bók-
menntablað, sem nú kemur út. Upp-
lag þess er 45 þúsund eintök og er keypt
í 88 löndum.
ÆT *
Asgeir Asgeirsson:
RAMMI um mynd látinnar stúlku
Það kom um vor.
Það kom til okkar beggja.
Það kom um vor.
Það kom til margra annarra,
kom til margra hjartna.
En því skeyttum við engu,
vissum tæpast af því:
við héldum eins og elskendur
frá örófi til þessa,
að okkar væri ástin
stærst og engri Hk.
— Það láir okkur enginn —.
Og margt héldum við fleira,
sem engan varðar neinu,
og ailir aðrir eJjskendur
héldu um sína ást.
Það var allt ósköp saklaust,
sem við héldum um það allt
og skiptir engan neinu:
við vissum eins og elskendur
vissu á öl'lum tímum,
að við áttum heiminn
og heimurinn var okkar.
Við skeyttum ekki um sorgir,
raunir eða neitt.
Það snerti okkur ekkert,
því eins og aðra elskendur
frá örófi til þessa,
mátti um okkur segja
við lifðum ekki í þessum
heimi, heldur öðrum.
Okkar einkaheimi.
Við þurftum einskis aðstoð,
Við þurftum einskis með.
Því heimurinn var okkar,
því heiminn áttum við.
— Það láir okkur enginn —.
Við hugðumst lifa áfram
í þessum einkaheimi,
hugðumst lifa áfram
og eiga heiminn ein.
Það hefði getað orðið,
ef Guð hefði ekki gripið
inní, hann Guð.
— Ég ásaka hann samt aldrei —.
Ég veit það verður aldrei bætt
né aftur tekið,
og kannski gróa sárin
fyrr en varir.
Ég veit það ekki,
en annað veit ég þó:
það blæðir ennþá.
Við vissum bæði löngu áður
en að því kom,
að stundunuim átti að fækka,
stundunum okkar saman
átti að fækka.
Það var um haust
við vissum fyrst
að hverju dró.
Og það kom vor.
Og það kom annað vor.
Og þriðja vorið kom
og þú varst horfin......
6 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
2. apríl 1967