Lesbók Morgunblaðsins - 13.05.1962, Blaðsíða 16

KONUNGAR eru ekki á
hverju strái nú á dög-
um og einvaldskonungar teljast
hreinasta „raritet". Eg fylltist
því nokkurri eftirvænting, þegar
okkur fulltrúunum á körfuknatt-
leiksþinginu í Casablanca, var
tilkyxmt, að á ferð okkar til höf-
uðborgarinnar, Rabat, myndi
okkur gefast tækifæri að sjá
konunginn.
Hans hátign, Hassan II einvalds-
kcnungur í Marokko, tók við ríki
árið 1960, eftir föður sinn Moha-
med V.
Mohamend V var konungur af
gamla skólanum. Hann átti 4 kon-
ur og 28 hjákonur og tók þær allar
með sér, þegar Frakkar sendu hann
í útlegð til Madagaskar hérna á ár-
unum. Síðar tókust sættir með
Frökkum og Mohamed V og hann
sneri heim aftur til ríkisins með all-
ar konurnar. Frakkar veittu Mar-
okkobúum síðan fullt sjálfstæði árið
1956, en konungur er einvaldur í
ríki sínu.
Hassan konungur II er ungur
maður, liðlega þrítugur að aldri. —
Hann hefir hlotið vestræna mennt-
un og er fullur áhuga á að auka
efnalegt sjálfstæði og velmegun
þegna sinna, en ennþá eru Marokko-
búar Frökkum háðir á margan hátt.
Konungur hefir haft forgöngu um
byggingu skóla og menntastofnana
og hann hvetur þegna sína til að
se-nda börn sín í skóla, stúlkur jafnt
sem pilta. Ennþá er fáfræðin Þránd-
ur í Götu Marokkó'búa, eins og svo
margra annarra Afríkuríkja, sem bú-
ið hafa við nýlendustj órn.
Föstudaginn 20. okt. sl. komum
við til Rabat. Borgin liggur á strönd
Atlantshafsins og er hin fegursta.
Háir borgarmúramir og Araba-
hverfin minna á fortiðina, en breið-
stræti og fagrar byggingar hinna
nýrri borgarhluta, mundu sóma sér
vel í hvaða höfuðborg, sem er.
Klukkan var 11,45 þegar lang-
eítir BOGA ÞORSTEINSSON
ferðavagninn, sem flutti okkur,
nálgaðist hlið á háum virkisgarði og
gættu vopnaðir hermenn hliðsins.
Þeir stöðvuðu þó ekki bifreiðina,
heldur létu ferð okkar óhindraða og
svo ókum við í konungsgarð.
Fyrst var ekið eftir löngum trjá-
göngum, en síðan framhjá tveggja
hæða sambyggingum. Þar voru börn
að leik. Okkur var sagt að þetta
væru íbúðir lífvarðar konungs.
Nokkru síðar nam bifreiðin stað-
ar við torg eitt mikið. Ég gizka á
að torg þetta sé hálfu stærra heldur
en Ráðhústorgið í Kaupmannahöfn.
Þar var kominn saman mikill mann-
fjöldi. Túristar frá ýmsum löndum,
auk þegna konungs, sem vildu votta
herra sínum hollustu.
Við annan enda torgsins stóð kon-
ungshöllin eða hallirnir, því þetta
virtist vera heil þyrping af húsum,
öllum sambyggðum, jafnvel af ólík-
um stíltegundum. Þó voru hvolf-
þök og grannir turnar mest áber-
andi. Hinurn megin við torgið, and-
spænis konungshöllinni, stóð mosk-
an, guðshús þeirra Múhameðstrúar-
manna. Þetta var allstór bygging,
ferhyrnd, .með háum turni, minar-
ettunni, en þaðan kallar muezzininn
hina rétttrúuðu til bænagerðar.
T. torginu hafði lífvörður kon-
ungs fylkt liði. Það var glæsileg
sjón, sem seint mun gleymast. Háir
og þrekvaxnir Senegalnegrar, svart-
ir eins og erfðasyndin, klæddir drif-
hvítum einkennisbúningum, með
rauðan linda og marglitan höfuð-
búnað. Sólstafir glitruðu á gljá-
fægðum hljóðfærum lúðrasveitarinn-
ar, mjallhvítar tennur skinu í bros-
leitum svörtum andlitum, og viti
menn, það glampar á gull. Þegar
betur er að gáð, þá virðast sumir
lífverðirnir hafa hreinasta gullkjaft.
Fylgdarmenn okkar upplýsa að líf-
verðirnir séu með banlcabókina í
murminum. Að vera með gulltenn-
ur beri vott um dugnað og ráðdeild
hlutaðeigandi og því sé ekki óal-
gengt að menn láti þekja tennur sín-
ar gulli, jafnvel þótt þeir hafi ekki
eina einustu skemmda tönn.
Fjær okkur, nær höllinni, er stór
fylking riddaraliðs og hið næsta
okkur, sitt hvorumegin við leiðina
til moskunnar, eru lífverðir á hest-
baki með stuttu millibili, en á milli
þeirra standa fótgönguliðar vopnaðir
rifflum. Riddaramir sitja teinréttir
í söðlinum, sem er með háu baki
og þeir reiða hátt oddhvöss spjót
með gráenni veifu á toppi. Grænt
var litur spámannsins. ______
Heit sól Afriku hellir geislum sín-
um yfir höfuð okkar. Konungur á
að fara í skrúðgöngu yfir til mosk-
unnar til bænagerðar, því föstudag-
ur er hvíldardagur þeirra Múhameðs
trúarmanna.
V ið biðum og bíðurn; klukkan er
að verða eitt þegar hallarhliðjn ljúk-
ast upp og það kemst hreyfing á
mannfjöldann. Út um hallarhliðið
kemur hópur manna í ljósum kufl-
um, ýmist með fez eða vefjárhött á
höfði. Þeir skunda í áttina til mosk-
unnar. Þeir eru hálfnaðir yfir torg-
ið þegar lúðrar eru þeyttir. Gull-
inn og rauður vagn konungsins birt-
ist í hallarhliðinu, dreginn af fjór-
um gæðingum. Þeir kuflbúnu snúa
sér að konungsvagninum og hneigja
sig djúpt, svo að ennið nemur við
jörðu, síðan herða þeir gönguna til
moskunnar.
Og nú hefst skrúðgangan. Fyrst
fer riddaralið, síðan lúðrasveitin,
sem leikur fjörug göngulög, þá
flokkur fótgönguliða, sem slá skjald-
borg um vagn konungs og að lok-
um rekur riddaralið lestina.
Lúðrarnir gjalla, bumbur eru
knúðar og áhorfendur hylla konung
með óstjórnlegu væli. Allah og Hass-
an er síendurtekið í ólíkustu tón-
tegundum, sumir reita hár sitt og
falla flatir þegar vagninn ekur fram
hjá.
Fylkingin mjakast hægt í áttina til
moskunnar. Það smellur í myndavél-
unum, sólin glampar á gullið á kon-
ungsvagninum, hestamir frísa og
rússnek kerling með skegg á efri
vör ryður mér tiíl hliðar til að geta
kvikmyndað konunginn.
Við sjáum fylkinguna stað-
næmast fyrir framan moskuna. Kon-
ungur stígur úr vagninum og geng-
ur í guðshúsið. Innan tíðar berast
ferleg hljóð frá byggingunni. Á
framhlið moskunnar er komið fyrir
stórum gjallarhornum og þaðanber-
ast hljóðin. Bænasöngur Múhameðs-
trúarmanna er ákaflega sérkenni-
legur fyrir íslenzk eyru. Langir,
dregnir tópar, sem enda í skerandi
veini eins og verið sé að misþyrma
ketti. Og þegar ég er að furða mig
yfir þessum óhljóðum, þá fer ég að
hugleiða, að íslenzkur sálmasöngur
var ekki upp á marga fiska í mínu
ungdæmi og skyldi Marokkómönn-
um finnast rimnakveðskapurinn okk-
ar vera öllu hljómfegri heldur en
mér finnst sálmasöngurinn ■ þeirra?
Ég held ekki.
Nú kemst hreyfing á skrúðgöng-
una konungurinn snýr til baka til
hallar sinnar. Skipulag fylkingar-
innar er svipað og áður, nema
nú er vagninum ekið tómum, því
konungur kemur ríðandi á glófext-
um gæðingi. Það er teymt undirkon
ungi og stutt við ístöð hans og við
hlið reiðslcjótans gengur risavaxinn
lífvörður og heldur rauðri sólhlíf yf-
ir höfði konungs.
Hassan konungur heilsar brosandi
á báða bóga, fagnaðarhrópin gjalla
og áhorfendur klappa þegar konung-
ur fer framhjá. Jafnvel sú rússneska
hættir að kvikmynda og klappar líka
svo svitinn perlar á svörtu yfirvara-
skegginu. Konungurinn riður inn
um hallarhliðið og athöfninni er
lokið.
i