Lesbók Morgunblaðsins - 08.04.1961, Page 12

192
. LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
Smásagan
Skildingur
Eftir írska skáldið Liam O'Flaherty
ÞRÍR gamlir menn sátu á brim-
brjótnum í Kilmillick. Þeir sneru
baki að sjónum og horfðu undir
sól til þorpsins. Létt gola barst
utan af sjó og angaði sætum ilmi
af sólvermdu þangi. Allt var með
kyrrum kjörum í þorpinu fram-
undan. Þar sást engin hreyfing
nema hvað reykjarstróka lagði
upp úr reykháfum húsanna. Þetta
var sunnudagskvöld og allt unga
fólkið hafði farið til Kilmurrage
til þess að horfa á knattspyrnu.
Gömlu mennirnir sögðu hver öðr-
um sögur af stórum fiskum, sem
þeir höfðu veitt í æsku.
Skyndilega heyrðu þeir smella
í segli og er þeir litu við sáu þeir
hvar hvít léttisnekkja renndi upp
að bryggjunni. Gömlu mennirnir
stukku þegar á fætur og gengu
nið«ur á bryggju til að horfa á bát-
inn. Patsy Conroy, sem var þeirra
röskvastur, tók á móti kastlínunni
og festi bátnum. Svo gekk hann
aftur til þeirra hinna. „Þetta er
skínandi bátur“, sagði gamli Brian
Manion, sá með æxlið bak við
hægra eyrað. Hann ók sér öllum.
„Svei mér, það hlýtur að vera
dýrt viðhaldið á honum. Sjáið þið
hvað allur koparinn er spegil-
fægður, og það eru ullardúkar á
káetugólfinu, eins og þið getið séð
þarna í gegn um gluggann. Er það
nú viðhöfn!“
„Það væri gaman að vera á
honum svona vikutíma á fiskveið-
um“, sagði Mick Feeney og saug
rækilega upp í stórt og rautt nef-
ið og það var eins og augun ætl-
uðu út úr honum. Hann greip bá5-
um höndum um staf sinn, hallað-
ist fram á hann, stóð gleiður og
góndi niður á bátinn.
Patsy Conroy sagði ekkert.
Hann stóð nokkuð til hliðar við
þá og hafði stungið báðum hönd-
um undir buxnastrenginn. Hann
var nú 72 ára að aldri og var
brattur og beinn í baki, en and-
litið var gult sem bókfell og allt
í hrukkum, hann var tannlaus og
varirnar geifluðust. Augabrýrnar
voru miklar og augun smá, og
hann renndi þeim nú með mikilli
gaumgæfni fram og aftur um bát-
inn, eins og hann langaði að seiða
eitthvað til sín. Hann var með
gulan klút margvafinn um háls-
inn, þrátt fyrir góða veðrið.
„Hvar er næsta knæpa?“ kall-
aði maður af þilfari bátsins. Hann
var rauður í andliti, en í hvítum
buxum og hvítri skyrtu.
Gömlu mennirnir svöruðu hon-
um allir samtímis.
„Við skulum fá okkur eitthvað
að drekka, Totty“, sagði sá með
rauða smettið.
„Sjálfsagt“, svaraði annar.
Þegar sá rauði var að klöngrast
upp á bryggjuna, datt skildingur
úr vasa hans. Og skildingurinn
kom niður í hringvafinn kaðal
rétt hjá stiganum, svo ekkert
heyr&ist í honum. Sá rauði tók
ekkert eftir þessu og þeir félagar
röltu upp bryggjuna. Gömlu
mennirnir tóku eftir þessu, en
þeir sögðu ekki þeim rauða frá
því. Þeir minntust heldur ekki
einu orði á það hver við annan.
En um leið og skildingurinn lagð
-ist mjúklega á kaðalhrúguna og
skein þar við sól, gátu þeir ekki
um annað hugsað en hann. Þeir
gáfu honum allir hornauga í
laumi, og litu svo allir í aðra áit,
en sáu hann þó útundan sér.
Hver þeirra vissi að hinir höfðu
séð hann, en þeir steinþögðu allir
í þeirri von að halda þessu leyndu
fyrir sig. En hver þeirra vissi vel,
að hann gat ekki staulast niður 1
skipið og náð í peninginn án þess
að það kæmist upp, því að það var
maður með hvíta húfu að snúast
eitthvað-í káetunni. Hann leit út
hvað eftir annað, og þeir heyrðu
eitthvert glamur, líkt og í leir-
taui sem er þvegið. Og þarna lá
skildingurinn rétt við stigann.
Það gat verið að Patsy Conroy
hefði getað farið niður og sótt
hann, en hinir voru of gamlir og
hrumir til þess að klöngrast niður
og upp stigann. Þeir voru sér
þess líka meðvitandi, að þótt ein-
hver þeirra gæti farið og náð í
skildinginn án þess að sá með
hvítu húfuna yrði var við, þá
mundu hinir meina honum það,
því að hver þeirra var ákveðinn
í því, að hinir skyldi ekki fá að
njóta skildingsins. En svo var
freistingin sterk, að þeir stóðu
eins og negldir niður, höfðu ákaf-
an hjartslátt og brutu heilan mn
hvaða ráð væri til þess að ná í
peninginn. Þeir störðu í sárri
þögn, og þögnin var hávær sem
rifrildi. Það hvein stöðugt í stóra
nefinu á Mick Feeney, og á því
heyrðu þeir hinir upp á hár hvað
hann hugsaði, eins og hann væri
að útlista það fyrir þeim. Brian
Manion neri hendur sínar í ör-