Lesbók Morgunblaðsins - 13.11.1960, Blaðsíða 5

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
577
Veðurspár
langf fram í tímann
ingur við að reyna að láta höggin
dynja á sárinu, til þess að lama
andstæðinginn.
Vér skulum snöggvast athuga
hvernig heilinn er. Að útliti er
- hann eins og grautur, sem hefir
kólnað og þjappast saman. Milli
hans og hauskúpunnar er vökvi,
og hauskúpan og þessi vökvi eru
hlíf hans. Heilinn er gerður úr
miljónum fruma, og svo við-
kvæmar eru þessar frumur, að
þær þola ekki hina léttustu
snertingu, jafnvel ekki hjá lækni.
Þær eyðileggjast.
En hvaða áhrif hefir það nú á
heilann, þegar maður er sleginn i
rot? Vér vitum það ekki fyrir víst,
en allar líkur benda til þess, að
heilafrumurnar komist þá á slíka
ringulreið, að þær nái sér ekki
lengi á eftir. Einnig er hætt við
blæðingum inn á heilann, er menn
rotast, og heilafrumurnar, sem
þar eru næstar, eru þá eyðilagðar
um lífstíð.
/
Allt, sem vér höfum lært, geym-
ist í heilanum. Mannvit, dóm-
greind og skilningur góðs og ills
á heima í heilanum. En þeim
heilafrumunum er þetta geyma,
er hættast við skemmdum af höf-
uðhöggum.
Læknar, sem komizt hafa i
kynni við heilaskemmdir, hljóta
að fordæma það að menn valdi
þeim af ásettu ráði. Og það eru
líka aðallega læknar, sem hafa
risið gegn hnefaleikunum.
Vér vitum hvað fram fer á
hnefaleikum. Ærsl og æsingur
áhorfenda byrjar ekki fyr en
annar hvor er í nauðum staddur.
Þá ganga ópin og köllin og menn
tryllast svo, að þeir hrópa til þess
sem betur hefir: Dreptu hann;
Dreptu hann!
Fjöldi manna sér, að þetta er
villumannsæði. Vér höfum erft
grimmd frá forfeðrum vorum, og
MAÐUR er nefndur dr. Charles
G. Abbot. Hann stundaði fyrst
nám við tækniháskólann í Massa-
chusetts, en gerðist starfsmaður
hjá Smithsónian Institution árið
1895 og starfaði síðan hjá þeirri
stofnun þar til hann varð að
hætta fyrir aldurs sakir.
Um 32 ára skeið starfaði hann
að rannsóknum á útgeislun sólar
og á þeim árum ferðaðist hann um
allan heim, athugaði 7 almyrkva
á sól og heimsótti allar þær stöðv-
ar sem starfa að athugunum og
rannsóknum á sólinni og útgeisl-
un hennar. Síðan bar hann allar
athuganir saman og sá að hiti sói-
ar er breytilegur, en þær breyting-
ar eru með reglubundnum hætti,
og komst dr. Abbot að þeirri nið-
urstöðu, að hvert breytingatímabil
er 22% ár, eða 273 mánuðir. Þá
kom honum til hugar að bera
þetta saman til veðurskýrslur, og
komst að þeirri niðurstöðu, að
veðráttan var háð sólinni, árferði
fylgdi nákvæmlega þessum breyt-
ingum sólar.
Þannig varð- dr. Abbot veður-
spámaður. Hann helt því fram,
að veðurfræðingar vanræktu að
taka tillit til sólarinnar þegar
þeir væri að spá um veðurfar,
hún brýzt út þar sem hryðjuverk
og blóðsúthellingar fara fram, þá
verðum vér aftur að steinaldar-
mönnum.
Það ætti algjörlega að afnema
hnefaleika. Þetta hefir verið gert
í öðrum löndum, og íslendingar
hafa t. d. bannað þá með lögum.
þeir heldu að áhrif hennar á veð-
urfarið væri allt of lítið til þess
að unnt væri að taka mark á
þeim. „En veðurfræði, sem ekki
tekur tillit til sólarinnar, er eins
og að sýna Hamlet, án þess að
Hamlet sé með í leiknum", hefir
hann sagt.
Árið 1942 fór hann að gefa út
veðurspár fyrir Washington um
27 daga fram í tímann. Þessar spár
reyndust svo áreiðanlegar, að far-
ið var að kvabba á hann úr öll-
um áttum um veðurspár. Meðal
annars var hann fenginn til að
spá mánuði fyrirfram hvernig
veðrið mundi verða daginn sem
Roosevelt átti að taka við völd-
um 1945, og aftur er Truman átti
að taka við völdum 1949, og í
bæði skipti reyndist hann sann-
spár. Verkfræðingar, sem unnu
að hinum miklu vatnsvirkjunum
í Tennessee-dalnum, fóru til hans
og báðu hann að spá hve mikið
úrfelli mundi verða á þeim sloð-
um meðan á verkinu stæði. Var
þeim mjög áríðandi að fá að vita
eitthvað um þetta, því að vatna-
vextir gátu truflað allar áætlamr
þeirra. Abbot spáði því að úrkoma
á þessum slóðum mundi á tíma-
bilinu verða 84% af meðalúrkomu
og það skakkaði ekki meira en
því, að úrkoman reyndist 87% af
meðalúrkomu.
Abbot helt áfram að gefa út
þessar opinberu veðurspár fram
til 1952, en þá kom einhver rugí-
ingur í reikninginn. Hann heldur
að það hafi verið vegna þess að
þá fóru fram tilraunir með vetn-
is- og kjarnasprengjur. Hann