Lesbók Morgunblaðsins - 20.02.1955, Blaðsíða 9
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
101
skyldi aldrei blanda sér í málefni
Eistlands. Hann gaf einnig prófess-
or Piip mynd af sér og skrifaði á
„frá vini allra þjóða“. Þessa mynd
hengdi prófessorinn síðan upp
heima hjá sér, en myndin gat þó,
því miður ekki varnað því, að leyni
-lögregla Rússa tæki Piip höndum
og sendi hann í fangabúðir austur í
Rússlandi.
SAMSTUNDIS og samningarnir
voru undirritaðir, ruddist rússnesk-
ur her inn yfir landamærin. Það
hafði verið talað svo um að áður
en þetta skeði skyldi þjóðsöngvar
beggja landa leiknir við landamær-
in. Rússar máttu ekki bíða eftir því,
þeim lá svo mikið á.
Rússnesku hermennirnir voru
leppalúðalegir, og þeir ráku upp
stór augu er þeir sáu velmegunina
í landinu og allar búðir fullar af
vörum, en fólkið þokkálega til fara.
„Hvar eru verkamenn ykkar?“
spurði einn af liðsforingjum þeirra,
er hann gat hvergi komið auga á
tötrum klædda menn.
Það var erfitt að útskýra þessa
velmegun íyrir rússnesku her-
mönnunum, en þá var fundið upp
á því að segja, að vestrænu auð-
valdsríkin fylltu búðirnar með vör-
um, en fólkið væri svo fátækt, að
það gæti ekki keypt neitt — sá væri
munurinn og í Rússlandi, þar sem
vörur lægi aldrei stundinni lengur
í búðunum.
-□-
ÞENNAN fyrsta vetur hegðuðu
Rússar sér sæmilega, og Eistur fóru
að vona að betur mundi úr rætast
en áhorfðist um hríð. Þeir kapp-
kostuðu því að uppfylla alla skil-
málana af sinni hálfu, og grunaði
ekki að Rússar notuðu þennan tíma
til þess að villa á sér heimildir og
koma ár sinni betur fyrir borð í
samvinnu við eistneska Kvislinga.
Ekki gat það þó farið fram hjá
Eistum að Rússar juku stöðugt her
sinn í landinu og höfðu þar um
vorið 100 þúsundir manna undir
vopnum, eða fjórum sinnum meira
lið heldur en leyfilegt var sam-
kvæmt samningunum.
Og svo kom reiðarslagið í júní.
Útvarpið í Moskva gerði svæsna
árás á Eystrasaltslöndin og ákærði
þau fyrir að hafa stofnað hernað-
arbandalag gegn Rússlandi. Og svo
settu Rússar Eistum úrslitakosti:
Stjórnin yrði þegar í stað að fara
frá og skipuð ný stjórn, vinveitt
Rússum. Ennfremur var þess kraf-
izt að Rússar mætti senda eins mik-
ið herlið til Eistlands eins og þeir
vildu. Fyrir ofureflinu urðu Eistur
að beygja sig, en Rússar gátu ekki
beðið eftir því að samningar væri
undirskrifaðir um þetta. Rússneskt
herlið streymdi inn í landið, hertók
höfuðborgina og herskólann.
Hinn 19. júní kom Sjdanov, sem
þá var önnur hönd Stalins,'til Tall-
inn og hafði um sig öflugan lífvörð.
Erindið kom fljótt í ljós, því að
þegar daginn eftir var verkamönn-
um þröngvað til þess að taka þátt
í hópgöngum og fundum, þar sem
áróðursmenn Rússa heldu ræður.
Um nóttina var f jöldi manna tekinn
höndum. Og svo var skipuð komm-
únistastjórn, eftir því sem Sjdanov
mælti fyrir. Og svo var gefin út til-
kynning um það, að stjórnin væri
skipuð eftir lýðræðisreglum, því að
allir ráðherrarnir hefði unnið eið
að stjórnarskránni. „Þetta þýðir