Lesbók Morgunblaðsins - 23.12.1945, Page 16

634
LESBOK MORGUNBLAÐSINS
SKEIÐARÁRHLAUPIÐ
GRÍMSVATNADALIJRINN í Vatnajökli er 60 ferkil aietrar. Svarti bletturinn fremst á myndinni er eldfjalla-
aska frá gömlum gosum. Adur e.i >-)a«p ö kom var þarna slj iíur jöl uil, en undir honum vatn. Þegar það ruddist fram
um hin 50 kílór.ietra k ngu unúirgöng og liinn mikli vatus- e/mir tæni.iist, fell jökulþakið niður, eins og sjá má á
myndinni. ,
í HAUST kom jökulhlaup i Skei3-
ará. Þetía er svj sem ekki ný fcóla.
því að oft hafa komið jökulhlaup í
þessa á, 03 oft miklu meiri heldur
en að þessu sinni. Þó mun þetta
hlaup lengi verða tali 5 eitj. hið
merkilegasta vegna þess. að -islensk-
ir vísindamenn íylgdust með því frá
upphafi til enda og gerðu margvís-
legar ranncóknir í sambandi við það.
Er það í iyrsta skifti, sem svo ná-
kvæm rannsókn fer fram á Skeiðar-
árhlaupi. Og myndir þær, sem vís-
indamenni : nir tóku þá, bæði úr lofti
og á landi, eru bestu og merkileg-
ustu myndirnar, sem teknar hafa/
verið af verksummerkjum nokkurs
hlaups. Birtast hjer nokkrar þeirra
árrmt sk;' ringum 1 iðangursmanna.
Lrji I:ciir ki-i verið unnið úr þess-
nm rannsóknum, en Pálmi rektor
Hannesson, scm þátt tók í rannsókn-
•;iv m. srgi,- svo frá hlaupinu og at-
hugunum í sr.mbandi við það:
FuSTUDAGINN 14. scpt. s.l. fór
Hannes Jónsson fcóndi á Núpslað
austur yfir Skciðarársand. Oddur
bóndi Magnússon í Skaftafelli kom á
mó'.i honum út fyrir jökul og fylgd-
ust þeir síðan að austur um. Þeir hafa
báðir alið allan sinn aldur á þessum
slóðum og eru manna kunnugastir
jöklinum og vötnunum og veita því
skjótt athygli, ef einhverjar breyt-
ingar verða þar. En að þessu sinni
sáu þeir ekki neitt athyglisvert og
ekkert sem benti lil þess, að hlaup
væri í vændum. Var þá enn enginn
vöxtur kominn í Skeiðará. Ekki gátu
þeir heldur sjeð að jökulbrúnin
hefúi hækkað neitt, en hún hækkar
oft á undan hlaupum. Jöklafýlu hafði
þó fcvugoið fyir öðru hvoru að und-
anförnu.
Leið nú fram til 17. september. Þá
fór maður frá Skaftafelli inn á jök-
ul. Tók hann þá eftir því, að áin var
tekin að vaxa lítið eitt og orðin mjög
dökk á litinn af jökulleir, og lagði
megna jöklafýlu upp af henni. Þenn-
an dag var vöxturinn í ánni þó svo
hægur, að menn hugðu, að hann
stafaði ekki af jökulhlaupi. En dag-