Lesbók Morgunblaðsins - 03.04.1932, Side 5

hefir lengi fiskað á, öðrum fremur;
hefi jeg því með hans samþykki
leyft ^pjer að skíra það „Gvendar-
rnið1'1). Var ekki ti'eðið boðanna:
vörpunni var kastað óðara og hún
komin upp aftur eftir 1 klst., en
afli lítill. Var svo togað það sem
eftir var dagsdns til og frá þar í
grendinni og út í Lónsdjú'pið, innan
um 5 enska togara, en með því að
aflinn var tregur, 1—3 pokar af
blönduðum fiski, var ekki legið
lengi yfir því, en farið eftir mið-
nætti út í Hvalbakshallann og kom
ið þangað kl. 4. Vorum við þar
svo næstu daga, ýmist á 120—150
fðm., eða uppi á brún Breiðdals-
grunnsins, og inni á því, á 80—90
fðm., þangað til við urðum að
leita í landvar á Papagrunni, und-
an NA-stormi, 9. maí. En þaðan
fórum við aftur undir eins og
lygndi, því að þar var fátt um
fisk. Fórum við svo aftur út í
Hallann og komumst að lokum
austur í Litla-Djúp, sem er við A-
horn Breiðdálsgrunnsins, og toguð-
rm þar á 110—140 fðm.
TTppi á grunnunum var aflinn
I.ítill, en í Hallanum og Litla-Djúpi
var hann nokkuð misjafn, tregur
með köflum, en þess í milli ágætur
og mjög fljóttekinn. Fyrstu dag-
ana í Hallanum fengum við 60
]>oka af fiski (á 500 fiska) í 13
hálftímadráttum, eða alls 30 þús.
fiska, mest þorsk og stirtung, á
rúmum 2 sólarhringum. Var tíðast
3—7 skiftur poki; einn morgun
voru teknir 20 pokar = 10000
fiskar á 2 klst., og eitt sinn fekkst
10-skiftur polci eftir 20 mínútna
diátt á 140—150 fðm., mest alt
þorskur. í brún Berufjarðaráls
fekkst einu sinni 11-skift (5500
fiskar!) í hálftímadrætti. T Litla-
Djúpi var hann og vel við og þar
var, á 110—140 fðm., mergð af
stútungi og vænum þyrsklingi, þar
scm fiskurinn var annars vfirleitt
þorskur (málsfiskur), og margt af
því vænn fiskur. Virðist hafa verið
|)arna feikn af fiski á blettum, og
J) Frá þessu og hinum fiski-
fræðilega,; árangri þessarar ferðar
hefi jeg greint í skýrslu minni í
Andvara LVI. bls. 48—110, en í
pistlum í Verði 1925 og 1926 frá
fvrri dvöl minni á þessum slóðum.
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
íslenskt.-------------------—
Jeg gekk um daginn fyrir götu-
horn þar sem gamall síðskeggur
stóð og talaði við eina af þessum
ungu hlómarósum bæjarins, sem
hera „blómann* ‘ utan á sig á hverj-
um morgni. Hún stóð þama up])lits-
djörf og hnaklxakert með kinnar
eftir nýjasta Parísarmóð og var-
irnar roðaðar í hinum haldbesta lit.
Gamli maðurinn virti hina ungu
konu fyrir sjer frá hvirfli til ilja
og spurði síðan:
— Eruð , þjer íslensk?
— Ekki — alveg; sagði stúlkan
og tvlti sjer á tá um leið, rjett eins
og henni fvndist s.jálfri sem hún
vaxa í augum gamla mannsins, við
það, að hann fekk að vita, að ein-
hver snefill var af erlendu blóði í
æðum hennar..... Reykjavík er
ekki stór. Menn mæta hjer sama
fólkinu dag eftir dag. Jeg gekk með
kunningja mínum á götunni daginn
eftir, og mættum við þá „blóma-
rósinni“, sem talaði við gamla
manninn, daginn 'áður. Jeg spurði
hann um deili á stúlkunni — og um
ætt hennar. Hann sagði mjer, að
langamma hennar hefði verið norsk.
Mjer dettur ekki í hug að beina
neinum svigurmælum til hinnar
ungu stúlku. Hún er, eins og allar
ungar strrlkur eru, og verða að vera,
barn sinnar tíðar. f huga hennar
hefir það fest rætur, að íslenskt
væri eitthvað ófínna, en það sem
erlent er. Það hefir orðið skoðun
henn'ar, vegna þess, að það hefir
vorið fvrir henni haft. Þeir, sem
hún hefir tekið sjer til fyrirmynd-
ar, hafa litið svo á, eða þá sýnt
bað hugarfar í verkum sínum. Og
því trúi jeg helst, því það er næsta
algenvt á núverandi gelgjuskeiði
ís'enskrar þjóðrækni.
Þeir tala stundum í hæstum þjóð-
rembingstón, sem lítillækka sig
mest f verki gagnvart öllu því,
dauðu og lifandi, sem útlent er.
E'nu sinni kom jeg inn í litla
skóviðgerðarstofu f litlu kauptúni.
Það var áður en gúmmískór voru
97
farnir að flytjast til landsins. Þar
gekk allur almenningur á íslenskum
sauðskinnsskóm.
Unglingspiltur stóð við vinnuborð
skósmiðsins. Hann var miðja vsgu
milli bernsku og fullorðinsára. —
Hann fylgdi því með athygli hvern-
ig skósmiðurinn bar krít á milli
sólaleðurslaganna í skónum hans.
Hann hafði mælt svo fvrir. I slík-
um skóip marraði, meðan þeir ent-
ust. Alla tíðina skyldn i 'naldrar
hans fá að heyra þið kitlandi
hljóð í eyrum sjei-, að hann gengi
á dönskum skóm.
Síðan eru liðin mörg ár. Og mörg-
um hefi jeg kynst á sama þroska-
stigi þjóðrækn nnar, mönnum, sem
gengið hafa á allavega ..dönskum
skám“ — og „látið marra“, eins
og pilturinn á krítarskónum.
Og ,i°g þvkist þess alveg fullviss,
að enginn Islendingur, sem kominn
er til vits og ára, liafi ekki sjeð
hið sama ótal sinnum — eða heyTt
marra í þeim hjálendu hugsunar-
hætt', að alt væri ófínt sem íslenskt
er, og ætti heima á hinum óæðri
hekk, hversu vel sem íslenskar
hendur hefðu reynt, til þess að
vanda.
Við þurfum að læra að gvra
kröfur til þess, sem íslenskt er, að
það sje hinu erlenda jafnvott, og
gcti staðist hvers konar samke])pni.
Þá útrýmist hinn aldagamli hugs-
unarbáttur, að tylla sjer á tá fram-
an í það. sem útlent er. og taka
því öllu með kotungsháttar dekri.
„Maður á aldrei að leggja óvirð-
ing á þ.jóð sína, Það er snma og nð
óvirðr. sjálfan s;g“ — sngði Jón
Fbgurðsson eitt sinn.
Að hef.ja hvert íslen kt handtak
til vegs, sem nvtilegt er, hverja
hugsjón til valila, sem voitir ís-
lensku athafnalífi þrótt, þnð er
markið.
Það er mnrkmið lieirra rnnnna,
sem nnnið h'’fn að undirbúningi
„íslensku vikunnar", sem byrjar í
dng.
Einbver.
margt af því uppvaxandi og ókyn-
þroskaður fiskur, sem eftir ýmsu
að dæma var austfirskur að upp-
runa, þ. e. dvalið fyrstu ár sín
við Austurland. Dregur þessi fisk-
ur sig þá út í djúpin við útjaðra
landgrunnsins að vetrinum til, en
gengur svo, að því er fiskimenn
ætla, norður með grunnbrúnunum
eða inn á grunnin og inn undir
lr.ndið á sumrin. Stundum er hann
mjög smár, „Hvalbaks-smákinn" ;
hann nær varla handfisks- eða
labra-stærð (}). h. smájiyrsklingur)
og er aðgerðarmönnum pest, því
að aðgerðin tekur feikna tíma, þeg-
ar mergðin er mikil. A síðari ár-
um er lítið um „smáka“, hjá því
som áður var, inni á Hvalbaks-
bankanum. Framh.