Lesbók Morgunblaðsins - 11.11.1928, Blaðsíða 3

LESfiÓK MORGUNBLAÐSINS
355
til Hafnar 1611 og 1613, kvæða-
bck (ljóðasafn) sjera Einars Sig-
urðssonar í Heydölum o. m. fl„
alt gersamlega glatað.
011 handrit Arna af Sæmundar-
eddu brunnu, en naumast hafa það
verið sjerlega dýrmæt handrit eða
óöætanleg. Meira tjón var að því,
að frumrit flestra eða allra ís-
lenskra annála frá 17. öld hrunnu
hjá honum. NefQÍr hann (í brjef-
inu til sjera Jóns í Hítardal) ann-
ála Björns á Skarðsá, sjera Gunn-
laugs í Vallholti, sjera Sigfúsar
Egilssonar, Halldórs Þorbergsson-
ar, sjera Jóns Arasonar í Vatns-
firði, sjera Halldórs Teitssonar í
Guíudal, Jóns Sigurðssonar í Kára
nesi, sjera Þorleifs Kláussonar á
Utskálum og Odds Eiríkssonar á
Fitjum. Af þessum annálum eru
nú þrír algerlega glataðir (sjera
Sigfúsar (á latínu), sjera Hall-
dórs í Gufudal og sjera Þorleifs
Kláussonar) einn (Jóns í Kára-
nesi) mun að mestu leyti enn til í
heilu lagi í afskrift og ein afskrift
af Annálabók Odds á Fitjum
fyrir nokkrum árum fundin
a^ mjer, og nú byrjað að
prenta þann annál. Hinir ann-
álarnir eru enn til í nokkrum af-
skriftum, en enginn í frumriti,
nema annáll sjera Jóns Arasonar.
Iljer er því um allmikið tjón að
ræða í þessari grein að ótöldu
því, sem áður er á minst, æfiat-
riða annálahöfundanna eftir Arna,
tr eflaust hefir verið' mikið á að
græða.
Hjer verður nú ekki farið lengra
út í þessi efni, þótt kostur
væri, því að þetta er orðið lengra
mál, en jeg hafði ætlað í fyrstu,
og eflaust leiðinlegt aflestrar fyrir
alian þorra lesenda Lesbókarinn-
ar. Jeg vil aðeins geta þess, að
margir hafa efast um, bæði Guð-
brandur Vigfússon, Kaalund o. fl.,
að frásögn Fiftns biskups (í
Kirkjusögu hans) sje rjett, að tæp-
lega Ys hluti af hinu upphaflega
safni Árna hafi bjargast úr eld-
inum, þótt liann hafi allsterk orð
um að hann hermi þar full sannindi
sem nákunnugur safninu áður, en
jafnvel þótt miðað sje við alt safn
hans, bæði prentaðra bóka og liand
rita, hygg jeg eins og fleiri, að
þessi frásögn Finns sje orðum
aukin, og að hjer um bil helming-
ur handrita safnsins hafi bjargast
mundi vera nær sanni. En þótt
íslensk sagnfræði hafi beðið all-
mikið tjón við þennan mikla Hafn-
arbruna fyrir 200 árum, þá mun
hín engu minna tjón beðið hafa
við brunana alla í Skálholti 1309,
1532, og 1630, ekki síst við hinn
síðasta, því að bæði var Oddur
biskup fræðimaður og hafði mörgu
víða að sjer viðað, að ótöldum öll-
um embættisbókum hans, er þar
liafa farist. Hann lifði heldur ekki
lengur en 10 rnánuði eftir þann
bruna, en Árni Magnússon rúma
14 mánuði eftir Hafnarbrunann.
(Hann dó 7. jan. 1730. I brjefinu til
í Serajevo er sól og sumar. —
Götur bæjarins eru fullar af fólki
og hin lágu hús til beggja handa
baða sig makindalega í sólarhitan-
um. Himininn er heiður og blár.
Alstaðar eru bosniskir bændur á
ferli, klæddir marglitum hátíða-
búningi. Þeir una sjer vel úti í
sólskininu í borginni. Þeir eru
komnir langt að til þess að fagna
hinum erlenda ríkiserfingja, sem
á að taka við stjórn og forsjá
landsins innan skamms.
Það er tvöföld hátíð þennan
dag. Það er hátíð hjá íbúum Bosn-
íu, því að í dag er ríkiserfingi
Austurríkis væntanlegur sem gest-
ur þjóðarinnar. Hjá Serbum er
minningadagur — það eru einmitt
500 ár síðan forfeður þeirra dóu
hetjudauða í hinni frækilegu or-
ustú við Amdelfeld. Ósigur biðu
þeir að vísu, en ljetu niðjunum
eftir fagurt dæmi. Þennan dag
breimur frelsisvonin í hjörtum
serbneskra ættjarðarvina.
í augum þessara manna er koma
ríkiserfingjans einskonar ögrun
og koma konu h«ns vekur tals-
verða gremju, því að liún hefir enn
eigi verið viðurkend til fulls í
sjálfri Vínarborg. Fyrir aðeins 2
árum höfðu austurrískir stjómar-
herrar rænt hjeruðunum Bosníu og
Herzegóvínu, sem voru hold af
þeirra holdi, með kænsku og undir-
Orms sýslumanns, 2. júní 1729,
kemst Árni meðal annars svo að'
orði: „Mestur partur af því, sem
mjer var til gleði og gamans, er
burtu. Er svo ekki annað til baka
en búa sig til góðrar heimferðar
og leitast við að gleyma þessum
veraldarhjegóma, því alt er þotta
re vera ekki annað, þegar menn
fá stundir að gæta þar að.“) —
Hafa báðir tekið sjer mjög nærri
svo rnikla törtíming margra dýr-
mætra hluta og sú reynsla stytt
aldúr þeirra.
Á allraheilagramessu 1928.
Hannes Þorsteinsson.
ferli.Málaflutningsmenn og stjórn-
málamenn liafa sagt bændunum
frá þessu og þjóðernistilfinning
þeirra er vakin gegn erlendu valdi.
Lögreglnstjórinn hugsar mn það',
hve margir gestir sjeu í borginni
í dag. En þar sem heimsóknin á
að vera með fullu hernaðarsniði,
er hernum falið að annast líf og
öryggi gestanna, lögregluþjónarn-
ir, 150 að tölu, eiga aðeins að
gegna sínu venjulega starfi að
lialda reglu á götunum. „En það
er undarlegt,11 hugsar lögreglu-
stjórinn með sjer, „hve fáir lier-
menn sjást. Það er einkennilegt,
að ráðherrann í Vínarborg skuli
ekki hafa gert meiri ráðstafanir
til undirbúnings. Þar sem land-
stjórinn hefir ekki gefið mjer
neinar sjerstakar fyrirskipanir, á
jeg ekki svo gott með að fylla
göturnar af hermönnum. Erkiher-
toginn kemur hingað með konu
sinni. — Klukkan er orðin tíu. —
Þau hljóta að fara að koma.“
Brátt koma fjórir bílar akandi
gegnum útborgina. I fjarska kveða
við húrrahrópin: Zivio, Zivio, með
fjörlegum hreim, en ekki mjög
þróttmikil. Nú kemur hópurinn
inn í aðalgötuna. í fremsta vagnin-
um er borgarstjórinn og annar
háttsettur embættismaður, í næsta
vagni er erkihertoginn og kona
—■——-—
Upptfik heimsstyrjaldarinnar.