Frjáls verslun - 01.02.1999, Blaðsíða 38

FJÁRMÁL

yrir ijórum árum hélt ég því
fram í Frjálsri verslun að ís-
lenska krónan ætti 10-15 ár
eftir sem algerlega sjálfstæð mynt og
að hún myndi væntanlega tengjast
sameiginlegri evrópskri mynt sem þá
hafði ekki fengið nafii.
Þessi djarfa hugmynd vakti
nokkra athygli og þótti ritstjóra
ástæða til að setja hana á forsíðu. Hún
vakti nokkuð umtal í fjölmiðlum á
þeim tíma og leituðu fréttamenn eftir
áliti manna á hugmyndinni. Ein al-
gengasta mótháran var sú að mikið
álitamál væri hvort sameiginleg evr-
ópsk mynt yrði nokkurn tíma að
veruleika og töldu sumir ólíklegt að
svo yrði.
Nú eru þessi mótrök úr sögunni.
Hin sameiginlega evrópska mynt er
orðin að veruleika með þátttöku 11
ríkja og ber hún nafnið evra á is-
lensku. Ekkert hefur komið fram á
þessum fjórum árum sem liðin eru
sem hafa kollvarpað upprunalegu
ORÐIÐ HEFUR:
Þorsteinn Þorsteinsson,
tramkvæmdastjóri Búnaðarbankans Verðbréfa
munu innlendir ijárfestar í enn meira
mæli en nú er líta jafnt til erlendra
sem innlendra hlutabréfamarkaða.
Einn valkostur fyrir innlent atvinnulíf
er að greiða minna fyrir aðra fram-
leiðsluþætti, eins og t.d. laun, en sam-
keppnin vex einnig við erlend fyrir-
tæki um hið hámenntaða starfsfólk
framtíðarinnar sem verður ef tíl vill
ekki eins bundið við ættjörðina og við
sem nú störfum í íslensku atvinnulífi
erum.
Sterkustu mótrökin gegn afnámi
sjálfstæðrar myntar á Islandi eru að
uppbygging efnahagslífsins og ferill
hagsveiflunnar hér er öðruvísi en
annars staðar. Þess vegna verði Is-
lendingar að geta rekið sjálfstæða
peningamálastefnu. Hér er átt við að
við verðum að geta minnkað verð-
gildi krónunnar ef aflabrestur eða
verðfall verður á sjávarafurðum
vegna þess að ekki er hægt að ná
samkomulagi um lækkað verð á
vinnumarkaði.
Ahrif Evrunnar á innlen
Gestaþenni Frjálsrar verslunar aö þessu sinni er Þorsteinn
hugmyndinni. Enn er þó margt sem þarf að eiga sér stað
áður en spádómurinn verður að veruleika.
í þessu sambandi verður að hafa þróun efnahagsmála í
huga; aukið frjáisræði í viðskiptum, aukin samkeppni, auk-
in markaðsvæðing, aukin alþjóða-
væðing. Fjarskipta- og upplýsinga-
tækni gegnir lykilhlutverki í þessari
þróun og er að breyta því sem áður
voru einangraðir ljármálamarkaðir
einstakra landa í einn alþjóðlegan
fjármálamarkað.
Áhrif sjálfstæðrar myntar eru
mjög líklega að vextír verði hærri á
íslandi en að meðaltali í þeim löndum
sem við eigum viðskiptí við. Islenskt
atvinnulíf þarf því að greiða vaxtaálag
fyrir að starfa í krónuumhverfi auk
hærri viðskiptakostnaðar. Verð-
tryggð skuldabréf verða því áfram
hagstæður kostur fyrir íjárfesta. Inn-
lend hlutabréf verða hinsvegar að
öðru jöfriu lakari valkostur fyrir ijár-
festa en erlend þegar tíl lengdar læt-
ur. Með aukinni alþjóðavæðingu
Með aukinni alþjóðavæðingu og aukinni íjölbreytni í ís-
lensku atvinnulífi verður að gera ráð fyrir að uppbygging
efiiahagslifs á íslandi og hagsveiflan verði líkari því sem
gerist í kringum okkur.
Algeng mótrök gegn tengingu við
evru er að einungis þriðjungur af ut-
anríkisviðskiptum Islendinga tengist
þeim 11 löndum sem tóku upp evr-
una. Evran sé því ekki sérstaklega
mikilvæg fyrir íslendinga.
Hinsvegar bendir nú allt til þess að
Danir, Svíar og Bretar taki upp evr-
una áður en langt um líður. Þá munu
um 70% af utanríkisviðskiptunum
tengjast evru. Tenging við aðrar
myntír eða upptaka annarra gjald-
miðla en evru á íslandi verður því
óraunhæf.
Sennilega er það rétt sem margir
halda fram að ísland verði að ganga í
Evrópusambandið tíl að taka upp
evru. Fræðilega séð mættí þó hugsa
sér aðra valkosti.
ísland getur tekið upp einhliða
Rök með evru
Áhril sjálfstæðrar myntar eru mjög
líklega að vextir verði hærri á
íslandi en að meðaltali i þeim
löndum sem við eigum viðskipti
við. íslenskt atvinnulif þarf því að
greiða vaxtaálag fyrir að starfa í
krónuumhverfi auk hærri viðskipta-
kostnaðar.
Mótrök
Sterkustu mótrökin gegn afnámi
sjálfstæðrar myntar á íslandi eru
að uppbygging efnahagslífsins og
ferill hagsveiflunnar hér er öðruvisi
en annars staðar. Þess vegna verði
islendingar að geta rekið sjálf-
stæða peningamálastefnu.