Eimreiðin - 01.05.1903, Síða 27

io7
smiðja Bjarka hefir að eins forna handpressu og ætluð einungis
fyrir blaðið. Bókagerð er hér því engin. Pað gerir og blöðin
einhliða og aflminni, að það má heita undantekning að nokkur
maður skrifi hér í blöðin nema ritstjórarnir einir, og þó Austri sé
að merkja greinar sínar ýmsum nöfnum, þá villir hann víst ekki
heimild á ritstjóra sínum, »þar« mál og setningaskipun eru jafnan
sama seyðið, »þá« hann tekur þvöruna sjálfur. Utlendar fréttir
er helzti styrkur blaðanna hér, því samgöngur eru hér beztar við
útlönd, og á þeim halda þau mest kaupendum og Austri auk þess
á sögum sínum. Blöðin hafa að mestu alið upp smekk alþýðu á
sögum, því hún fær meginið af sögum sínum neðan máls úr þeim,
og sögur þeirra flestra eru jafn-ótækar að efni og máli, en hafa
þann kost, að við þær þarf lesarinn hvorki mikla hugsun né skiln-
ing, en getur tekið þær inn eins og Brama eða brennivín til að
æsa tilfinningarnar, og því verða þær vinsælar. Petta er Austra
mesta happ, því skilningur og smekkur falla saman og gera blað-
ið vinsælt. Aftur var Bjarki svo skammsýnn, að fara að flytja
góðar sögur eftir fræga höfunda og hefir til þessa setið með
þrjózku við sinn keip, þrátt fyrir margar aðvaranir og hefir það,
sem eðlilegt er, komið honum mjög í koll. Ýmsir góðir menn
þökkuðu að vísu, og virtu t. d. »Snjó« eftir Kjelland, en þó
merkilega fáir.
í bænum er gildi blaðanna mikið metið eftir því, hve vel
þau eru lagin á að ala á úlfúð og bæjarþvaðri og »svara fyrir
sig«, ef á þau er leitað. Bað lífgar alt af og fjörgar, að horfa á
djarfa framgöngu. Bess vegna fá hundar svo marga áhorfendur,
þegar þeir fljúgast á, og strákar, þegar þeir eru í skítkasti. Þaö
eru leifar af fornri frægð, að meta það hugrekki, sem fórnar sjáltu
sér fyrir hina, sem á horfðu, langaði, en þorðu ekki. Blöðin
koma því dálítið við bæjarlífinu, þó það sé síður í menningar tilliti
eða bókmenta.
Saga prentverks og blaða hér er stutt, en ekki alls ómerki-
leg. Jón Ólafsson hafði fengið prentsmiðju á Eskifjörð og stofn-
að þar Skuld í maí 1877. Þegar Jón fór þaðan og settist að í
Reykjavík 1881, fengu nokkrir menn löngun til að stofna hér blað,
keyptu prentsmiðjuna af Jóni 1883 og byrjuðu »Gamla Austra«
22. desember það ár. Ritstjóri var Páll Vigfússon, áhugamaður
og góður drengur, en hann dó 16. maí 1885. Þá heldur Sigurð-
ur Jónsson frá Gautlöndum blaðinu áfram til enda, og er nr. 2, af