Óðinn - 01.02.1906, Blaðsíða 3

ÓÐINN.
83
til þess að hafa málið og stílinn þar ætíð í fersku
minni.
Enn er ótalið eitt merkilegt atriði i starfs-
sögu Páls Melsteðs, en það er hlutdeild hans í
islenskum kvennfræðslumálum. Konu sina, sem
áður er um getið, misti hann 1858, en kvæntist
aftur árið eftir núlifandi konu sinni, Thóru, dótt-
ur Gríms amtmanns Jónssonar. Hún er nú 82
ára, fædd 18. des. 1823. Þau hjón eru stofnend-
ur fyrsta kvennaskólans hjer á landi. Árið 1869
skrifaði Páll grein um mentun íslenskra kvenna,
sýndi þar fram á, hversu illa þær stæðu að vígi
til þess að atla sjer mentunar og benti jafnframt
á, hvernig hót mætti ráða á því. Það eru fyrstu
hvataorðin, sem til almennings eru töluð um
FRÚ THÓRA MELSTEÐ.
stofnun íslensks kvennaskóla. Næstu ár gerðu
þau hjónin sjer alt far um að vekja eftirtekt á
málinu og afja því fylg'is, bæði með blaðaritgerð-
uin og viðtali við einstaka menn. Loks vanst
það á, að samskot voru hafin hjer í Reykjavik
til þess að koma skólanum á fót, og var hann
stofnaður þjóðhátíðarárið, 1874. Forstöðukona
skólans varð frú Thóra Melsteð, kona Páls, og
hefur hún verið það alla tíð síðan og annast
skólann með mestu alúð, en Páll kendi þar
lengi, sög'u og fleiri námsgreinar. Hann reisti
fyrir eigið fje hús handa skólanum, hæði stórt,
eflir því sem þá gerðist, og vel vandað; hefur
hann ljeð þar húsrúm handa skólanum síðan
fyrir mjög væga horgun. Nú hefur skólinn lengi
notið styrks úr landsjóði.
A síðari árum hefur Páll hlotið almenna
viðurkenningu fyrir störf sín og hafa menn vott-
að honum hana á ýmsan hátt. Fyist og fremst
veitti Alþing honum, eins og áður segir, eftirlaun
með sjerstökum lögum, er hann hætti kenslu-
störfum. 1892 var hann sæmdur riddarakrossi.
Pegar hann varð níræður, sendu Reykvíkingar
honum skrautritað ávarp og segir þar meðal
annars:
»Vjer Islendingar, konur sem karlar, unnum
yður fyrir það, hvað þjer hafið verið skemti-
legur og ljúfur kennari hæði í ræðum og ritum,
og hve ant yður hefur verið um fræðslu þjóð-
arinnar, en þó allra mest fyrir það, hve þjer
hafið verið trúr í því alla æfi, að unna öllu því
sem gott er og fagurt, og hve lagið yður hefur
verið, að kenna öðrum að unna því með yður.
Saga þjóðar vorrar um nýliðna öld á þar
eitt meðal sinna bestu nafna sem þjer eruð«.
Hey k jart esA
liftir
Grim Thomsen.
Hvers í djúpum bullnr brunni,
beljar sjór á hraunaflesi,
sjóða jafnvel svalar unnir
suður undan Reykjanesi;
skelf eru kröppu skinnaköstin,
skeflir móti vindi röstin.
Undir bruna-áin rennur
út i mar hjá Valahnjuki,
undir hrönnum eldur brennur,
ekki er kyn pótt drjúgum rjúki:
hafs i ólgu og hveraeimi
hvirflast bólgið öfugstreymi.
Oþreytandi elds er kraptur,
ár og síð i djúpi starfar,
stinga sér og upp þar aptur
eyjar koma líkt og skarfar;
s ke r i n geta Fug la - farið
fyrr en kannske nokkurn varir.
11 Kvæði þetta finst bæði sérstakt i syrpu skáldsins og svo
sem kafli í VIII. rímu af Búa Andríðssyni og Fríði Dofradóttur, sem
hann hefir ort.