Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Árgangur

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1992, Síða 143

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1992, Síða 143
SEL, BEITARHÚS EÐA AFBÝLI? 147 skilningsauka á legu rústa í landslagi og má síst við missa í leit að manna- vist nærri efstu grösum. Aðferð höfundar við að teikna rústadreifar með röð stuttra strika fremur en með heildreginni línu gefur eðlilegri og sannari mynd af útliti vallgróinna rústa. í slíkum strikateikningum eru sjaldan skarpar línur og brúnir óglöggar eins og eru í raunverulegri rúst á yfirborði jarðarinnar. Uppdrættir í bók Guðrúnar eru til fyrirmyndar og að sínu leyti gagnlegri en þær stílhreinu og hæðalínulausu uppteikningar sem birtust nýlega í annars ágætri rannsókn á byggðaleifum í dölum á Austurlandi. Meginkostur bókar Guðrúnar Sveinbjarnardóttur er hin nákvæma skrá- setning byggðaleifa á þeim svæðum sem rannsóknin nær yfir. Slík skrá- setning er ófrávíkjanlega undanfari og grundvöllur dýpri rannsóknar á mannvistarleifum sem jörðin geymir. Ekki er að sjá af markmiðslýsingu höfundar í inngangi að fornleifafræði hafi verið ætlaður drýgri hlutur en öðrum greinum í rannsókninni, sem er eins og fram kemur í bókarheiti þverfagleg, styrkur hennar liggur í því að leitað er skýringa á byggðaleif- um og náttúru landsins með samanlagðri hjálp nokkurra fræðigreina. Og ritaðar heimildir verða síst sniðgengnar við skrásetningu á leifum þess samfélags sem hvorttveggja er sprottið úr: ritheimildir og mannvistar- rnenjar í jörðu. Öllum rannsóknaraðferðum eru takmörk sett og þau takmörk haldast þótt mörgum aðferðum sé beitt á sama vettvangi og í sömu leit. Augljós er sá vandi sem er á því að þekkja rúst með því einu að skoða hana í krók og kring á yfirborði. Stærð, lögun og legu rústa má mynda og rnæla á yfir- borðinu og með jarðsjá og annarri nýtækni má afla gagnvænna upplýs- inga, en um mörg ákveðin atriði verður ekki fengin vitneskja með öðru móti en uppgrefti. Til þess að svara þeim grundvallarspurningum sem höfundur setur fram í inngangi, og drepið var á hér í upphafi, hefði lík- lega þurft að grafa upp eina væna rústadreif á hverju rannsóknarsvæði til þess að fá skýra hugmynd um aldur, húsaskipan, byggingarlag og nota- gildi húsa - og hafa þar með rúst vestanlands. En til þessa hefði þurft tíma og fé og kunnáttufólk úr mörgum fræðigreinum - og vilja ráðamanna að stuðla að því að kostað yrði til þess að lesa söguna úr landinu sjálfu í stað þess að einblína ævinlega á fornkappasögur, ættartölur ríkismanna og skýrslur og dóma embættismanna meðan hver rústin eftir aðra fýkur með íslandssöguna útí buskann eða er tætt í sundur með mannanna vélum undir tún, veg, tuskuverslun eða raforkuver. í þeim köflum bókarinnar sem fjalla um Eyjafjallasveit og Berufjörð er gerð dugandi grein fyrir eyðingu þeirra býla sem rannsóknin nær til. Meginskýring á eyðingu býla í Eyjafjallasveit er bundin landeyðingu af völdum sjávar, árrofs og uppblásturs, en býlin í dölunum fram af Beru-
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132
Síða 133
Síða 134
Síða 135
Síða 136
Síða 137
Síða 138
Síða 139
Síða 140
Síða 141
Síða 142
Síða 143
Síða 144
Síða 145
Síða 146
Síða 147
Síða 148
Síða 149
Síða 150
Síða 151
Síða 152
Síða 153
Síða 154
Síða 155
Síða 156
Síða 157
Síða 158
Síða 159
Síða 160
Síða 161
Síða 162
Síða 163
Síða 164
Síða 165
Síða 166
Síða 167
Síða 168
Síða 169
Síða 170
Síða 171
Síða 172
Síða 173
Síða 174
Síða 175
Síða 176
Síða 177
Síða 178
Síða 179
Síða 180
Síða 181
Síða 182
Síða 183
Síða 184
Síða 185
Síða 186

x

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Árbók Hins íslenzka fornleifafélags
https://timarit.is/publication/97

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.