Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1914, Page 26

26
það sem nú nefnist vinduteinn og virðist sú tilgáta mjög sennileg. —
Annað mál er það‘ að Sigurður hefir haft ranga hugmynd um það,
til hvers vinduteinninn var notaður, eins og sjá má af ummælun-
um: »vinduteinninn, skotspólan, fyrirvafsbjúgað, það sem fyrirvafið
er vaflð upp á, og raktist ofan af«; sbr. og ummæli hans um snakk-
inn hér að framan, i ráðningu hans á gátunni um hleinarnar og
vinduna. Á safninu er því miður enginn gamall vinduteinn til og
á myndum S. M. Hólms sést hann ekki heldur. Lögun hans er
þó nokkurn veginn fullvíst um af þeim vinduteini, er fylgir vef-
staðsmyndinni frá Stykkishólmi, (sjá hér að framan), og þeim er
fylgir flosvef þeim, sem til er á safninu (nr. 1031); þeir munu
báðir gerðir eftir gömlum og góðum heimildum. Lögunin er nær því
eins og á hrælnum (6) á mynd S. M. Hólms, sem hér er prentuð.
Af því að hann er svo boginn er mjög auðvelt að vinda fyrirvaf-
inu upp á hann, og af því að hann er gildastur um miðju er
mjög auðvelt að smokka vindunni af honum.
í lýsingu Guðrúnar Bjarnadóttur hér að framan eru 3 hluta-
heiti, sem munu sjaldheyrð nú og er vafasamt hvort þau eru hér
rétt prentuð: (hafalda)-ripill, stelend og reyniskaft. í norsku (sbr.
orðabækur Ivars Aasens og Hans Ross) er til orðið ripel, framborið
sumstaðar rípel, en sumstaðar ripel; nú verður ekki séð með vissu
hvort lesa eigi rípill eða ripill í handritinu af lýsingunni. — »Stel-
end« virðist skrifað svo. — »Reyniskaft«; í handritinu virðist standa
Remi skaptið. — Þessi orð eru mér áður ókunn.
í orðabók Björns Halldórssonar er vartán (kvko.) og vartánaþátt-
ur; verið getur að því beri að lesa vartánarþáttur í nafnaskrá S. M.
Hólms (bls. 19). — Á þessum þætti er ekki neitt nafn í lýsingu Guð-
rúnar; þar er í hans stað talað um tvö bönd, »band úr seigu efni«
og »margfalt band«; mun hið fyr nefnda vera vartanarþáttur S. M.
Hólms. — »Vartari« í bréfi 01. Thorlaciusar er að vísu gamalt og
gott orð (í Snorra-eddu), en virðist dálítið grunsamt sem heiti á því
sem kona hans nefnir í sínu bréfi »varptá eða vartá«, og í lýsingu
Guðrúnar nefnist varptá. Vartá virðist vera sama orðið og varptá;
p-ið að eins felt úr í framburði og rithætti milli hinna tveggja sam-
hljóðandanna. — Eins kann vartari upprunalega hafa verið varptari
(sbr. B. H.). — En er var(p)tá og vartán (eða vartan) upprunalega
sama orð?; er var(p)tan (var(p)tán) orðið að var(p)tá?
Matthías Þórðarson.