Morgunblaðið - 11.01.1998, Blaðsíða 10

10 B SUNNUDAGUR 11. JANÚAR 1998
MORGUNB LAÐIÐ

• ‘ ,
,.;-U•**
■5r:;p
sMfg
Ifegfll
■Lcv'-V
i ■■ '■/£.&n0y :■
6. 1*-^
■prjnr^-’

,'..i i.
'f 'f'f, ív
■ ,
V ; r
sví9- ú 'y <f v
...

Morgunblaðið/RAX
úr Faxaflóa og Hvalfirði áratuginn
áður en skýrslan var gerð.
Vissar framkvæmdir krefjast
ætíð umhverfísmats og ganga þar
íslensk lög lengra í sumum atriðum
en gildir t.d. í ESB. Auk efnistöku-
staða yfír fyrrgreindum stærðar-
mörkum er krafist umhverfismats
vegna stærri vatnsorku- og jarð-
varmavirkjana, lagningar há-
spennulína með 33 KV spennu eða
hærri, ferðaþjónustumiðstöðva ut-
an byggða, sorpeyðingarstöðva,
stálbræðslna, efnaverksmiðja, lagn-
ingar nýrra vega og flugvalla og
gerðar stærri hafna. Þar fyrir utan
getur umhverfisráðherra ákveðið
að tilteknar framkvæmdir verði
háðar umhverfismati.
Ingimar segir að við endurskoð-
un laganna komi til greina að
skerpa á þessum þætti svo hann
verði sem minnst byggður á mats-
kenndum ákvörðunum stjórnvalds.
Til dæmis væri hægt að setja í
reglugerð hvaða framkvæmdir eigi
að fara í mat og undir hvaða kring-
umstæðum.
Hagk væmnisj ónarmið
Aðilum sem rætt var við bar
saman um að aðalástæða fjölda efn-
isnáma hér á landi væri að menn
hefðu reynt að draga úr flutnings-
kostnaði á efni.
Hreinn Haraldsson hjá Vega-
gerðinni benti á stærð vegakerfís-
ins sem er alls um 14 þúsund kfló-
metrar. Vegagerð hér er efnisfrek
því oftast þarf að byggja upp veg-
ina. Hann sagði að alltaf hefði verið
leitað hagkvæmustu leiða, lengri
flutningur efnis hefði aukið svo
kostnað við vegagerð að vegakerfið
hefði byggst mun seinna upp en
ella varð.
Jón Magnús Pálsson er fram-
kvæmdastjóri Vörubflastöðvarinn-
ar Þróttar í Reykjavík og Borgar-
verks hf. Borgarverk er meðal ann-
ars með efnisnám í Kapelluhrauni
við Hafnarfjörð. Jón sagði að akst-
ur skipti sköpum í kostnaði við efn-
isnám. Hann segir að útboð, t.d.
varðandi fyllingarefni, snúist allt að
80% um akstursþáttinn. Rúmmetri
af fyllingarefni kosti um 120 kr. án
vsk. á ámokstursstað. Það sé
breytilegt hvað það kostar mikla
fyrirhöfn að ná efninu. Venjulegur
mokstur sé 40-50 krónur á hvem
rúmmetra. Að aka einn kflómetra á
dráttarbfl með dráttarvagn kosti
um 150 krónur og því sé ljóst að
það vindi fljótt upp á sig ef þarf að
flytja efnið um langan veg.
Jón segir að nú sé tekin ein til
ein og hálf milljón rúmmetra af
fyllingarefni fyrir höfuðborgar-
svæðið á ári. „Þetta efni verður ein-
hvers staðar að taka. En það virðist
vanta skilning hjá umhverfisráðu-
neytinu á að þetta þurfi að gera sig.
Það vantar stefnu um hvemig á að
framkvæma þetta.“
Jón telur að náttúruverndarlögin
séu nánast handónýt, þeim sé lítið
framfylgt. Hann álítur að auknar
kröfur um umgengni við efnisnám-
ur og frágang muni komai niður í
hærri kostnaði.
Ákvæði um frágang
Aðalheiður Jóhannsdóttir, for-
stjóri Náttúruverndar ríkisins,
sagði það hlutverk stofnunarinnar
að gefa umsögn um efnistöku og
efnisnámur á landi. Undanfarin ár
hefðu yfirleitt verið ákvæði í þess-
um umsögnum um að gengið yrði
frá efnistökustöðum, að vinnslu lok-
inni, i samráði við eftirlitsmenn
Náttúruverndar rfldsins. Sam-
kvæmt lögum er heimilt að setja
mönnum frest til að ganga frá nám-
um og sveitarstjórnir géta bannað
efnistöku, að fenginni umsögn nátt-
úruverndarnefndar. Náttúruvernd
ríkisins getur sett fyrirmæli um
hvernig gengið verði frá efnistöku-
stöðum.
Það mun vera fátítt að sveitar-
stjórnir beiti sinni heimild, að sögn
Aðalheiðar. „Það er í raun og veru
ekkert óeðlilegt vegna þess að ná-
vígið er oft gríðarlega mikið og
erfitt fyrir sveitarstjórnir að beita
þessu lagaákvæði. Við höfum nokk-
uð notað okkar heimild og beint því
til manna að ganga frá á snyrtileg-
an hátt.“
Aðalheiður sagði samvinnu nátt-
úruverndaryfirvalda góða við Vega-
gerðina og virkjunaraðila en þessir
aðilar þurfa á miklu efni að halda
vegna framkvæmda sem þeir
standa fyrir.
Jón Magnús Pálsson í Borgar-
verki hf. sagði að undanfarin ár
hefði verktakaiðnaðurinn verið illa
haldinn vegna lágra útboða. „Verð
á jarðefnum í dag er alveg út úr
kortinu, það er svo lágt. Maður ger-
ir lítið í frágangi og öðru slíku á því
verði sem gildir. Ríkið hefur verið í
fararbroddi með að pressa niður
verð á jarðefnavinnslu. Það er ekki
horft á neitt annað en niðurstöðu-
DSundurgrafnar fjallshlíðar blasa víða
sjónum frá fjölförnustu vegum landsi
Þessi náma er í Ingólfsfjalli og sést vel af S
landsvegi.
HHoltsnúpur undir Eyjafjöllum er falle
og gleður augu ferðamanna. Þar hef
ið tekið efni úr fjallinu á mjög áberandi st: