Morgunblaðið - 28.05.1997, Blaðsíða 18

18 MIÐVJKUDAGUR 28. MAÍ 1997
MORGUNBLAÐIÐ
Fundur Netanyahus og Mubaraks
Frekari viðræð-
ur nauðsynlegar
Sharm el-Sheikh. Reuter.
BENJAMIN Netanyahu, forsætis-
ráðherra ísraels, ræddi í gær við
Hosni Mubarak Egyptalandsforseta
og þeir sögðu að frekari viðræður
væru nauðsynlegar til að blása lífi
í friðarumleitanirnar í Miðaustur-
löndum.
„Við þurfum annan fund og frek-
ari umræðu," sagði Mubarak eftir
þriggja tíma fund leiðtoganna í
egypska bænum Sharm el-Sheikh
við Rauðahaf. „Ég hygg að við sé-
um sammála um að þetta sé góð
byijun,“ sagði Netanyahu. „En við
þurfum að halda áfram og erum
staðráðnir í að vinna með Egyptum
til að ná árangri.“
Friðarviðræður ísraela og Palest-
ínumanna hafa legið niðri frá því í
mars þegar ísraelar hófust handa
við að reisa nýtt hverfi fyrir gyð-
inga við jaðar Austur-Jerúsalem
þrátt fyrir andstöðu Palestínu-
manna við framkvæmdirnar. Yass-
er Arafat, leiðtogi sjálfstjórnar-
svæða Palestínumanna, hefur neit-
að hefja viðræðurnar á ný fyrr en
framkvæmdunum verði hætt en
Netanyahu segir það ekki koma til
greina.
Netanyahu kennt um
Mubarak ræddi við Arafat í Ka-
író á mánudag, talaði við hann í
síma í gær og kvaðst ætla að ræða
frekar við hann á næstu dögum.
Egypsk dagblöð voru efins um
að viðræður Mubaraks og Netanya-
hus bæru árangur og kenndu ísra-
elska forsætisráðherrann um þrá-
teflið í friðarviðræðunum. „Reynsl-
an hefur kennt okkur að vera var-
kár gagnvart forsætisráðherra ísra-
els og trúa ekki öllu sem hann seg-
ir,“ skrifaði Saeed Sonbol, ritstjóri
dagblaðsins Al-Akhbar. „Við erum
ekki mjög bjartsýn á að árangur
náist því Netanyahu á sökina á því
að friðarviðræðurnar hafa legið
niðri.“
ERLENT
Reuter
LIÐSMAÐUR bardagasveita Abduls Maliks
stendur vörð skammt frá bænum Mazar-i-Sha-
rif í norðurhluta Afganistans en sveitir Maliks
gengu til liðs við Taleban-fylkinguna sem lagt
hefur landið undir sig.
Úzbekar ■
grafa skot-
grafir við
landamæri i
Mazar-i-sharif, Moskvu. Reuter.
ÚZBEKAR hafa aukið viðbúnað á landamærunum að
Afganistan í kjölfar uppgangs Taleban-liða, sem lögðu
undir sig norðurhluta Afganistans um síðustu helgi.
Yfirvöld í nokkrum fyrrverandi lýðveldum Sovétríkjanna
hafa auknar áhyggjur af framgangi strangtrúarmanna
í Mið-Asíu.
Úzbeskir hermenn grófu í gær skotgrafir meðfram
ánni Amu Darya og skriðdrekar tóku sér stöðu við Vin- l
áttubrú, sem tengir landið Afganistan. Með þessu vilja þ
yfirvöld vera við öllu búin, en m.a. er búist við straumi ■
flóttamanna frá Afganistan. •
Til skotbardaga kom í gær í borginni Mazar-i-Sharif
í norðurhluta Afganistans miili Taleban-liða og sveita
shítamúslima. Óljóst er hvort stuðningsmenn stríðsherr-
ans Abduls Maliks hafi tekið þátt í þeim. Átökin brut-
ust út er shítar hugðust stöðva gripdeildir liðsmanna
Taleban í hverfinu Saidabad sem er á valdi þeirra fyrr-
nefndu.
Háttsettir embættismenn frá Rússlandi og átta öðrum
fyrrverandi lýðveldum Sovétríkjanna hittust í Moskvu í f
gær til þess að ræða um ástandið í nágrenni Afganist- r
ans. Hafa stjórnvöld í þessum löndum vaxandi áhyggjur «
af ástandinu og uppgangi harðlínumanna. *
Mikil stjórnmálaspenna á Spáni vegna ásakana um spillingu og valdníðslu stjórnarinnar
JOSE Maria Aznar, forsætisráð-
herra Spánar, fór fram á það
við Felipe Gonzalez, leiðtoga Sósíal-
istaflokksins (PSOE), á fundi þeirra
tveggja fyrir viku að stjórnarand-
staðan sýndi meiri ábyrgð í gagn-
rýni sinni og framgöngu allri. Við-
ræðurnar voru ákveðnar vegna
þeirrar miklu spennu sem einkennir
nú stjórnmálalífið á Spáni og
hyggja leitogamir á frekari funda-
höld í þeirri von að unnt reynist að
slaka á henni.
Þetta var fyrsti fundur þeirra
Aznars og Gonzalez í sjö mánuði.
Viðræður þeirra fóru fram í
Moncloa-höll í Madríd, sem er að-
setur forsætisráðherrans og stóð
yfir í þrjár klukkustundir. Heimildir
herma að mikil spenna hafi ríkt á
fundinum.
Lýst eftir „uppbyggilegri
gagnrýni"
Að sögn heimildarmanna innan
Sósíalistaflokksins lýsti Gonzalez
yfir þungum áhyggjum sínum
vegna þess pólitíska andrúmslofts
sem ríkti á Spáni. Aznar mun fyrir
sitt leyti hafa lýst yfir vilja sínum
til að halda uppi reglubundnu sam-
ráði við Sósíalistaflokkinn án tillits
til þeirra erfiðleika sem einkenndu
samskipti flokksins og ríkisstjóm-
arinnar nú um stundir. Sagðist
hann einnig vel geta sætt sig við
þá skipan mála að sósíalistar hefðu
frumkvæði að frekari fundahöldum.
Aznar fór jafnframt fram á það
við Gonzalez að Sósíalistaflokkur-
inn sýndi meiri ábyrgð í stjórnar-
andstöðunni. Lýsti hann eftir „mál-
efnalegri og skapandi“ gagnrýni af
hálfu Gonzalez og manna hans.
Þessu mun Gonzalez hafa svarað á
þann hátt að ógerlegt væri „að
breyta leikreglum lýðræðisins."
Leiðtogarnir ákváðu að koma
aftur saman í þeim tilgangi að leita
leiða til að tryggja friðsamlegri
samskipti stjórnar og stjórnarand-
stöðu en ekki hefur verið ákveðið
hvenær sá fundur fer fram.
Vændir um valdníðslu
Það em einmitt áskanir sósíalista
um að stjórn Aznars hundsi með
öllu leikreglur lýðræðisins sem
skapað hafa þá miklu spennu sem
einkennir stjórnmálalífið á Spáni
nú um stundir. Gonzalez hefur lýst
yfir því að brögð hafi verið í tafli
er Þjóðarflokkur Aznars (PP) komst
til valda í þingkosningunum í mars
í fyrra eftir að hafa hrundið af stað
skipulagðri lyga- og óhróðursher-
ferð, sem blásið hafí verið til með
Leiðtogar funda til
að lægja öldumar
*
Asakanir um spillingu, valdníðslu og ólýð-
ræðisleg vinnubrögð magnast með degi
hverjum í spænsku stjómmálalífí. Ásgeir
Sverrisson, fréttaritari Morgunblaðsins á
Spáni, segir frá sérstökum fundi tveggja
helstu stjómmálaleiðtoga landsins, sem boð-
að var til í þeirri von að unnt reyndist að
lægja öldumar, og þær hörðu deilur sem
einkenna spænsk stjómmál.
JOSE Maria Aznar, forsætisráðherra Spánar,
og Felipe Gonzales, leiðtogi sósíalista.
Reuter
glæpsamlegum hætti. Þá hefur
Gonzalez, sem var forsætisráðherra
Spánar í heil 14 ár, frá 1982 til
1996, opinberað hótanir sem tals-
maður Aznars mun hafa viðhaft í
samtaii við stjórnvarpsstjóra An-
tenna-3 sjónvarpsstöðvarinnar. Það
mál verður sífellt erfiðara fyrir
stjórn Aznars og kann að hafa
umtalsverðar pólitískar afleiðingar.
Stjórnarandstaðan hefur vænt Azn-
ar um að hygla ákveðnum fyrir-
tækjum sem séu stjórnvöldum
þóknanleg m.a. með lagabreyting-
um og undir þetta hafa ákveðnir
aðilar í viðskiptalífinu tekið. Þá er
ríkisstjórnin vænd um að spilla al-
mennt hinu pólitíska andrúmslofti
í Iandinu með því að flokka and-
stæðinga sína alla sem „óvini“ og
umgangast þá sem slíka.
Líkt við
fýldan krakka
Þjóðarflokkurinn hefur svarað
þessum ásökunum einkum með per-
sónulegum árásum á Gonzalez.
Hefur því m.a. verið haldið fram
að honum líði einfaldlega illa þar
sem hann kunni ekki við sig í stjórn-
arandstöðunni eftir að hafa verið
forsætisráðherra landsins í 14 ár.
Leiðtogi Sósíalistaflokksins er
sagður „tapsár" og honum líkt við
fýldan krakka. Hann sakni sviðs-
ljóssins og geti ekki liðið að ákvörð-
unarvaldið liggi annars staðar.
Ásakanir hans um að spilling ein-
kenni framgöngu ríkisstjórnarinnar
komi úr hörðustu átt þar sem spill-
ingarumræðan hafi verið yfirþyrm-
andi í landinu síðustu ár hans í
embætti.
Því er og haldið fram að umburð-
arlyndi sé tæpast sterkasta per-
sónueinkenni Gonzalez sem fái ekki
liðið gagnrýni af neinum toga af
hálfu flokksmanna sinna. Honum
sæmi því lítt að væna andstæðinga
sina um valdníðslu.
Fastir í fortíðinni?
Sósíalistar eru og sagðir sárir
sökum þess hversu þíðir vindar blási
í spænsku efnahagslífi nú um
stundir. Stefna þeirra hafi beðið
gjaldþrot og hrópleg málefnaleg
fátækt einkenni gagnrýni þeirra.
Þeir komi jafnan fram sem fulltrúar
hins liðna í stað þess að leita leiða
til að endurnýja bæði flokk sinn og
stefnu. Þjóðarflokkurinn hafí á hinn
bóginn sýnt á því ári sem liðið er
frá því að Aznar komst til valda
að þar fari uppbyggilegt pólitískt
vald, sem horfí fram á við og vilji
tryggja Spáni sess á meðal forustu-
þjóða Evrópusambandsins (ESB).
Hagtölur allar, svo og skýrslur og
ummæli sérfræðinga sambandsins,
sýni svo ekki verði um villst að
Spánveijar séu á réttri leið og ásak-
anir Sósíalistaflokksins vinni af
þessum sökum beinlínis gegn hags-
munum lands og þjóðar.
Þj óðernissinnar
þrýsta á Aznar
Þrátt fyrir ummæli leiðtoganna
tveggja er fátt sem bendir til þess
að slakna muni á spennunni sem
ríkir á Spáni. Þannig hefur mál
talsmannsins orðhvata hvergi vérið
til lykta leitt og eru katalónskir
þjóðernissinnar, sem veija minni-
hlutastjórn Aznars falli, teknir að
ókyrrast sökum þess. Hafa þeir
m.a. krafist þess að ríkistjórnin
grípi til „viðeigandi aðgerða" sökum
þess, sem jafngildir í raun kröfu
um að talsmaðurinn, hinn brosmildi
Miguel Angel Rodriquez, verði rek-
inn úr embætti. Það myndi aftur
hugsanlega hafa víðtækar pólitísk-
ar afleiðingar, ekki síst sökum þess
að allir helstu leiðtogar Þjóðar-
flokksins hafa lýst yfir stuðningi
við hann og kveðjast trúa því að
hann hafi ekki hótað yfirmanni
Antenna-3 fangelsisvist gengi hann
til samstarfs við PRISA-fjölmiðla-
samteypuna, sem er stjórnvöldum
lítt að skapi. Á síðustu dögum hafa
komið fram upplýsingar sem gefa
til kynna að Rodriquez hafi farið
heldur fijálslega með sannleikann
í fyrstu yfirlýsingum sínum eftir
að málið var gert opinbert.
Reglubundið samráð?
Fyrri fundir þeirra Aznars og
Gonzalez, í júlí og nóvember í fyrra,
fóru fram við friðsamlegri aðstæður
en nú ríkja. Þá var m.a. rætt um
að koma upp skipulögðu og reglu-
bundnu samráði þessara tveggja
helstu stjórnmálaafla Spánar. Sú
hugmynd hefur enn ekki orðið að
veruleika en verður nú ef til vill
dregin fram á ný í þeirri von að
þannig megi takast að lægja öldurn-
ar sem margir telja að teknar séu
að skaða stjórnmálalífið í landinu.
Í
f
í
t
(
í
i
y
i
(
V
i
i
i
<
\i
i