Morgunblaðið - 16.12.1995, Side 36

Morgunblaðið - 16.12.1995, Side 36
36 LAUGARDAGUR 16. DESEMBER 1995 AÐSENDAR GREINAR MORGUNBLAÐIÐ Forsætisráðherra á villigötum í Morgunblaðinu í dag, fímmtudaginn 14. desember, rýfur Davíð Oddsson forsætisráð- herra áratugalanga þögn sína um réttinda- mál kvenna með nokkuð sérstæðum hætti. Hann segist andvígur já- kvæðri mismunun kvenna vegna þess að ef slíkt fyrirkomulag væri tekið upp yrðu kon- ur taldar hafa fengið tiltékin störf óverð- skuldað. Máli sínu til stuðnings vísar hann í viðhorf sem hann segist heyra úr ráðhúsinu í Reykjavík sem að hans mati eru „afskaplega sérstæð og afturhalds- söm“. Orðrétt segir í frétt Morgunblaðs- Núverandi formaður Sjálfstæðisflokksins, forsætisráðherra og fyrrverandi borgarstjóri, Davíð Oddsson, hefur haft ótal tækifæri til að sýna að hann meti konur að verðleikum, segir Ingibjörg Sólrún Gísladóttir, en látið öll þau tækifæri ónotuð. ins: „Hann segist t.a.m. hafa lesið í viðtali við núverandi borgarstjóra að ákveðinn einstaklingur hafi ekki fengið starf hjá sér nema af því að hann var kona.“ Mér er ekki ljóst í hvaða viðtal forsætisráðherrann er að vísa en get mér þess til að hann sé dyggur lesandi kvennablaðsins Veru en þar svaraði ég þeirri spurn- ingu blaðsins hvernig femínisminn birtist í störfum borgarstjórnar Reykjavíkur. Spurningunni svaraði ég á þá leið að nauðsyn- legt væri að hafa ákveðið hugarfar og samfélagssýn í fartesk- inu ef menn ætluðu sér að rétta hlut kvenna. Nefndi ég ýmis dæmi um hvemig Reykjavík- urlistinn ynni að þessu í borgarstjórn Reykja- víkur. Þar sagði ég m.a.: „í ráðningamál- um borgarinnar reyn- um við markvisst að auka hlut kvenna í stjórnunarstöðum. Þannig var t.d. ráðin kona í starf forstjóra Strætisvagna Reykja- víkur og þegar staða borgarritara losnaði var ráðin kona í það starf.“ Jafnframt sagðist ég sannfærð um að hún hefði ekki verið ráðin til þess- ara starfa ef ákvarðanir væru ekki teknar með réttu hugarfari. Sá einstaklingur sem hér um ræð- ir átti skilið að fá þetta tiltekna starf algjörlega óháð því hvort hann væri karl eða kona. Um það erum við forsætisráðherra sammála. Að öllum öðrum umsækjendum ólöstuðum var þetta hæfasti einstaklingurinn sem sótti um starfíð. Eins og frægt er orðið voru sjálfstæðismenn í borgar- stjórn hins vegar of þröngsýnir til að viðurkenna þetta og láta umsækj- andann njóta sannmælis. Og þar erum við einmitt komin að þeim merg málsins að það þarf ákveðið hugarfar til að skynja sinn vitjunar- tíma. Sjálfstæðismenn, hvort heldur sem er í landsstjórninni eða borgar- stjórninni, hafa ekki verið gæddir þessu hugarfari og því ekki borið gæfu til, um langt árabil, að fela konum ábyrgðarstörf og æðstu emb- ætti. Nægir þar að minna á hvemig þeir fóru að ráði sínu við borgar- stjóraskiptin á síðasta kjörtímabili og við val á ráðherrum í núverandi ríkisstjórn. Veldur sá er á heldur. Núverandi flokksformaður Sjálf- stæðisflokksins og forsætisráðherra og fyrrverandi borgarstjóri, Davíð Oddsson, hefur haft ótal tækifæri til að sýna og sanna að hann meti kon- ur að verðleikum en látið öll þau tækifæri ónotuð. I borgarstjórn Reykjavíkur eru konur í meirihluta og konur gegna lykilhlutverki í starfi Reykjavíkurlist- ans. Síðan ég varð borgarstjóri í Reykjavík hafa fímm konur verið ráðnar til að gegna mikilvægum embættum sem losnað hafa í æðstu stjómsýslu Reykjavíkurborgar. Þetta eru borgarritari, fjárreiðustjóri Reykjavíkurborgar, /orstjóri SVR, skrifstofustjóri Heilbrigðiseftirlits Reykjavíkurborgar og fjármálastjóri Dagvista barna. Að auki hafa tvær konur verið ráðnar sem verkefnis- stjórar í mikilvæg tímabundin verk- efni, annars vegar vegna yfirtöku gmnnskólans og hins vegar vegna reynslusveitarfélagaverkefnis. Allar þessar konur urðu fyrir valinu vegna þess að þær voru fremstar meðal jafningja. Engin þeirra var ráðin vegna þess eins að hún er kona. Ymsir karlmenn í forystu stjórnmál- anna hafa því miður verið glám- skyggnir á hæfileika kvenna og þar af leiðandi hafa konur ekki uppskor- ið eins og þær hafa sáð til. Þetta hefur bæði verið þeim sjálfum og samfélaginu öllu til ama og ógagns. Af frétt Morgunblaðsins má ráða að eftir áratuga baráttu kvenna hafí forsætisráðherra loksins áttað sig á tímans þunga nið. Hann hafi loksins skilið og skynjað að Sjálfstæðisflokk- urinn kemst ekki hjá því öllu lengur að hlusta á sjónarmið kvenna. Það er ánægjulegt. Það dapurlega er hins vegar að það virðist enginn hugur fylgja máli. Engin réttlætis- eða sanngirnissjónarmið eru höfð að leið- arljósi. Afstaða forsætisráðherrans byggist einvörðungu á hyggindum sem í hag koma. Flokkurinn þarf fylgi. Það er auðvitað ekki nema satt og rétt að flokkar þrífast ekki án fylgis en ósköp væri dapurlegt um að litast í stjórnmálasögunni ef forystumenn í stjórnmálum hefðu sætt sig við að hafa það éitt sér til ágætis að vera duglegir smalar og sporgöngumenn. Sem betur fer stát- ar hún líka af konum og körlum, sem taka sér það fyrir hendur að ryðja brautir þar sem illfærir troðningar voru áður. Höfundur er borgarstjóri. Ingibjörg Sólrún Gísladóttir SUNNUDAGINN 17. desember gengst Æskulýðssamband kirkjunnar í Reykjavík- urprófastsdæmum (ÆSKR) fyrir friðarhá- tíð í og við Hallgríms- kirkju í Reykjavík. Markmiðið með hátíð- inni er að gefa ungling- um og ungu fólki kost á að hittast, taka hönd- um saman og gleðjast í kirkjunni síðasta sunnu- dag fyrir jól. Friðarboðskapur jól- anna er fáum ehs mikið hjartans mál og ungl- ingum og ungu fólki. Ungt fólk hugsar til framtíðar og leitar lausnar á vanda- málum samtímans mannkyni til far- sældar. Friðarhátíð ungs fólks er unnin í samstarfi ÆSKR við Hitt húsið, fé- lagsmiðstöðvamar í Reykjavík, Fé- lag framhaldsskólanema, Ung- mennahreyfíngu RKÍ, KFUM, KFUK og KSS. Fatasöfnun kl. 12—20 Þrátt fyrir að friður sé í sjónmáli í gömlu Júgóslavíu berast ennþá óskir um aðstoð. Frið- arhátíðin hefst því á fatasöfnun í samstarfi við Hjálparstofnun kirkjunnar. Fatasöfn- unin mun fara fram í tjöldum fyrir utan Hall- grímskirkju og stendur aðeins frá kl. 12-20 þann 17. desember. Ekki verður tekið við fötum á öðrum tímum. Fólk er beðið um að flokka föt sem það gef- ur í bamaföt, karl- mannsföt og kvenföt. Að átakinu koma einn- ig Bandalag íslenskra skáta sem lánar tjöld og Skóverslun Steinars Waage sem mun hafa tiltækan skó- gám þar sem tekið verður á móti notuðum skóm. Nú er bara að tína til hlý föt sem liggja ónotuð og koma þeim í gagnið á ný! Ævintýraleg messa kl. 20.30 Um kvöldið verður messa í Hall- grímskirkju og þá fyllum við kirkj- una af unglingum og ungu fólki. Um tónlistina sjá Háskólakórinn, félagar úr kór Menntaskólans við Sund og unglingakór Grensáskirkju, strengja- og blásarasveit frá Tónlist- arskólanum í Reykjavík ogliljóm- sveit undir stjórn Sigurðar Ingimars- sonar. Leikhópar úr Götuleikhúsinu, Hinu húsinu og Kramhúsinu flytja guðspjallið. Lesarar verða skáldkon- an Didda og Gunnar Helgason leik- ari og prestur verður Hildur Sigurð- ardóttir o.fl. Haukur Ingi Jónasson prédikar. Skipulagðar verða hópferð- ir frá öllum kirkjum prófastsdæm- anna í Reykjavík og frá öllum félags- miðstöðvum borgarinnar. Nauðsyn- legt er að skrá sig í ferðirnar. Það er ósk okkar sem að átakinu stöndum að messan sé sniðin að Friðarhátíð verður í Hallgrímskirkju sunnudaginn 17. desember. Haukur Ingi Jónasson fjallar um þennan atburð. ungu fólki og að inntak textanna, tónlistarinnar og friðarboðskaparins verði skýr og auðgandi. Það er óhætt að lofa því að þetta kvöld verður þeim sem taka þátt ógleymanlegt ævintýri. Hallgríms- kirkja rúmar aðeins 1200 manns og því er vert að hvetja fólk til að mæta tímanlega vilji það fá sæti! Höfundur er guðfræðingur og framkvæmdastjóri Æskulýðssam- bands kirkjunnar í Reykjavíkur- prófastsdæmum. Friðarhátíð Nú fyllum við stærstu kirkju landsins af ungu fólki! Haukur Ingi Jónasson Sól stattu kyrr Eitthvert vit- lausasta frumvarp þingsögunnar FYRIR Alþingi liggur eitthvert vitlausasta frumvarp sem þar hefur verið lagt fram. Það er ekki aðeins að frumvarpið sé vitlaust í sjálfu sér, heldur eru forsendur þess byggðar á misskilningi. Þetta er frumvarpið um tímareikning á Islandi, flutningsmenn Vil- hjálmur Egilsson, Árni M. Mathiesen, Arn- björg Sveinsdóttir og Guðni Ágústsson. Tillaga flutnings- manna er sú að hætta alfarið að miða tíma- reikning á íslandi við hnattstöðu landsins. Þess í stað leggja flutn- ingsmenn til að farið verði eftir skrifstofu- tíma á meginlandi Evr- ópu, eða eins og segir í greinargerð frum- varpsins, að „sól verði hæst á lofti klukkan hálfþijú á dag- inn“. Flutningsmenn benda á, að þessi breyting verði hinum vinnandi manni mjög kærkomin, því að nú- verandi tímareikningur hefur leitt til þess, að „margt fólk hefur tak- markaða möguleika til að njóta sum- arsins því að sólin hefur horfið af sjóndeildarhringnum þegar vinnu- deginum lýkur“. Á að miða dagmál á íslandi við morgunverð í Brússel, spyr Harald- ur Blöndal, sem hér fjallar um „eitthvert vitlausasta frumvarp þingsögnnnar“. Þessu hyggjast flutningsmenn ná með því að taka upp „sumartíma á íslandi". Nú er hins vegar sá hængur á, að ákveðið var með lögum nr. 6/1968 um tímareikning á íslandi, að hér á landi skyldi gilda miðtími Greenwich. Það þýðir einfaldlega, að allt árið gildir svofelldur sumar- tími á landinu. Skal það útskýrt nánar. I Konungsskuggsjá segir: „Það skaltu vita, að svo ferr dægraskipti sem sólargangur; þvíat sumum stöðum er þá miður dagr, er sumum stöðum er mið nótt; en sumum stöðum rennr þá dagr upp og lýsir, er sumum stöðum tekr að rökkva og nátta; þvíat jafnan fylgir dagur sólinni og ljós, en skugginn flýr sólina ok sækir þó eptir henni æ sem hon líðr undan, ok er þar jafnan nóttin sem skugginn er, en þar er jafnan dagr sem ljósið er.“ f bamaskólum er börnum kennt, að tíminn er reiknaður miðað við hnattstöðu. Þegar sól er í hádegis- stað er klukkan tólf. Börnum er einnig kennt, að menn nota lengd- ar- og breiddargráður til þess að vita, hvar þeir eru. Breiddarbaugur- inn 0° er dreginn um Greenwich í Englandi, og er tíminn miðaður við þennan stað, og nefndur heimstími, eða Greenwich Mean Time. Heimin- um er síðan skipt í tímabelti, og miðað við Greenwich munar tíman- um fram til austurs en aftur til vest- urs. Yfir Kyrrahaf liggur svonefnd dagalína, og skilur hún á milli þeirra svæða, sem lengst eru komin frá þeim tíma, sem skemmst eru komin. Lína þessi liggur um Beringsund, - þar munar degi, þótt ekki sé nema örstundarferð á milli. Þar getur maður skemmt sér tvö laugardags- kvöld í röð. Nú er það svo, að víða liggja mörg timabelti yfir sama land. Ákveður þá stjóm hvers lands mið- tíma sinn, eða skiptir landinu í tíma- belti eftir stærð landsins. Þannig er einnar stundar munur milli Bret- landseyja og meginlands Evrópu, og einnar stundar munur milli Finn- lands og Svíþjóðar, en Rússland skiptist í mörg tímabelti. Á sama hátt gildir ekki sami tími í Alaska og New York eða Dallas og San Francisco. Miðtími íslands er klukkustund aftar en í Grenwich. Þess vegna er klukkan ellefu á ís- landi, þegar hún er tólf á hádegi í Greenwich. Með lögunum nr. 6/1968 var ákveðið að miða tímareikning á íslandi við miðtíma Greenwich, þ.e. sumar- tíminn var löggiltur allt árið. Uppruna sumar- tímans má rekja til Ófriðarins mikla (1914-1918), en Þjóð- verjar tóku hann upp árið 1915 til þess að ná betra samræmi milli birtustunda og vinnu- stunda. Þetta var gert hernaðartilgangi. Bretar ákváðu hins vegar, til þess að auka hernaðar- framleiðsluna, að semja við súff- ragetturnar (bríetarnar eða kven- réttindakonurnar). Lloyd Goerges samþykkti að konur fengju kosn- ingarétt og lét loka kránum milli þtjú og fimm, en konurnar féllust í staðinn á að fara að vinna í verk- smiðjunum að vopnaframleiðslu. Það sýndi sig, að sumartíminn dugði Þjóðveijum ekki til sigurs. Flutningsmenn vitna til þess í frumvarpi sínu, að Evrópusamband- ið hafi ákveðið samræmdan sumar- tíma. Flutningsmenn leggja al- rangan skilning í þessa samþykkt. Þannig hefur það verið, að þau ríki Evrópusambandins, sem voru með sumartíma, skiptu ekki á sömu stund milli sumar- og vetrartíma. Þetta varð víða til vandræða. Þess vegna var ákveðið, að skiptin ætti sér stað á sömu stund í öllum lönd- unum, eða eins og segir í sjöundu tilskipun Evrópuþingsins og ráðsins 94/21/EB frá 30 maí 1994 um ákvæði varðandi sumartíma, að „Þar sem aðildarríkin beita ákvæð- um um sumartíma" skuli niiða lok sumartíma við októberlok en ekki við septemberlok eins og áður hefur tíðkast. Þá er jafnframt tekið fram, að af „landfræðilegum ástæðum skulu sameiginleg ákvæði um sum- artíma ekki gilda um umdæmi ríkj- anna handan hafsins". Þessi sam- þykkt felur hvorki í sér, að verið sé að ákveða sama tíma um allt landsvæðið innan Evrópubandalags- ins eða að verið sé að skylda þjóðir til þess að taka upp sumartíma. Það er einungis verið að ákveða, að skiptin milli tímans verði sama dag hjá öllum þjóðunum. Liggja til þess einfaldar fjárhagslegar forsendur, sem ekki þarf að útskýra, - ekki einu sinni fyrir flutningsmönnum frumvarpsins um tímareikning. Og það er einnig rétt að undirstrika, að það gildir ekki sami tími í löndum Evrópubandalagsins, - eins og fyrr segir er tveggja stunda munur milli Bretlandseyja og Finnlands. Kjarni málsins er einfaldlega sá, að þjóðir ákveða ekki mörk dags og nætur með lagasetningu, heldur laga þær tímatalið eftir sólinni og himintunglunum. Júlíus Sesar lag- færði tímatal heimsbyggðarinnar með því tímatali, sem nefnt er júl- íanska tímatalið. Þorsteinn surtur kom á sumaraukanum til að rétta af hið forna íslenzka tímatal. Greg- oríanus páfi lét leiðrétta júlíanska tímatalið, þegar ljóst var, að ekki fór saman árstíð og dagatal. Vilhjálmur Egilsson hefur færst annað í fang. .Hann ætlar sér að miða dagmál á íslandi, ekki við fyrsta hanagal, heldur við morgun- verð í Brussel. Höfundur er hæstaréttarlögmað- ur og áhugamaður um rím. Haraldur Blöndal

x

Morgunblaðið

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.