Morgunblaðið - 03.10.1963, Side 10

Morgunblaðið - 03.10.1963, Side 10
10 MORGUNBLADID Fimmtudagur 3. okt. 196ö Á forsiðu -Mbl. 11. febrúar 1944, var sagt frá árásinni sem varð E1 Grillo að bráð. Einsog sjá má, var hvorki sagt frá því hvar árásin var gerð né hvaða tjón varð af vöklunt hennar. Var þessu haldið leyndu að tilmælum herstjórnar- innar hér á landi, því að nánari frásagnir hefðu komið í BLAÐINU í gær birtist við- tal við Hafstein Jónsson kafara, sem dvalizt hefur á Seyðisfirði og kafað niður að olíuskipinu E1 Grillo, sem liggur þar á botni hafnarinn- ar. Eins og kunnugt er sökktu Þýzkar flugvélar skipinu á stríðsárunum. Blaðið sneri sér í gær til Björns Jónssonar lögreglu- þjóns á Seyðisfirði, sem bjó þar öll stríðsárin. Báðum við Björn að segjr okkur frá ár- ásinni á E1 Grillo, og fer frá- sögn hans hér á eftir: — Þann 10. febrúar 1944 um kl. 11 fyrir hádegi flugu þrjár þýzkar flugvélar odda- flug inn yfir Seyðisfjörð. Brezka olíuskipið E1 Grillo um 10—12 þús. lestir lá í höfninni fullhlaðið. Blíðskapar veður var, logn, en snjóföl á jörðu. Ein þýzku flugvélanna stakk sér og varpaði tveimur sprengjum að E1 Grillo. Þær hittu ekki skipið, en féllu í sjóinn og sprungu rétt við kinnung þess. Þrýstingurinn frá sprengingunni reif gat á kinnunginn, sökk skipið að mestu á 20 mínútum, en upp- úr stóð 1/10 hluti þess. Skozk áhöfn var á skipinu, um 30 m-nns, sakaði engan þeirra af völdum sprengingar innar, en í fátinu, sem á þá kom rákust nokkrir utan I yfirbygginguna og skrámuð- ust. Þegar sprengjurnar féllu voru aðeins tvö skip í höfn- inni á Seyðisfirði auk olíu- skipsins, brezkur tundurdufla slæðari og norskur hvalfang- ari. Voru settir út bátar frá þessum skipum og björguðu áhafnir þeirra Skotunum úr oliuskipinu. Þegar flugvélin hafði varp að sprengjunum snéri hún við ásamt hinum tveimur og hurfu þær yfir fjöllin til Suð- austurs. Fram eftir degi sást hluti yfirbyggingarinnar í skut olíu skipsins upp úr sjónum, en milli kl. 7 og 8 um kvöldið, er skuggsýnt var orðið, fóru menn úr áhöfnum tundur- spillaslæðarans og hvalfang- arans út að E1 Grillo og sökktu því til fullnustu. Var það gert vegna þess að óttazt var, að þýzkar flugvélar kæmu inn yfir fjörðinn dáginn eftir, vörpuðu fleiri sprengjum að skipinu og tækizt að hitta það. Ein þýzk flugvél sveim- aði yfir firðinum 11. febrúar, en hafðist ekki að. Þegar sprengjunum var varpað að E1 Grillo, var mestur hluti setuliðsins far- inn á brott frá Seyðisfirði. Af milli 3 og -4 þús. mönnum, sem voru þar að staðaldri, voru aðeins eftir 200 banda- rískir hermenn í búðum utan við kaupstaðinn, 20 umboðs- menn brezkra sjóliða og 5 eða 6 umboðsmenn bandarískra sjóliða. Höfðu umboðsmenn- irnir aðsetur í kaupstaðnum. E1 Grillo lá lengi um kyrrt i Seyðisfjarðarhöfn á stríðs- árunum og var notað sem birgðaskip fyrir skipalestir, sem fóru t.d. til Murmansk. Komu smærri skip og dældu í það olíu. þegar E1 Grillo var fullfermt, var það ekki haf- fært vegna þunga. ★ Við spurðum Björn hvort tilraunir hefðu verið gerðar til þess að ná E1 Grillo úr höfninni, en hann kvað það ekki vera. Hins vegar sagði hann, að mestum hluta olíunn ar hefði verið dælt úr skip- inu nokkrum árum eftir styrjaldarlok, en þó væri enn- þá olía í einum geimi skips- ins. Hefði verið talið hættu- legt að dæla henni upp vegna djúpsprengjanna á þilfari skipsins. Björn sagði, að áður en olían hefði verið tekin úr skipinu, hefði runnið úr ventl unum. Verið hefði nokkur olíu brák á firðinum í langan tíma, fugl drepizt af hennar völd- um og malartekja í fjörunpi verið óhugsandi. . ★ Björn sagði, að tvisvar hefði verið varpað sprengj- um á Seyðisfjörð á stríðsárun um og hefði það verið i síðari árásinni, sem E1 Grillo sökk. — Þegar fyrri árásin var gerð, sagði Björn, var höfnin full af skipum Bandamanna, stórum og smáum. Þar á með- al var flugvélamóðurskip og stórt olíuskip. Lá það síðar- nefnda í miðri höfninni. Ár- ásinni var sennilega beint að olíuskipinu, því að hefðu sprengjurnar hæft það, hefði sprengingin laskað fjölda skipa og höfnin staðið í björtu báli. Sprengjurnar hefðu misst marks, og sprungu þær á götu milli íbúðarhúsa við fjöruna. Stór gígur myndaðist á göt- unni. í fjörunni fyrir neðan voru nokkrir drengir að leik í gömlum báti. Særðist einn þcirra í sprengingunni og varð að taka af honum fótinn. Að lokum sagði Björn, að á stríðsárunum hefði verið nær daglegt brauð að sjá flugvél- ar Þjóðverja sveima yfir Seyð isfirði. Þessi mynd var tekin, er ElGrillo var að sokkva í S^yðis- fjörð, stefni skipsins ber við sléttan haiflötinn, en skutnrinn rís upp úr sjónum. Frásögn Björns Jóns- sonar á Seyðisfirði — Tillögur Hneykslismál Framh. af bls. 1 aldrinum 18—20 ára, við- skiptavini. Stúlkurnar fengu greiddar 300—700 kr. danskar fyrir blíðu sína og voru umboðs- laun sendiráðsmannsins 20% — eða um 75 kr. danskar að meðaltali pr. viðskiptavin. Mál þetta gengur nú frá lög reglustjóranum í Kaupmanna höfn til siðgæðislögreglunnar og utanríkisráðunq^tisins. Að því er fréttastofufregnir herma mun utanríkisráðuneyt ið bera fram formlega kvört- un við sendiráð Indónesíu, en ekki kemur til þess að Santa- virja verði vísað úr landi, sök- um þess að hann yfirgaf Dan- mörku af öðrum ástæðum 1. ágúst sl. Tveir dyraverðir Royal- gistihússins, Otto Gregersen, 57 ára, og Freddy Jensen, 44 ára, voru settir í varðhald í dag. Eru þeir grunaðir um brot á 22. gr. danskra hegn- ingarlaga, sem kveða á um þá, sem reyna að fá fólk undir 21 árs aldri til þess að lifa á vændi, og 229. gr. hegningar- laganna, sem fjalla um þá, sem milligöngumenn gerast í vændi. Báðir hafa þeir viðurkennt að hafa margsinnis gerzt milligöngumenn, en segjast hins vegar ekki hafa vitað um aldur þeirra kvenna, sem þeir komu gestum hótelsins í sam- band við. Neituðu þeir að hafa þegið fé fyrir milligönguna, utan smáræði. Er Erik Bjerregaard, dóm- ari, kvað upp varðhaldsúr- skurðinn, vísaði hann á bug mótmælum annars fangans svohljóðandi: „Ég get með góðum rökum grunað þá báða um að hafa framið þessi afbrot Það mun enginn fást til að trúa því að stúlkurnar hafi gert þetta ókeypis." Áður hefur einn maður ver- ið fangelsaður vegna máls þessa. Var það svonefndur „þúsundþjalasmiður“ („alt- muligmand") frá Pension Öst, þar sem stúlkurnar héldu tih Framh. af bls. 1 að vísu ekki rætt opinber- legá við fulltrúa Norðurland- anna hjá Sameinuðu þjóðun- um, en þó látið á sér skilja, að áhugi væri fyrir hendi. Nefndin, sem Norðurlöndin höfðu í huga að koma á laggirn- ar, átti að vera 7 manna nefnd, eins og fyrr greinir. Þrír fulltrú- anna áttu að vera frá Afríku- löndum, þrír frá Suður-Afríku og helztu viðskiptalöndum þeirra, og einn frá hlutlausu landi, helzt Asíulandi, sem ekki hafi beint samband við fulltrúa Norður- landa og Suður-Afríku, vegna til lagnanna. Per Hækkerup, utanríkisráð- herra Dana, sem mest hefur kom ið við sögu þessa máls, er sagð- ur hafa haft i huga sérstakar viðræður við framkvæmdastjóra S.Þ., U Thant, til þess að ræða varatillögu Norðurlanda. Senni- legt þykir þó einnig nú, að sú tillaga muni engan hljómgrunn hljóta, úr því sem komið er. Þessi tillaga mun hafa fólgið í sér, að komið yrði á fót nefnd sérfræðinga, sem sjá skyldi um tryggingar til handa öllum þjóð- arbrotum í Suður-Afríku, um að hagsmuna þeirra yrði gætt af nýrri stjórn í landinu, sem hvít- ir og svartir ættu aðild að. Þá er loks haft eftir áreiðan- legum heimildum, að Halvard Lange, utanríkisráhðerra Norð- manna, hafi ekki trú á hugmynd inni um 7 manr.a nefndina, fyrst og fremst vegna andstöðu S,- Afríku, Bretlands og Bandaríkj- anna. — Grænlendingar Framh. af bls. 24 landi höfum við séð, hve miklu samvinna bændanna fær áorkað, Og vonum að við getur notfært okkur þann lærdóm, er heim kemur. Á Grænlandi eru nú um 29 þúsund fjár í eigu 150 bænda. 75 þeirra fást eingöngu við sauð- fjárrækt. — Eitt af því athyglisverðasta, sem við höfum séð á ferð okkar hér, eru sauðfjárkynbæturnar, en þeim höfum við aldrei kynnzt áður. Við erum þess fullvissir nú, að ekki þarf að flytja fleira fé né nýja stofna til Grænlands, til þess að auka og bæta kynið. — Það eru nr ■ tum 1000 ár síð- an Eiríkur rauði kom til Græn. lands. íslenzku víkingarnir rækt- uðu mikið og kunnum við þeim miklar þakkir fyrir allt þa<5 grjót, sem þeir tíndu þar sem nú eru tún okkar. Nú erum við eno að læra af ykkur. Viðtökurnar á íslandi hafa verið frábærar. Hér á landi hafa allar dyr staðið okk ur opnar. Sendi öllum íslenzkum bændum kveðju okkar og þakkir. Fjárflutningar ganga nú greitt Þúfu 2. okt. NÚ ganga flutningar slátur- fjár vel, enda ágætt veður dag- lega. Hvergi fennti hér svo mik- ið að fénaður hefði ekki nægai» haga. Slátrun stendur nú sem hæst. Byrjað var að slátra I Vatnsfirði 30. september, mest fé úr ReykjafjarðarhreppL Frá öðrum stöðum er flestu fé slátr- að á ísafirði, en nokkuð er flutt í Króksfjarðarnes, einkum úr Nauteyrarhreppi innanverðum. Kúm er nú beitt daglega á vel sprottna há víðast hvar. — PF

x

Morgunblaðið

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.