Morgunblaðið - 04.07.1954, Blaðsíða 8

8
MORGVl\ hlAÐIÐ
Sunnudagur 4. júlí 1954
Útg.: H.f. Arvakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
Stjórnmálaritstjóri: Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Lesbók: Árni Óla, sími 3045.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla:
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald kr. 20.00 á mánuði innaiilands.
í lausasölu 1 krónu eintakið.
Eina sfrek „vinstri stjórnarinnar“
l UR DAGLEGA LIFINU
í MÖRG ÁR hafa Tímamenn og
Alþýðuflokksmenn stært sig af
„vinstri stjórn“ sinni á árunum
1934—1939. Þeir hafa kallað hana
„frjálslynda umbótastjórn“ og
öðrum fögrum nöfnum. Þessi
stjórn hafi starfað í anda þeirra
Per Albins og Franklins D.
Roosevelt og fleiri ágætismanna,
segja þeir.
Það er undarleg tilviljun að
einmitt á valdatímabili þessarar
„frjálslyndu umbótastjórnar“
skyldi kommúnisminn fyrst fyrir
alvöru fara að vinna nokkuð
fylgi í þessu landi.
Fram til ársins 1934 mátti þessi
rússneski flokkur heita gersam-
lega fylgislaus hér. En við kosn-
ingarnar árið 1937 eftir þriggja
ára „frjálslynda umbótastjórn“
Framsóknar og Alþýðuflokksins
stórvinnur hann allt í einu á og
fær þrjá þingmenn kjörna.
Hver skyldi nú vera skýring-
in á þessu?
Hún er ekki langsótt. Þeir, sem
muna árin fyrir síðustu heims-
styrjöld vita, hvernig stjórnar-
far þjóðin bjó þá við og hvernig
búið var að öllum almenningi.
Atvinnutæki þjóðarinnar gengu
úr sér og bannað var að kaupa
ný.
Fólkið flýði sveitirnar til at-
vinnulítillar sjávarsíðu. Þó sagð-
ist Framsókn alltaf vera að
„bjarga sveitunum og landbún-!
aðinum". Tekjur sjómanna og
verkamanna voru svo lágar, að
þess vóru dæmi að sjómaður í
sjávarþorpi hefði 150 krónua!
árstekjur. j
Öll viðskipti voru hneppt í
dróma hafta og skriffinnsku. j
Stjórnin hafði oftrú á höftum og
bönnum. Með þeim hélt hún að
hægt væri að halda þjóðarskút-
unni á réttum kili.
En allt seig sífellt lengra á
ógæfuhliðina. Ríkisskuldir hrúg-
uðust upp og lánstraust ríkisins
þvarr.
Það er óþarfi að rekja þessa
sögu frekar. Hún er mörgum í
fersku minni. Tímabil „vinstri
stjórnarinnar", sem Tíminn og
Alþýðublaðið kalla „frjálslynda
umbótastjórn" var sannkallað
hallæristímabil. Fór svo að lok-
um að flokkar þessarar óláns-
stjórnar gáfust algerlega upp og
báðu Sjálfstæðisflokkinn ásjár.
En það er önnur saga. ' I
★
Þaff var á þessu hallæris-
tímabili, sem kommúnisminn
náffi fyrst nokkurri rótfestu á
íslandi. Lánleysi „vinstri
stjómarinnar", atvinnuleysi,
sukkiff, gengdarlaus misnotk-
un pólitísks valds og bágindi
almennings sköpuffu hinni nei-
kvæffu niffurrifsstefnu nokk-
um hljómgmnn meffal íslend-
inga.
Þannig gafst þá hin fyrsta
„vinstri stjórn“ á íslandi. Hún
skapaði jarðveg fyrir öfgar og
upplausn og fleytti þremur komm
únistum inn á Alþingi íslendinga
við næstu kosningar, sem fram
fóru.
Það er sannarlega ekki að furða
þótt blöð þeirra fjokka, sem stóðu
að þessari lánlausu stjórn lofi
hana í tíma og ótíma og harmi,
að ekki skuli unnt að koma
slikri stjóm á laggimar að nýju.
í raun og veru var kosið um
það við síðustu alþingiskosning-
ar, hvort skapa ætti möguleika
til myndunar „vinstri stjórnar"
Framsóknar og Alþýðuflokksins
að nýju. Þessir tveir flokkar
höfðu samvinnu með sér í nokkr-
um kjördæmum í því skyni að
hnekkja áhrifum Sjálfstæðis-
flokksins.
En hvernig gafst þessi tilraun?
Þannig, að Alþýðuflokkurinn
tapaði tveimur aðalvígjum sín-
um og Framsókn tveimur kjör-
dæmum. Fyrir kosningar höfðu
Framsókn og Alþýðuflokkurinn
haft samtals 24 þingmenn en
Sjálfstæðismenn 19.
Eftir kosningarnar í fyrrasum-
ar höfðu þessir flokkar 22 þing-
menn en Sjálfstæðismenn 21.
Dómur þjóðarinnar var ótví-
ræður. „Vinstri stjórn“ kærði
hún sig ekki um. Til þess var
reynslan of beizk af hinni „frjáls-
lyndu umbótastjórn" fyrirstríðs-
áranna.
Þannig dæmir þjóffin stjórn-
málaflokka og leifftoga þeirra
af verkum þeirra en ekki eftir
innantómu orffagjálfri. Sjálf-
stæðismenn munu halda áfram
baráttunni fyrir þeim umbót-
um á hinum íslenzk.a þjóff-
i félagi, sem útrýma aff lokum
hinni föffurlandslausu stefnu
kommúnista. Fylgishrun henn
ar er hafiff. Örlög þessarar
öfgastefnu eru ráffin meffal ís-
lendinga.
if EMANUEL Swedenborg var
sænskur lífeðlisfræðingur. Árið
1716 útnefndi Karl 12. Svíakon-
ungur hann yfirforstjóra sænsku
námanna óg þar að auki var hann
einhver hinn mesti þúsund þjala
smiður síðan Leonardo da Vinci
leið. Swedenborg fann upp og
kom í framkvæmd aðferð til þess
|f að flytja skip yfir þurrt land.
Kom það sænska flotanum að
sérstaklega miklum notum. Hann
gerði teikningu að kafbát og
' „flugvagni“, er hann nefndi svo.
Hann átti sæti í efri deild sænska
þingsins og flutti þar bráðsnjallar
ræður fyrir auknum viðskiptum,
bindindislöggjöf og tugakerfinu.
Hann var éðlisfræðingur, sem var
á undan Kant og Laplace með
kenningar sínar um þokuheiminn
j og sem jarðfræðingur var hann
og langt á undan sínum tíma.
Framlag hans til vísindanna fól
m. a. í sér kenninguna um segul-
magn sameindanna, kvikasilfur-
dælu og aðferð til þess að ákveða
stöðu skips á hafi úti eftir af-
stöðu tunglsins. Sem lífeðlisfræð-
ingur gerði hann margar uppgötv
~S>we cíe vi loiAcj
ocý trá Lanó
anir, m. a. um starfsemi kirtla
kerfis líkamans.
★ OG LOKS kom að því apríl- |
nótt eina, árið 1744, þegar hann
var 56 ára að aldri, að hann öðl- 1
aðist opinberun og þá hófst nýtt
líf fyrir Emanuel Swedenborg. |
í stóru ritsafni, sem telur um
30 bindi (sum þeirra eru skrifuð
með sjálfkrafa skrift, eftir því
sem Swedenborg skýrði sjálfur j
frá, og eru það boð frá andaheim-
inum) setur hann fram trúar-
kenningu sína, sem byggist á
sameiningu hinnar heilögu Guðs-
þrenningar í Jesús Kristi og hann
trúði því, að Guð hafi stigið nið-
ur til jarðarinnar í annað sinn.
Framhaldslífið og andaheimur-
inn var eins raunverulegt í aug-
um Swedenborgs sem heimaborg
hans, Stokkhólmur. Hann hreif
Svíadrottningu, Lovísu Úlrikku
meg því að færa henni kveðjur
frá látnum bróður hennar og
skemmti samtíðarmönnum sínum
með frásögnum um merka menn,
sem gengið höfðu í hjónaband
eftir dauðann á himnum.
□—★—□
★ SKYGGNI var annar af dul-
hæfileikum þeim, sem Sweden-
borg voru gefnir. Um kl. 6 kvöld
eitt árið 1759 fölnaði Swedenborg
skyndilega og varð óttasleginn á
svip. Hann var þá staddur hjá
vini sínum í Gautaborg. Hann
skýrði honum frá því, að á þeirri
stundu hefði geysi mikill bruni
kviknað í Stokkhólmi, 325 mílur
frá Gautaborg og gaf Sweden-
\JetvalzanJii ihrifar:
Brauð
og kartöflur
FYRIR hálfu öðru ári síðan urðu
talsverða blrðaskrif hér um mat-
aræði Rússa. Varð blað kommún-
ista ókvæða við þegar það upp-
lýstist, að Rússar lifa að lang-
mestu leyti á korni, aðallega
brauði.
Hinn 2. þ.m. birtir blaðið samt
grein um lífskjörin í Austur-
Þýzkalandi og skýrir þar frá þvi,
að íbúar þessa óhamingjusama
landshluta lifi að mestu á brauði
og kartöflum. Farast blaðinu
þannig orð:
„Af óskömmtuðum matvælum
keypti hann (verkamaður með
konu og tvö börn, á einum mán-
uði) þetta: 30 brauð 1,5 kg hvert
21,60 M. 30 kg kartöflur 3,30 M“
Þá vitum við það. Tvær fullorðn-
ar manneskjur og tvö börn borða
til jafnaðar þrjú pund af brauði
og tvö pund af kartöflum á dag.
Það er ekki um það að villast að
maginn kallar eftir sínu og verð-
ur að sætta sig við brauð og kart-
öflur, þar sem lítið er um annað,
jafnvel þótt kommúnistablaðið
haldi því fram að fjölskyldan fái
til samans einn líter mjólkur á
dag.
Það er engu líkara en að
blaff hins fjarstýrða flokks sé
að gefa skýringar á þvi, hvers
vegna fólkið flýr í stríðum
straumum undan stjórn komm
únista í Austur-Þýzkalandi til
Vestur-Þýzkalands, þar sem
hið hræðilega „auðvaldsskipu-
lag“ ríkir og fólkið býr ennþá
við vestrænt lýðræði.
Meira um Hótel Borg.
OSKRIFAR:
. „í síðasta miðvikudagsblaði
Mbl.. skrifar G. (gestur?) athuga-
semdir við umsögn hins einkenni
lega sérfræðings mr. Harold
Champion um Hótel Borg hér í
bænum og hrekur staðleysur hans
í þeim efnum. í viðbót við hin
réttmætu orð G. vildi ég taka
þetta fram:
Ég er líka talsvert kunnugur
gistihúsum erlendis, einkum
beztu hótelunum á Norðurlönd-
um, en þau þekki ég af eigin
reynslu og hefi stundum dvalið
þar langvistum, svo sem Palace
Hotel í Kaupmannahöfn, Grand
Hotel í Osló og Grand í Stokk-
hólmi. Allir munu kannast við,
að þessi hótel eru ákveðin 1.
flokks í þessum löndum, og er
einnig hótelmenning nægilega
kunn með þessum þjóðum. Það er
nú staðreynd, sem margir inn-
lendir og erlendir gætu vottað
um, þeir er skynbragð bera á
þessa hluti, að Hótel Borg stend-
ur þessum 1. fl. gistihúsum fylli-
lega á sporði, og að ýmsu leyti
tek ég það fram yfir, að því er
snertir híbýli, aðbúnað og viður-
gerning.
Saigt í glensi?
EFTIR mynd að dæma í Mbl.
virðist Mr. H. Champion vera
kátur og gamansamur, og hefir
hann ef til vill sagt þetta í glensi,
sem blaðið hefir eftir honum. Og
óneitanlega er það að áliti sumra
nærri broslegt, er hann telur
gistihúsin í Englandi standa svo
miklu framar H. B., að það myndi
þar teljast sem „sveitahótel“ eða
flokkast sem „2. fl. B gistihús"!!
— Þess er vert að geta, að þessi
herramaður bjó að sögn alls ekki
á Hótel Borg meðan hann dvaldi
hér nýverið, kom aðeins nokkrum
sinnum til borðhalds þar í veit-
ingasal og naut þar hins ágæt-
asta beina á allan hátt, að dómi
þeirra, sem með honum voru, þar
á meðal fulltrúa Flugfélags ís-
lands, en þar eru menn víst
nægilega undrandi yfir ummæl-
um þessa Englendings í Mbl. En
um hitt skal ekki dæmt hér,
hver heiður Flugfélaginu eða
Ferðaskrifstofunni er að slíkum
áðfengnum sérfræðingi, er þannig
meiðir helztu gististofnun lands-
I ins, sem þessi félög standa í góðu
viðskiptasambandi við.
Álit matsnefndar.
LOKS má bæta þessu við: Hin
opinbera matsnefnd, sem skip
uð var samkvæmt nýrri löggjöf
frá Alþingi og um hríð hefir rann
sakað gisti- og veitingahús bæj-
arins, hefir einróma gefið það
álit til dómsmálaráðuneytisins, að
Hótel Borg væri fyrsta flokks, og
skil ég ekki, að kleift sé að vé-
fengja þann dóm.
Ó“
M
Vill hitaveituleiðslu
í Tjörnina.
AÐUR nokkur, dýravinur,
sem býr við Bjarkargötuna, f
hefir vakið athygli mína á eftir- j
farandi: j
Þessa dagana stendur yfir mik-
ið umrót hér í Bjarkargötunni í
sambandi við viðgerð þá og um-
bætur, sem þar er verið að gera.
Mér datt í hug, hvort ekki mætti
nú í leiðinni leggja eina hita- t
veituleiðslu niður í Tjörnina, sitt
frá hvorum enda Bjarkargötu í
niðri tjörnina. Slík ráðstöfun '
mundi forða margri öndinni frá
því að þurfa að hrekjast til sjáv-
ar þegar Tjörnina leggur, og
verða olíubrák eða öðru fári að
bráð.
Leiðslu þessa mætti gera þann-
ig úr garði, að hægt væri að loka
fyrir heita vatnið, þegar hlýtt er
í veðri, og þess er ekki þörf.
Hinsvegar, þegar frost koma og
Tjörnina leggur alla, gæti þessi
leiðsla haldið opnum dálitlum
vökum, þar sem endurnar ættu
sér athvarf. Þegar alloft áður
hafa komið fram uppástungur í
þessa sömu átt, og fyndist mér
tilvalið, að nota nú tækifærið, til
að láta verða af framkvæmdum,
um leið og viðgerðin á götunni
fer fram. Mér virðist að það
myndi kosta sáralítið, og viss er
ég um, að allir bæjarbúar mundu
fagna því að þetta mál næði fram
að ganga. Dýraverndunarfélagið
ætti að láta það til sín taka.
Dýravinur.“
Bronsstytta af Emanuel Sweden-
borg, gerff af sænsk-ameríska
myndhöggvaranum Carl MiIIes.
borg nákvæmar lýsingar á út-
breiðslu eldsins, eftir því sem
leið á kvöldið. Hús vinar hans
var þegar brunnið til ösku, sagði
hann, og hans eigið í hættu. Um
kl. 8 hrópaði hann upp yfir sig:
„Guði sé lof, eldurinn hefur ver-
ið slökktur þrjú hús frá mínu.“
Tveir dögum seinna kom sendi-
boði til Gautaborgar 'og bar þær
fréttir, að skýrsla Swedenborgs
um brunann hefði verið rétt í
öllum smáatriðum.
□—★—□
★ ÞEGAR Swedenborg andað-
ist, árið 1772 höfðu fylgismenn
hans og skoðanabræður engin
áform uppi um að efna til sam-
taka sín á milli. En 16 árum
seinna mynduðu brezkir fylgend-
ur hans fyrsta söfnuðinn, sem
byggði á kenningum hans í Great
Eastcheap-hverfinu í Lundúnum,
og þegar árið 1784 var skozkur
maður einn, James Glen, tekinn
að boða skoðanir hans í Boston
og Fíladelfíu í Bandaríkjunum.
Bandaríkjamenn hafa alla tíð
verið hrifnir af kenningum Swed-
enborgs í trúmálum og þær átt
miklu fylgi að fagna. Heimspek-
ingurinn Emerson nefnir hann
„stórkostlegan anda, sem er langt
á undan samtíð sinni og ekki
verður metinn réttilega nema
með grandskoðun og úr hæfilegri
fjarlægð. Henry James sagði um
hann, að hann væri skynsamasti
og framsýnasti heimspekingur
sinnar tegundar.
. , □—★—□
★ I SÍÐUSTU viku héldu fylgia
menn hins sænska vísindamanns
þing sitt í Bandaríkjunum. í
söfnuðum þeirra um allan heim
eru nú 25 þús. manna. Á fundi
þessum var gefin út yfirlýsing,
þar sem eftirfarandi er m. a. að
finna:
„Endurkoma Krists til jarðar-
innar hefur þegar hafizt, stendur
Framh. á bls. 12 f