Morgunblaðið - 14.01.1949, Blaðsíða 6

Föstudagur 14. janúar 1949.
6
lHORGVNBLAÐIÐ

i Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík.
Framkv.stj. Sigfús Jónsson.
Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgfSarxn.)
Frjettaritstjóri ívar Guðmundsson
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla:
Austurstræti 8. — Sími ÍGOO.
Áskriftargjald kr. 12.00 á mánuði, innanlands,
kr. 15.00 utanlands.
1 lausasölu 50 aura eintakið, 75 aura með Lesbók.
Ofdrykkjan
Á ÖÐRUM stað hjer í blaðinu í dag birtist samtal við einn
af læknunum hjer í bænum, um álit hans og nokkra reynslu
af hinu nýja lyfi, sem notað er, til þess að draga úr löngun
manna til áfengisnautnar. Vissulega geta menn ekki vænst
þess, að ofdrykkja sje úr sögunni, þótt slík lyf verði tekin
í notkun. En eins og læknirinn segir, með góðum vilja og
samstarfi, ætti að mega vænta þess, að allmargir þeirra
manna, sem losa þarf undan drykkjuskapar-ástríðu, geti með
notkun á lyfi þessu fengið andlega heilsubót.
Þó íslendingar hafi gert bindindismál, sem önnur þjóð-
f jelagsmál, að deiluefni sín á milli, þá geta ekki verið skiftar
skoðanir um það, að útrýma þarf sem gagngerast ofdrykkj-
unni úr landinu. En menn getur greint á um, hvaða
sðferðir sjeu líklegastar eða framkvæmanlegastar, til þess
að sem allra fæstir af þegnum þjóðfjelagsins tapist úr nyt-
sömu starfi, og verði sjer og sínum til ógagns og armæðu
vegna áfengisnautnar.
★
Tilraun var gerð, eins og mönnum er í fersku minni, að
koma upp hæli fyrir menn, sem ósjálfbjarga voru orðnir
vegna drykkjuskapar. Hún mistókst, þó hún væri af góðum
vilja gerð. Og kent um ýmsum mistökum eins og gengur.
En trúlegt væri að aðalorsökin fyrir því hvernig þar fór,
sje sú, að þessi hjálpar- eða lækningaaðferð eigi tæpast við
hjer á landi. Að loka menn inni hópum saman í vistheimili
langan tíma, til þess að venja þá af því að fá sjer í staup-
inu. Þar vinna þeir sjer ekkert til ágætis að heitið geti,
annað en að vera ódrukknir.
Menn sem leiðst hafa út í ofdrykkju, læknast ekki af
þeim kvilla, nema hugarfarsbreyting komi til. Þeir verða
að finna til þess, hvernig líðan þeirra, andleg og líkamleg,
verður önnur og betri, ef þeir hverfa frá því, að eyða tíma
og kröftum í fyllirí og vitleysu, og taka upp nytsöm störf,
er koma þeim og öðrum að gagni.
Það er ekkert undarlegt, þó slík hugarlækning verði sein-
fengin, og vafasöm innan um fjölda manna, er lifa að miklu
leyti í iðjuleysi, á vistheimilum drykkjumanna, og eru þar
lokaðir inni vikum og mánuðum saman. Ólíkt ætti það að
verða vænlegra til árangurs, ef hægt væri að koma í veg
fyrir, að drykkjumenn neyttu áfengis, meðan þeir eru í
sínu venjulega umhverfi og hafa persónulegt samband við
vini og venslamenn, sem leitast þá við að fleyta þeim yfir
byrjunarerfiðleikana á hófsemis- eða bindindisbrautinni. Þá
þurfa menn ekki nema eitt spor að stíga, frá drykkjuskapn-
um, yfir í starfslífið, sem bíður allra manna, er vilja vinna
og hafa til þess hæfileika.
★
Hjer var á síðastliðnu sumri efnt til samtaka meðal manna,
sem þreytt hafa drykkju sjer til tjóns, en vilja snúa frá
þeirri villu. Ekki er blaðinu kunnugt hvernig þessum fje-
lagsskap hefur reitt af hjerlendis. En sagt er, að í Vestur-
heimi hafi þessháttar fjelög gert mikið gagn.
Annað væri reynandi hjer. Að starfrækt væri leiðbein-
ingastöð, þar sem óreglumenn, er vildu komast á rjettan
kjöl, gætu fengið aðhald, hjálp og hverskonar leiðbeining-
ar og eins aðstandendur þeirra. Starfsemi þessi yrði rekin
fyrir utan allan fjelagsskap. Hver einstakhngur, eða hver
fjölskylda, hefði beint samband við stöðina. í sambandi við
hana yrði þá t. d. notað hið nýja lyf, og fylgst með því,
hvernig það kæmi eða gæti komið hverjum manni að gagni,
sem leitað hefði til læknis þess, eða forstöðumanns, er hefði
umsjón með stöðinni.
Þess er að vænta, að. goodtemplarar vildu leggja slíku
málefni hð, og jafnvel verja til þess fje og fyrirhöfn að slík
hjálparstarfsemi kæmi að gagni.
Ofdrykkjan er ein af meinsemdum hins íslenska þjóð-
fjelags sem annara þjóðfjelaga, er seint verður útilokuð, eða
fyrir hana girt með öllu. En sigursæll er góður vilji. Og hafa
skal hugfast, að með hverjum einstökum sem bjargað er
undan því böli er af ofdrykkju kann að hljótast, geta unnist
ometanleg verðmæti fyrir einstaka menn, fyrir einstök
heimili og þjóðfjelagið.
ÚR DAGLEGA
LÍFINU
íslendingar með
skörðin
TANNSKEMMDIR eru nokkuð
algengar með íslendingum
og það eru fleiri menn með
gerfitennur í þessu landi, en
margan grunar. Það sæist best,
ef allir tækju úr sjer gerfitenn
urnar. Tanngerðartækni er
komin svo langt, að menn geta
verið með heila „borðstofu“
upp í sjer, án þess, að munur
sjáist á því og tönnunum, sem
guð gaf.
En það eru helst horfur á,
að við íslendingar fáum ekki
að njóta^ þessarar nýtísku
tækni ilngi, ef svo fer fram,
sem verið hefur nú um all-
langt skeið, að tannlæknar fá
ekki efnivið til viðgerða á
tönnum og til að smíða gerfi-
tennur. --
Verður þá ekki lengi að
bíða, að menn verða að hafa
sín skörð ófyllt og við verðum
sennilega kallaðir íslending-
arnir með skörðin.
Ekki sársaukalaust
EN látum það nú vera, þótt fá-
tækt okkur yrði það mikil, að
við hefðum ekki efni á, að
kaupa efni erlendis frá til
smíði á gerfitönnum og menn
neyðist til að drattast gegnum
lífið með beyglu og beyglu á
stangli j munninum.
Hitt er verra, ef tannlækn-
ar neyðast til, að hætta við-
gerðum á þeim tönnum manna,
sem bjarga má með smáupp-
fyllingu.' Því þótt það kunni að
þykja sárt, að fara til tann-
læknis verður það enn sárara,
að ganga með holar og brend-
ar tennur eftir tannskemmd-
irnar óviðgerðar.
•
% gjaldeyris á við
sælgætið
ÞETTA, sem að framan er
sagt, er ekki út í bláinn. Tann-
læknar bæjarins hafa ekki
haft efni til tannviðgerða og
tannsmíða nema endrum og
eins s.l. ár sökum skorts á
gjaldeyris- og innflutnings-
leyfum.
Greinargóður tannlæknir,
sem jeg átti tal við, telur, að
það þurfi um 300 þúsund kr.
árlega til kaupa á nægjanlegu
efni til tanngerðar og tannvið
gerða. Það hefur ekki fengist,
en á sama tíma hefur verið
veitt þrisvar sinnum meira til
hráefnakaupa fyrir erlendan
gjaldeyri handa sælgætisverk-
smiðjum landsins.
•
Nýsköpun, seni
gleymdist
ÞAÐ er dásamlegt, að fá ný-
sköpun á ýmsum sviðum, en
menn eru nú einu sinni þannig
gerði, að þeir vildu leyfa sjer
þá „nýsköpun“, að fá sjer
gerfitennur, þegar þær, sem
náttúran lagði til, eru orðnar
gagnslausar.
En sú nýsköpun hefur alveg
gleymst.
Tannlæknar munu nú hafa
samið enn eitt bænarskjalið til
gjaldeyris- og innflutningsyf-
irvaldanna og farið fram á að
þeir fái nægjanlegt efni til að
viðhalda tönnum landsmanna.
Almenningur mun fylgjast
vel með því hvernig því bæn-
arskjali verður tekið. Því von-
andi kemur ekki til þess, að
tannlæknar landsins, sem hafa
góða menntun og hagleik í
starfi sínu, þurfi að auglýsa,
„að framvegis geti þeir ekki
tekið að sjer önnur tannlækn-
isstörf, en að draga úr og gefa
dropa við tannpínu“. En það
mun hafa hvarflað að þeim, að
svo gæti farið, að það yrðu
þeirra aðalstörf í framtíðinni.
•
Seint lærist . . .
BÆJARBLÖÐIN skýra frá
því, að um jólin hafi náungi
nokkur hjer í bænum farið
sjálfur heim til manna og út-
hlutað sjer jólagjöfum með
því að stela peningum úr ó-
læstum, eða illa læstum íbúð-
um. Hann hafði 2500 krónur í
aðra hönd og þykir sæmileg
jólagjöf, jafnvel nú á tímum
hinnar verðlitlu krónu.
Lögreglan hefur nú haft
hendur í hári þessa sjálfhjálpar
manns og sennilegt er að hann
eigi eftir að kosta skattþegna
landsins eitthvað meira, ef
matur hans og uppihald verð-
ur reiknað fullu verði.
En seint ætlar mönnum að
lærast, að þeir verða að gæta
fjármuna sinna fyrir þjófun-
um. Einmitt um það leyti, sem
þessi náungi gekk um borgina
og lj.et greipar sópa, var birt
aðvörun til almennings í bæn-
um, um að læsa vel íbúðum
sínum og „bjóða ekki þjófun-^
um heim“, eins og það var.
orðað. ,
•
Þjófnaðir úr ,
forstofum
ÞAÐ er mjög algengt, að stolið
sje verðmætum úr forstofum,
yfirhöfnum,. skóhlífum og þess'
háttar. Slíkir þjófnaðir hafa
farið í vöxt eftir að skömmtun
var tekin upp á fatnaði og skó
fatnaði.
Menn mega sannarlega ekki
við því að missa neitt af föt-
um sínum, eins og nú er ástatt
með útvegun á þeirri vöru. En
besta ráðið til þess, að fá að
hafa sitt í friði, er eins og
marg oft hefur verið bent á,
að læsa vel húsum.
•
Vel þegin
útvarpserindi
AUSTFIRÐINGUR hefur kom
ið að máli við mig og spurt,
hvers vegna blöðin hafi ekki
getið um erindaflokka þá, sem
Ari Arnalds, fyrverandi sýslu
maður, hafi flutt í útvarpið.
Hjer sje um hin merkustu er-
indi að ræða, sem útvarpshlust
endur hafa haft ánægju af og
vonist eftir að fá meira að
heyra.
Það er nú svo, að okkur
blaðamönnunum láist stundum
að geta þess, sem vel er gert
um leið og okkur hættir við
hinu, að skamma það, sem mið
ur fer. Og eru blaðamenn ekki
einir um þetta, því miður.
En mjer er kunnugt um, að
það hafa margir útvarpshlust-
endur haft ánægju af að
hlusta á Ara lesa erindi sín í
útvarpið og hitt er satt, að þess
ber að geta, sem vel er gert.
inmi(iiiiiimiiiiiiimirmi»*iimiiiiimiinananMi«nMOTMaNi«nim(niu!MriiiiifiHiiiiin».wirviriiiiimuniiiiMr> ninnniiiiiiiiiiiniiimMMMMMu fi
MEÐAL ANNARA ORÐA ... |
.. I —B1 .1
S kem tif erðaf arald ur í Bandaríkjunum
Eftir William Hardcastle,
frjettaritara Reuters.
FLEST bendir nú til þess, að
meira verði um skemmtiferðir
og íþróttaiðkanir í Bandaríkj-
unum í vetur en nokkru sinni
áður í sögu landsins. Allir
virðast gripnir þessu æði, allt
frá milljónamæringnum, sem
kann að eyða eitthvað um 250
dollurum á dag í hálfsmánaðar
skemmtisiglingu, til vjelritun-
arstúlkunnar í New York, sem
notar helgina til skíðaferðar
upp í fjöllum.
Eins og blaðið „New York
Herald Tribune“ orðar það, er
í ár „meira af öllu handa öll-
um“ — meira um skemmti-
siglingar, fleiri hótel í Flor-
ida, fleiri skíðaskálar, fleiri
flugvjelar, fleiri skip, fleiri
járnbrautir .... og fleiri doll-
arar.
• •
GÓÐAR AÐSTÆÐUR
HAGFRÆÐINGAR eru sam-
mála um, að þrátt fyrir vax-
andi dýrtíð, muni Bandaríkja-
menn verja meiri peningum
ár í alskonar skemmtiferðalög
en nokkru sinni fyrr.
En hjer kemur Úeira til
greina en vaxandi velmegun
bandarísku þjóðarinnar. Það
er staðreynd, að á fáum stöð-
um í heiminum eru að vetrin-
um jafn miklir möguleikar frá
náttvrunnar hendi til skemmti
ferðalaga og útiíþrótta og ein-
mitt í Bandaríkjunum.
Florida er auðvitað eftir-
sóttasta skemmtilandið. Enda
þótt sá tími sje nú að mestu
liðinn hjá, þegar klæðaverslan
irnar höfðu 100 dollara karl-
mannaslifsi á boðstólum, hafa
hótelin, baðstrendurnar og sól-
skinið engu minna aðdráttar-
afl nú en áður fyrr.
í norð-vestur hluta Banda-
ríkjanna — í fjöllunum í Mið-
og Vesturríkjunum — eru
hinsvegar vinsælustu skíða-
svæðin. Þarna er skíðaíþróttin
jafn vel skipulögð og hótelin
og skálarnir jafn góðir og hvar
sem er í Svisslandi. Tugþús-
úndir skíðamanna notfæra ájer
íþetta árlega.
SKEMMTISIGLINGAR
BANDARÍKJAMENN NOTA
vetrarmánuðina fyrst og
fremst til skemmtiferða innan
lands. Það er á sumrin, sem
þeir ferðast úr landi. En þrátt
fyrir þetta, verða mörg af
bestu skipum Evrópu í vetur
notuð til skemmtiferðalaga,
þar sem Bandaríkjamenn fyrst
og fremst verða þátttakendurn
ir.
„Mauretania“ mun til dæm-
is fara níu ferðir milli New
York og Nassau, en hollensk-
ameríska skipafjelagið hefur
ákveðið að senda „Nieuw
Amsterdam“ og „Veendam" í
skemmtileiðangra til Bermuda
og annara staða í Karabiska-
hafi.
• •
MORGAN-SNEKKJAN
ÍBURÐARMESTA skemmti-
siglingin verður þó eflaust
farin í „Corsair“, fyrverandi
skemmtisnekkju J. P. Morgan,
hins látna milljónamærings. í
skipinu eru aðeins 42 svefn-
Frn. á bls. 8.