Lesbók Morgunblaðsins - 01.03.1931, Blaðsíða 7
LESBÓK MORGUNBLABStNS
63
Dcgar tóbakið
kom til Evrópu.
Borgin Napier á Nýja Sjálandi, sem hrundi algerlega til
grunna í jarðskjálftunum miklu nú fyrir skemstu. Borgin var til-
tölulega ung og bygð með nýtískusniði. Voru þar breiðar götur
og fjölda margar fagrar byggingar, en nú stendur þar varla
steinn yfir steini.
og hor (í apríl). Menn treystu of
mjög útigangi — en fjörubeit ekki
hægt að nota í meira frosti en 10
—12 stig. Heiðarlöndin svo að
segja eyðilögð af lyngrifi. Njarð-
víkingar gerðu þá samþykt 1870
að ábúendur mætti rífa 2 lyng-
hesta á hvert jarðarhundrað. —
Hefir það fullkomlega verið gert.
Strandar, Rosmhvalaness, Hafnar
og Grindavíkurhreppar eru metnir
1361,5 hundr. — verða það 2722
hestar á ári, og sje bætt við
handa tómthúsfólki og þeim, sem
aflamenn eru kallaðir, 1 hesti á
hvert hundrað, verða það 4083
hestar. Aðallega til kaffihitunar.
Jón dbrm. á Hrauni, sagði að í
hans ungdæmi hefði alls konar
lyng og víðir verið ofan að tún-
um þar, og mun þó vart meir en
80—90 ár síðan, sem og vera mun
aldarbyrjun kaffisins hjer syðra.
Nú hefði verið nógir hagar,
ef jiirðin hefði haldið sínum forna
lyng og grasskrúða, sem nú heitir
að hvorugt sjáist.
Tíð allan aprílmánuð mild og
góð, svo menn muna varla slíkt,
og varla nokkurn tíma nætur-
frost. Kaupskip komu óðum til
Suðurlands með dýrt korn, eu
kaffi nokkuru ódýrara en áður.
Afli á Innnesjum heldur lítill
og misjafn, í útverum, sjer í lagi
Eyrarbakka og Þorlákshöfn góður.
Frjettir af skepnuhöldum víð-
ast hvar betri en við var að búast,
nema helst iir Skagafirði og aust-
arlega úr Húnavatnssýslu. Hross
og fje fjell í sumum sveit-
um; og víðast munu hross fækka
talsvert, en sauðfje tóra af. Hafís
var enn fyrir Norðurlandi og bjarg-
arlítið í kaupstöðum. Austan fjalls
var sumstaðar kvartað um „mátt-
leysi“ í fje og „lifrarveiki“ í
lirossum, sjer í lagi fyrir austan
Þjórsá. tlm hor var minna talað,
enda ófagurt orð. Um suðurpart
Gullbringusýslu er best að segja
sem minst; en ekki mun vanþörf
á að herða lögin um miskunnar-
lausa meðferð á skepnum.
Ekki er alveg eins glæsilegt
með síldina og margur hjelt. Síld-
arfjelag íslendinga og Norðmanna
á Akureyri var ekki búið að koma
út nema helmingnum af afla sín-
um frá sumrinu (all6 2600 tun»-
Franskur vísindamaður hefir
lengi fengist við að rannsaka sögu
tóbaksins hjer í álfu og hefir
safnað ýmsum sögum um það.
Árið 1618 ljet Jakob I. konung-
ur í Englandi taka Sir Walter
Raleigh af lífi fyrir það, að hann
reykti pípu og var fyrsti maður,
sem það gerði í Englandi. Murad
IV. soldán leyfði þegnum sínum
að neyta áfengis, þrátt fyrir bann
kóransins, en liann ljet hálshöggva
alla, sem urðu uppvísir að því
að nota tóbak. Abbas I., eða hinn
mikli Persakeisari var ekki alveg
eins grimmur. Hann ljet sjer
nægja að láta skera nef og varir
af tóbaksmönnum.
Urban VIII. páfi sat ekki á veld
isstóli nema nokkra daga, en hann
afrjeð það þó í embættistíð sinni
að bannfæra alla þá, sem leyfðu
sjer að taka í nefið í kirkju.
En þrátt fyrir alt þetta ruddi
tóbakið sjer meir og meir til rúms,
og tuttugu árum eftir að það barst
til álfunnar frá Ameríku var það
orðin alheims-verslunarvara. Það
var Jean Nicot, sendiherra Frakka
í Portúgal, sem fyrstur flutti tó-
bakið til Frakklands. f heiðurs-
skvni við hann var svo orðið
„nicotin" myndað.
Þegar Frakkar sáu hve stór-
kostleg verslunarvara tóbakið var,
tók ríjsið alla framkiðWu dg eölu
ur). Buðust ekki nema 19 krónur
íyrir tunnuna en fyrir það vildi
það ekki selja.
Afli, var betri síðari en fyrri
hluta vertíðar, sjer í lagi hjá þeim
cr lengst sóttu. í Vogum og Njarð-
víkum urðu meðalhlutir, í Höfn-
um góðir, en annars staðar mun
vertíðin varla hafa náð því að
verða meðalvertíð. Á netjaútgerð-
inni hafa flestir haft skaða.
Tíð í maí hvarvetna hin besta
cn þó grænkar seint, að líkind-
um sökum ]>ess hve mikill klaki
cr í jörðu. 1. maí var hann á liá-
l<yidu túni lijer syðra 22 þurnl.
(Eftir ísafold.)