Lesbók Morgunblaðsins - 01.03.1931, Blaðsíða 4

60
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
gerst hefir síðustu þúsund árin.
Ætli hún muni þá tíð er hún var
aðeins einn lítill bóndahær reistur
af rekavið, torfi og grjóti? Fari
það norður og niður. „Kýrin veit
ekki að hún hefir kálfur verið“
og hún þarf heldur ekki að vita
það — aðeins hún mjólki vel og
sje dugleg að eiga kálfa, og sama
má segja um þig, Reykjavík góð.
Ef til víll ertu hrædd og kvíðin
yfir því að „sagan endrirtaki sig“
og þú eigir aftur að verða einn
lítill bóndabær á Arnarhóli! En
það verður ekki þú sjálf heldur
dóttir þín, því þú ert orðin gjaf-
vaxta. Og þarna eru börnin })ín,
Hegri og Katóla*, sem þú áttir í
lausaleik með útlendum víkingum.
Og svo eru á þjer skjallhvítar
bólur, framan og aftnn**. Skárra
er það siðferðið! En þú munt
segja. Reykjavík litla, að betra
sje að eiga lausaleikskróga en
engin börn, og munt þú hafa rjett
að mæla ef þú getur alið þau
upp í „guðsótta og góðum
siðum.“
I
Á „Heirmóði."
Nú erum við kómin út í fló-
ann. Aldan stækkar og stormurinn
vex. „Hermóður“ litli er þraut-
hlaðinn og stingur framstafninum
undir hverja stærri öldu um leið
og hann öslar áfram og erfiðar,
hvæsandi og stýnjandi. En öld-
urnar veltast, flaksandi og fliss-
andi aftur eftir þilfarinu og láta
kylfu ráða kasti hvar þær lenda.
Og meltingarfærum mínum er að
verða fullboðið. Þau vilja dansa
með öldunum og efu ólm tii þátt-
töku. Það er kölluð sjóveiki, og
jeg hendist að öldustokknum,
beygi mig fram yfir hann og
engist sundur og saman í ein-
skærri fórnfúsri lotning til þessa
stórveldis, sem nefnist Ægir kon-
ungur og maigur smákonungurinn
hefir orðið að auðmýkja sig fyrir.
Þarna kemur fýlungi. Hann
hrykkist og hnykkist til í Storm-
inum og lætur sig falla niður að
efstu öldu-kömbunum, en alt í
einu sækir hann í sig veðrið og
* Kolakraninn og Katólska-
kirkjan.
** Olíugeymarnir,
rennir sjer beint í vindinn, bústinn
ágengur, svifþungur en svifviss.
Hann rennir sjer rjett hjá mjer
í stórum sveig, skekur sig allan og
hristir hausinn eins og hann vilji
segja: „Nær að eta ögn minna,
fjelagi. Þú þenur út maga þinn
á alls konar krásum og safnar
ýstru, en jeg og fjelagar mínir
sveltum í þúsundatali. Svo hefir
þú ekki etið síld, en þú telur
liana samt nógu góða handa okk-
ur hinum“. — Jæja, karlinn, þú
ert þá sósíalisti!, hugsa jeg. Og
með því jeg sje engan mann á
þilfari, þá tek jeg það ráð, að
stinga mjer undir þiljur, en fyrir
aftan skipið flaksast nokkrir fýlar
og skeglur með háværu rifrildi
vit af spýjunni.
Á leiðinni niður í „káetuna“
rakst jeg á matsveininn. Hann
sagði mjer, að hver hola og smuga
í skipinu þar sem menn gætu ver-
ið, væri upptekin. Jafnvel á kola-
kassanum í eldhúsinu lægi sjó-
veikur farþegi. „Lúkarinn fram
á“, sagði hann vera troðfullan.
Matsveininum mæltist vel, og
svo fór hann sína leið og jeg nuna.
Jeg hafði oft ferðast meðfram
strönduni landsins í meiri mann-
þrengslum en nú. Og gólfið var
þó mannlaust. Ekki var hægt að
tala um veruleg þrengsli á meðan.
Rjett í þeim svifum, sem jeg er að
hringa mig niður á gólfið, fær
skipið bárukast. Búnki af ferða-
töskum rjúka fram á mitt gólf.
Stór blikkfata með uppsölu kem-
ur skurrandi einhvers staðar frá
og steypist um koll, en töskurn-'
ar æða um gólfið og skriplast
til og frá í grængoiandi spýjunnl.
„Slíkt skeður of) á sæ“, og við
svona tækifæri gildir snarræði,
sem sjóveikur landkrabbi gæti
kallað „að verjast áföllum". —
Þetta skeði í borðsal yfirmann-
anna. Lítill bekkur er við mat-
borðið. A honum hvílir stór kona
og fönguleg. Það er vitavarðarfrú-
in á Ondverðarnesi. Jeg mæltist
til að mega hýrast til fóta henn-
ar og þótt bekkurinn væri ekki
of stór fyrir hana eina, þá tók
hún mjer lofsamlega. Svo hring-
aði jeg mig saman við fætur þess-
arar góðu konu. Við mæltum
fátt saman, en samkomulagið var
bið ljúfasta. Eins og sannir krosg-
berar lítillækkuðum við okkur
hvort fyrir öðru og köstuðum upp
bæði í sömu fötuna. Sjóveiki er
angur og kvöl, engu betri en
landfarsótt og auk þess bráðsmit-
andi. Hugsunin verður sljp iög
flöktandi, sannarlega ekki • á
marga fiska. Hinn stæltasti sjálf-
stæðismaður gerist ósjálfrátt só-
síal-demókrat meðan hann er sjó-
veikur. Og ekkert íhald fær þar
staðist. Lifur og lungu, magi og
munnur, rísa .upp og andmæla nú
ósjálfrátt veldi vjel-bullunnar, sem
stynjandi, stimpar og veltir gnauð-
andi skrúfuöx-linum, er lætur hina
einföldu, lítilsigldu skrúfu berja
löginn í einhvers konar blindu
skrílsæði. Það er eins og höfuð-
skepnurnar eigi varðhunda í
hverri báru, svo ait verður undir
högg að sækja. Þeir geisast fram
ýmist einstakir eða í hópum, fitja
upp á trýnið svo skín á skjall-
hvítan tanngarðinn og vígtenn-
urnar. Og þegar úr hófi keyrir
veour aii á súðum. Þá verður
mörgum landkrabbanum flökurt
og hættir til að svitna á baki og
enni.
Á Ondverðarnesi var hin góða
frú frá mjer tekin og fylgdi hún
manni sínum í land. Hann hafði
hvílt hjá okkur, mjer og konu
sinni, þessa ljósu sumarnótt. —
„Þröngt mega sáttir sitja“, hljóð-
ar máltækið og vil jeg til sann-
indamerkis lýsa stöðu hans við
þetta tækifæri: Fyrst voru tveir
fætur ásamt fótleggjum og settist
það alt að á matborðinu og var
staða þeirra miklu hærri en ann-
ara líkamsparta er áfastir voru.
Pessu næst kom sitjandi og hafði
hann bækistöð sína á töskuhlaða,
sem staflað hafði verið á gólfið,
og síðast en ekki síst var höfuðið
og hvíldi það við vanga konu
hans á bekknum. Við kvöddumst
með kærleikum og buðum hver
öðrum að drekka kaffivatn með
sykurmola, næst þegar fundum
okkar slægi saman, er að sjálf-
sögðu verður einhvers staðar í
himnaríki.
Á vesturhjara íslands.
Að morgni hins 4. júlí komum
vjer að Straumnesi eftir þriggja
dægra ferð frá Reykjavík. Var þá
norðyestau undiralda og brini yið