Lesbók Morgunblaðsins - 01.03.1931, Blaðsíða 2

58 1ÆSBÓK M0SQÚNBLAf>8Öͧ
■ - í. B-;.rtláar<i ■-
Hið nýja þinghús Finna í Helgsingfors, sem á að vígja liirín
7. marsmána$ar.
kvöld, hún daríðþreytt, að bíla-
skúr hans. Þar fær hún ékkert dð
borða og býr hann hjónasæng
þeirra þar í skúrnum. Um nóttin i
fær hún ekki að sofa fyrir hávaða
og um inorguninn verður liún að
þiggja með þökkum matarbita.
Við þetta mótlæti minkar skap
hennar og í leikslok er hún auð--
sveip eiginkona.
Til að „modernisera" leikritið
hefir að vísu verið skeytt inn í
orðum og liendingum, en það hefir
verið gert svo laglega, að stýllinn
heldur sjer alveg. Einnig hefir
verið slept forleik, sem ekki kem-
ur leikritinu við. Er þar flæking-
ur, -rsem legst drukkinn að sofa
og sveinar aðalsmanns leika sjer
að »ví, að gabba hann, svo sem
Jepþa á Fjalli. Gera þeir hann að
aðalsmanni og láta leika leikritið
fyrir hann.
Leikurinn var í hinum nýja
búningi sínum með leiktjöldum íir
nýtísku byggingum, skýjaborgum,
hæturklúbbum o. s. frv. fjörugur
og ljettur. Áhorfendur mistu af
engú og enginn kendi þreytu, því
að efnið hjelt öllum föstum. Bodil
Ipsen og Poul Reumert bættu nýj-
um sigri við frægð sína. Virðist
þeiírí gefast betri kostur að fást
við nútímaleiklist á Dagmarleik-
húsihu en áður á konunglega leik-
húsiríu, og er það vel farið. Án
þeirra hefði tilraun Hellesens án
efa misheppnast.
Piscator-leiksviðið í Berlín hefir
hú mist all-mikið af frægð þeirri,
sem það hafði fyrir nokkrum ár-
um. Er það að vísu ekki nema
eðlilegt, því að alt of mikil áhersla
er lögð á auglýsingar fyrir svojet-
Rússlandi, til þess að leiksviðið
geti sem listræn stofnun náð rjetti
sínum. Nú er þar sýndur rúss-
neskur gamanleikur „Tunglið frá
vinstri hlið“, eftir mann, sem í
leikskránni er talinn með helstu
leikskáldum USSR. Fjallar leikur-
inn um ástalíf karls og konu á
tímum fimm ára áætlunarinnar.
Sumt í leikritinu er spaugilegt og
elskendurnir, ljóshærður Rússi og
Gyðingastúlka, ljeku hlutverk sín
mjög eðlilega. En all-flest misti
marks, þrátt' fyrir heiðarlegar til-
raitnir leikpndanna,
Leiktjöld eru með nokkuð sjer-
stöku móti. Er mest lagt upp fir
því að „gefa í skyn“, svo sem
gluggi, sem harígir 1 lausu lofti
og talsími án sambands o. s. frv.
Hafði það einkennilega tómleg
áhrif, þrátt fyrir það, þótt þess
háttar leiktjöld sjeu notuð með
góðum árangri annars staðar. —
Annars er leikhúsið sjálf ónotalegt
og ljótt, enda gamalt og úr sjer
gengið og því ver í samræmi við
hin yfir-nýtísku leikrit, sem hinn
kommúnistiski leikflokkur sýnir.
Öðru máli er að gegna með
„Deutsches Theater“, sem stjórn-
að er af Max Reinhardt. Þar er
nú sýnt sögulegt leikrit „Elísabet
Englandsdrotning“ eftir Ferd.
Bruckner. Leiknum hefir Heinz
Hilpert stjórnað, en aðalhlutverkið
Elísabetu, leikur hin fræga leik-
kona Agathe Straub. Filippus
Spánarkonung leikur "Werner
Krauss. Efni leiksins er tekið úr
lífi Elísabetar drotningar, ófriðn-
um við Spánverja og samsæri
Essex lávarðar. Meðferð höfund-
ar er lausleg og frá sjónarmiði
leiklistar ljeleg. En þeim mun
merkilegri er meðferð leikstjórans.
Hefir hann sett leikinn upp að
nokkru leyti í geysimiklum tvÖ-
földttm sýningum, er sýna bæði í
senn, Filippus Spánarkonung og
Elísabetu og hirðir þeirra beggja.
Þessi nýstárlega meðferð gerir
það, að vert er að sjá leikritið,
enda hefir verið stanslaus aðsókn
að því nú í næstum tvo mánuði.
í frágangi er alls staðar reynt að
þræða virkileikann sem mest, enda
eru leiksviðin nýstárlega eðlileg.
Að ekkert hefir verið til sparað
sýnir, að flest hlutverkin eru í
höndum þjóðkunnra leikara. Ut-
búnaður þessa leikrits er að svo
miklu leyti í beinni mótsögn við
boðorð nýtísku leiklistar — alt
sem einfaldast — að ekki verður
hjá því komist að gera samanburð.
Hjá næstum öllum verður niður-
staðan sú. að gamli útbúnaðurinn
sje meira sannfærandi og dragi
betur athyglina frá því, að áhorf-
endur sjeu í leikhúsi. En hin nýja
list vekitr spurninguna um það,
hvort vert sje að gleyma því.
Frakkar hafa svarað — óbeinlínis
—• á þann hátt að klappa í miðjum
þætti og heimta sumar setningar
endurteknar, eins og söngvari
■fendurtekur lög. Þeir kæra sig
eFki um að gleyma því, að þeir
sjeu í leikhúsi. Og svari nvi hver
spurningunni fyrir sig.
Berlín, 21. jan. 1931.
B. G.