Lesbók Morgunblaðsins - 08.07.2000, Blaðsíða 19

á verkum steinskúlptúristans Keizo Ushio frá Japan.
Hann er þekktur fyrir stærðfræðileg - lífræn skúlptúr-
form sem hann vinnur aðallega í ýmsar granítteg-
undir. Þá mun fólki gefast kostur á að sjá listamanninn
við vinnu sína fyrir utan vinnustofu Ljósaklifs í Hafnar-
firði dagana 9. til 23. júlí, en þ ar hyggst hann skapa
HJÁLAAARSSON fór til fundar við Keizo og innti hann
nánar um heimsókn hans hingað til lands og hug-
myndalegt inntak skúlptúrverkanna.
umhverfisverk úr íslenskum grásteini. ÞORVARÐUR
*
IHAFNARBORG er verið að opna sýningu
sem vel má lýsa sem veislu fyrir áhugafólk
um höggmyndalist og kynduga kraftmikla
steina frá hinum ýmsu heimshomum. Sá
sem ber veisluna á borð fyrir okkur heitir Keizo
Ushio. Keizo þykir einn fremsti steinskúlptúr-
isti samtímans í Japan og í fremstu röð á heim-
svísu og honum hafa hlotnast fjölmörg alþjóð-
leg verðlaun fyrir verk sín. Höggmyndum hans
er ekki auðvelt að lýsa í stuttu máli, og má með
sanni segja að sjón sé sögu ríkari hvað það
varðar, en verkin byggir Keizo að eigin sögn á
stærðfræði þýska nítjándualdar stærðfræð-
ingsins Mebeus Band. Hann byrjar á að vinna
með eina steinblökk og klýfur hana niður þang-
að til kjamanum er náð, þá skiptir hann blökk-
inni í tvennt. Erfiðasti hluti vinnuferlisins segir
hann vera að fínna samræmi og miðlínu steins-
ins sem verkið kemur til með að myndast útfrá.
Vinnubrögðin verða að vera mjög nákvæm og
það má engu skeika til að verkið verði ekki unn-
ið fyrir gýg. Útkoman er oftar en ekki skúlptúr
í tveimur hlutum sem em þó tengdir innbyrðis
óijúfanlegum böndum og mynda saman eitt
verk. Um Keizo Ushio sjálfan er það helst að
segja að hann fæddist árið 1951 í Hyogo í Japan
og útskrifaðist frá Kyoto City University of
Arts árið 1976. Verk hans gefur að líta víða um
heim í höggmyndagörðum og söfnum hér og
þar. Hann segir að áhugi sinn beinist æ meir að
því í seinni tíð að vinna stærðfræðileg lífræn
form úr hinum ýmsu steintegundum og opin-
bera í leiðinni þær lífæðar sem leynast í stein-
Heimurinn
með augum
„Barna
Maríu"
LISTAVERKIÐ á myndinni er þessa dagana
til sýnis í Capitol Hill, þinghúsi Banda-
ríkjamanna í Washington. Myndin er í hópi
annarra listaverka sem tilheyra verkeftiinu
Börn Maríu en það er eins konar endur-
hæfingarverkefni þar sem börnum gefst
tækifæri á að tjá sig með myndlist.
Börn Maríu, sem staðsett er í Moskvu, hef-
ur hjálpað rúmlega 800 munaðarleysingjum
í þau átta ár sem verkefnið hefur verið í
gangi og verður hluti þess afraksturs til sýn-
is víða í Bandaríkjunum nú í sumar.
unum frá upphafi vega. Keizo gerir það ekki
endasleppt við okkur í heimsókn sinni hingað til
lands að þessu sinni, því að á morgun mun hann
hefjast handa ásamt aðstoðarmanni sínum fyrir
utan vinnustofu Ljósaklifs í útjaðri Hafnar-
fjarðar. Þar mun hann skapa skúlptúr úr ís-
lenskum grásteini og hánn fagnar gestum sem
komnir eru tii að fylgjast með honum við vinnu
sína enda segir hann verk sín sprottin úr því
umhverfí sem hann vinni í hveiju sinni. Ljósa-
klif stendur á vemduðu hraunsvæði við sjóinn
vestast í Hafnarfirði. Þar hafa listamenn vinnu-
stofur og sýningarrými í tengslum við tilkom-
umikið og margbrotið umhverfi. Aðkoma að
Ljósaklifi er frá Herjólfsbraut.
Aðspurður um tilgang alls þessa svarar hinn
viðkunnanlegi Keizo Ushio glaður í bragði: „Ég
er að benda á að í heiminum ríkir fullkomin ein-
ing. Þetta er í raun og veru sami hluturinn en
ég bara nálgast hann frá tveimur ólíkum hlið-
um. Þú getur horft á hann frá tveimur gjörólík-
um sjónarhomum eins og á sól og mána sem
gera greinarmun á degi og nóttu en eru þó, að
minnsta kosti hjá okkur í Japan, einungis tvær
hliðar sama veruleika.
Tré er stærðfræðilegt form
Sýning Keizo Ushio í Hafnarborg og koma
hans hingað til lands er hluti af verkefninu
„ Japanskir listamenn og listviðburðir“ á vegum
Ljósaklifs í samvinnu við Hafnarfjarðarbæ og
Reykjavík menningarborg árið 2000. Forsvars-
menn Ljósaklifs em myndlistarmennimir Sus-
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Steinskúlptúristinn Keizo Ushio frá Japan.
anne Christensen og Einar Már Guðvarðarson.
Susanne segist hafa kynnst Keizo þegar bæði
tóku þátt í myndlistarstefnu í Þýskalandi árið
1997 og hafi þau kynni verið ævintýri líkust og
opnað henni nýja heima. Hún vildi í framhaldi
af þessum kynnum endilega fá Keizo til íslands
og nú hefur sá draumur orðið að veruleika. Um-
hverfi og vinnuferli verka Keizos em mikilvæg-
ir þættir í tilurð verkanna og útkomu. Skúlp-
túrarnir á sýningunni í Hafnarborg era allt
fmmmyndir m.a. úr afríkönsku graníti, marm-
ara og fleiri steintegundum. Verkin sem hann
sýnir hér vom flutt hingað til lands frá Japan.
Eg spurði Keizo nánar um hvað hann ætti við
með stærðfræðilegum - lífrænum skúltúrform-
um? „Verk mín hafa þróast frá því að vera unn-
in út frá þessum stærðfræðilegu formum sem
ég nefndi áðan yfir í það að vera lífræn um-
hverfisverk," segir Keizo Ushio. „Stærðfræðin
er svo tengd heilanum en náttúran okkur sjálf-
um og hugsuninni. Ég vinn núna mun meira út-
frá lífrænum hugsunum en áður. Þegar allt
kemur til alls þá er náttúran sjálf hrein stærð-
fræði og það er ekki hægt að skilja þetta tvennt
að, stærðfræðina og náttúmna. En til þess að
skilja þetta betur er gott að aðskilja þetta um
stund og skoða í góðu tómi báðar hliðarnar." I
framhaldi af þessum orðum segist Keizo strax
hafa orðið spenntur fyi-ir því að koma til íslands
og fá tækifæri til að vinna skúlptúr úr íslensku
grjóti. Hinar björtu hásumarnætur hrífa hann
einnig. Hann segir á sinn glaðlega hátt að birt-
an hér sé mjög björt og heldur áfram: „Ég vil
líka leggja mitt að mörkum til aukinna sam-
skipta milli þjóða okkar á menningarsviðinu.
Fólkið á íslandi og fólkið sem byggir Japan á
margt sameiginlegt þó annað kunni ef til vill að
virðast við fyrstu sýn. Ég vona að margir muni *•
leggja leið sína til mín þegar ég fer að höggva
grásteininn í Ljósaklifi. Leiðin til að ólíkar
þjóðir kynnist liggur í gegnum menningu þjóð-
anna. Það sem fólkið er að fást við í lífi sínu og
list. Allir hafa einhverju að miðla og í sérhverj-
um steini býr líka mikið kraftaverk þegar nán-
ar er skoðað. Steinninn í Ljósaklifi verður, eftir
að ég hef farið höndum um hann, tveir lausir
hringir sem hanga saman. Enn ein áminningin
um einingu nátúmnnar."
En ef einingin er sú sama í náttúmnni og í
stærðfræðinni, em þá allir hlutir ef til vill upp-
haflega úr sama efni? „Hlutirnir em ekki bara
svartir og hvítir. Stundum verður maður að
nálgast hlutina frá einni hlið tU að skUja hina
hliðina,“ svarar Keizo. „Við, mannkynið, ég og
þú, höfum um aldir verið lokuð inni í ákveðnum
hugarheimi. Það er fyrst núna sem við emm í w
raun og vem að nálgast jörðina og upplifa það
að við verðum að tengja hlutina saman og sjá þá
í skýru Ijósi. Alheimurinn er lifandi vera. TVé er
stærðfræðilegt form. í okkur manneskjunum
em heilinn og hjartað tengd saman og við get-
um ekki skilið þau að ef ekki á iUa að fara. En
þetta höfum við þó gert í umgengni okkar við
náttúmna. Án Ijóss er ekkert myrkur. Ekkert
myrkur án Ijóss. Dagur fylgir nóttunni. Nóttin
tekur við af deginum. Allt hangir saman á einni
spýtu í náttúmnni líkt og í stærðfræðinni. Þetta
er í rauninni mjög einfalt! Sennilega of einfalt
tU þess að við sjáum það. Þess vegna hefur okk-
ur líklega reynst það svona erfitt að finna sam- -
hljóm með náttúmnni. Verkin mín em einfóld '
að sjá en þau em mjög flókin að allri gerð þrátt
fyrir einfaldleikann á ytra borði. Ég reyni að
sýna hveming hlutimir heyra raunverulega
saman. En kannski einmitt vegna þess hversu
einfalt þetta allt er, hefur það reynst okkur
mannfólldnu svona flókið að skilja hvemig líf
okkar og tilvera hangir í raun og vem saman.“
TVÆR H LIÐ-
ARSAMA
VERULEIKA
í dag verður opnuð í Hafnarborg í Hafnarfirði sýning
LESBÓKMORGUNBLAÐSINS - MENNING/LISTIR 8. JÚLÍ 2000 1 9