Lesbók Morgunblaðsins - 08.07.1995, Blaðsíða 6

varnafélagsins fylgdi heiðursfélaga félags-
ins í þessa hinztu för.
Og þá komst ég að því, að Ólafur hafði
fátt ofsagt um fæðingarsveit sína.
Er við sigldum frá ísafirði, var svolítil
gola og heldur svalt, en er við komum inn
á Hesteyrarfjörð, var komið blæjalogn,
sólin skein í heiði og hitinn nálgaðist tutt-
ugu stig. Ég horfði hugfanginn á fegurð
fjarðarins og lítil böm, sem léku sér í fjör-
unni.
Þá var sem ég gleymdi mér um stund
og hugurinn leitaði aftur í tímann.
Ég sá allt í einu fyrir mér lítinn dreng
að leik í fjörunni. Veðrið var eins og bezt
verður á kosið og auðséð var að hann lifði
sig inn í leikinn. Fullorðna fólkið sá aðeins
fáeina litla spýtukubba vagga úti fyrir
ströndinni eða liggja í fjörunni. Það sá allt-
af svo skammt og hafði lítið ímyndunarafl.
í augum drengsins vora þetta bátar, er
lágu undan landi og bryggja teygði sig út
í sjó og við hana lágu stærri skip. Þau
höfðu komið að landi drekkhlaðin alls kyns
varningi utan úr hinum stóra heimi. Þau
höfðu stuttan stanz og, er þau höfðu lestað
afurðir sem þau áttu að flytja út í hinn
stóra heim, vora festar leystar og siglt af
stað á ný.
Litli drengurinn sat þögull í flæðarmál-
inu og gaf ímyndunaraflinu lausan taum-
inn. Og í draumsýn var hann ekki lengur
lítill fátækur drengur norður við Dumbshaf.
Nei! Hann var athafnamaðurinn, er átti
heima í stóra og fallegu húsi einhvers stað-
ar úti í hinum stóra heimi, og átti fjölda
skipa, er sigldu um öll heimsins höf. Sigur-
bros færðist yfir andlit litla snáðans, er lék
sér við ströndina.
„Óli! Óli minn! Hvar ertu? Komdu heim
að borða!“
Hann hrökk upp af draumum sínum og
og horfði heim. Mamma stóð heima á hlaði
og sá, að hann reis á fætur. „Komdu heim
að borða, litli vinurinn minn!“
Drengurinn veifaði mömmu og hún veif-
aði á móti. Enn einu sinni beindi hann sjón
sinni út yfir sjóinn og hugsaði um, hvað
þar væri að finna. Fjöllin byrgðu honum
sýn. Hvað bjó að baki þeirra?
Það vissi hann ekki gjörla, en af tali
fullorðna fólksins - pabba og mömmu -
vissi hann, að þar beið hans spennandi
heimur.
„Þangað ætla ég að sigla, þegar ég verð
stór! Og þar ætla ég að leita hamingjunn-
ar.“
Hann hljóp við fót og flýtti sér til
mömmu. Mamma var svo góð og hún skildi
alltaf litla drenginn sinn. Hana dreymdi
um glæsta framtíð honum til handa.
„Mamma! Mamma! Þegar ég verð stór,
ætla ég að sigla út í heim. Mig langar til
að sjá, hvað býr bak við fjöllin og handan
hafsins."
Augun ljóma af stolti, er hann horfir á
mömmu, er brosandi tekur litla drenginn
í faðm sér og strýkur honum blíðlega yfir
kollinn.
Hljóð bæn stígur frá móðurinni upp til
Guðs. Hún biður hann um að vaka yfir
drengnum og vemda hann í viðsjálum
heimi.
Nú Var Hann Kominn Heim
Ég hrekk upp. Andartak hafði ég gleymt
stað og stund, er hugurinn hafði horfið
aftur í tímann. Svona hefði þetta getað
gjörzt. Og aldrei rætast allir draumar.
En draumur litla drengsins, sem ég hafði
séð fyrir inér þarna í fjörunni, hafði rætzt
að hluta til. Hann hafði séð, hvað bjó bak
við fjöllin. Og hann hafði einnig fengið að
sjá, hvað bjó handan hafsins.
Og hann ílentist þar í landinu handan
hafsins. Eftir það kom hann aðeins sem
gestur á bemskuslóðirnar. Og hann
dreymdi ekki lengur um það, er byggi bak
við fjöll og handan hafs.
Hann dreymdi aðeins um eitt - að kom-
ast aftur heim. Og nú var sá draumur að
rætast. Hann var að koma heim.
Mér fannst svo vel við hæfi, að Hesteyr-
in tæki þannig á móti þessum aldna syni
sínum til hinztu hvíldar. Raunar má segja,
að hann hafi aldrei farið alfarinn að heim-
an, þótt líkami hans dveldist í borginni við
Sundið lengst af ævinni, því að andi hans
hafði alla ævi átt heima hér - í þessum
fagra firði.
Ég hafði uppfyllt loforðið, sem ég hafði
gefið honum. Líkami hans einnig kominn
heim.
ísland hafði endurheimt elskaðan son -
Ólaf Albertsson - og lagt hann til hinztu
hvílu við barm sér.
Höfundur er vígslubiskup.
GREINARHÖFUNDURINN við Tungnaá íágúst 1963, þegar hann vann þarviðfeiju-
flutninga og notaði til þess hertrukk. Hér er búið að setja rússajeppa upp á pallinn.
Til hægri: Lagt útí Tungnaá með bíl á norðurleið. Skúmstungurí baksýn.
Fjallvegir fyrr og nú
BISKUPAVEGUR sem svo var nefndur, lá fyrr
á öldum frá Skálholti norðan um Sprengisand
(Gásasand), í Kiðagil og austur um Odáða-
hraun að Möðrudal í Norður-Múlasýslu. Farið
var suður yfir Hvítá á lögferju hjá Iðu, eftir
Varla er hægt að nota
Sprengisandsnafnið um
þann veg sem nú er farinn
því hann kemur naumast
á hinn forna
Sprengisandsveg, heldur
er hann 15-20 km vestar.
Nútímaveginn, F28,
mætti kenna við Nýjadal
eða Öldur.
Eftir HALLDÓR
EYJÓLFSSON
bökkum Laxár, suður að Þjórsá hjá
Þrándarholti, þá upp með ánni að Nauta-
vaði eða á lögfeiju hjá Þjórsárholti. Þaðan
er Þjórsá höfð á vinstri hönd norður á
vatnaskil. Farið er með efstu bæjum í
Landsveit, norðan Skarðsfjalls að Skarfa-
nesi og Ósgröf, en þar bjó feijumaður á
Tungnaá, síðan inn Arskóga og Vaðfit að
Tangavaði eða að Feijufit og á báti yfír
í Hald (sæluhús). Frá Haldi og Hestatorfu
liggja göturnar suðaustan í Búðarhálsi, inn
með Tungnáa og Köldukvísl að Klifshaga-
völlum, þar er sveigt til vinstri upp með
samnefndri kvísl og er þá komið í Hvann-
gil við Þjórsá. Þá liggja göturnar eftir jafn-
lendum söndum, með ána á vinstri hönd
og er stefnt í skarðið milli Sóleyjarhöfða
og Ferðamannaöldu þar sem farið er yfir
Þúfuverskvísl og vestan við Biskupsþúfu
að Eyvindarkofaveri (þar var sæluhús).
Góðir hagar o.fl. hlunnindi eru í verunum.
Var Eyvindarkofi
EkkiByggðurAf
Útilegumönnum?
Eyvindarkofa tel ég að Fjalla-Eyvindur
Jónsson hafí ekki byggt, þótt hagur væri
talinn og nokkuð spakur. Bygging þessi
var í þjóðbraut og það stór og áberandi
að um felustað gat ekki verið að ræða.
Hitt er líklegt að hann hafi nýtt þennan
húsakost á vetram og fram að ferða-
mannatíma en flutt sig þá í Innrahreysi,
við suðurenda Háumýra, á bökkum Hreys-
iskvíslar. Kofinn lítur út fyrir að vera
skammtímadvalarstaður, þó er vatn þar
inni og frárennsli, eins og í Eyvindarkofa.
Um 5 km era þarna á milli. I ágústmán-
uði 1772 vora Halla og Eyvindur handtek-
in við Hreysið, en þá vora liðin 10 ár frá
því þau sluppu naumlega undan hrepp-
stjóra í Arnarfellsmúlum. Trúlegra er að
Skálholtsbiskupsstóll hafi átt þessar bygg-
ingar, eða þeir sem áttu hlunnindaítök á
þessum stöðum.
Greiðfærir sandar taka nú við að
Hreysiskvísl og áfram inn með Þjórsá að
Háumýrarkvísl. Þarna er Arnarfellsvað á
Þjórsá (sjáanleg vörðubrot). Þá er stefnt
inn með lágum ásum á vinstri hönd en
bleytudrög og smá vötn eru á þá hægri.
Komið er að vaði á Fjórðungskvísl 1,5 km
ofan við ármót hennar og Þjórsár. Þá er
komið í Þingeyjarsýslu og fellur þá Þjórsár-
nafnið niður en Bergvatnskvísl tekur við.
Áfram er farið norðaustur með henni að
Sveinum (7 vörður á árbakkanum).
ÖRNEFNIÐ VEGAMÓTAVÖTN
Síðan er haldið að Vegamótavötnum en
sunnan þeirra skiptast vegir til NV að
Laugafelli og þaðan til Skagafjarðar og
Eyjaijarðar. Til Austurlands hefur gatan
að líkindum legið sunnan Fjórðungsöldu,
í Fljótshaga norðan Trölladyngju en sunn-
an Dyngjufjalla að Vaðöldu við Jökulsá á
Fjöllum. Þá liggur leiðin norðaustan við
Vegamótavötn að Sprengi, sem er marflat-
ur sandur (ca 3 x 5 km á stærð) án kenni-
leita og því villugjarnt þar, en yfir hann
er farið að Beinakerlingu sem er varða og
í henni er mikið af hrossabeinum. Þarna
gætu verið bein hrossa sem Gísli Magnús-
son (Vísi-Gísli) missti í óveðri sem leiðang-
ur hans lenti í um 1670 með 33 hesta en
flutningurinn var brennisteinn til útflutn-
SÖGULEG ökuferð: Hér er í fyrsta sinn ekið bíl yfir Tungnaá, 3km ofan við f HVANNGILJUM sumarið 1942.
Tangavað. Það átti sér stað í september 1949 og skömmu síðar fannst hið Hér sést norðaustur til Ferða-
forna vað. í baksýn sést Búrfell, Skeljafell og suðurhlíðar Sandafells. mannaöldu og Kjalöldu.
VIÐ Ilald sumarið 1942 - menn
ferjaðir yfir og hesti hjálpað
á sundinu.