Lesbók Morgunblaðsins - 08.07.1995, Blaðsíða 5

Daglega
hugsaði hann
til Hesteyrar
ÓLAFUR Albertsson frá Hesteyri, hér staddur í Jónshúsi í Kaupmannahöfn.
G KYNNTIST Ólafi Albertssyni fijótlega, eftir
að ég fluttist til Danmerkur, enda komst mað-
ur vart hjá því að veita honum athygli. 0g
því var ekki að leyna, að hann fór í taugamar
á mörgum. Raunar átti hann nánast aðeins
heimili á danski grund. Hann varð mér sem
annar faðir.
Er ég hugsa til hans, hrannast upp í
hugann allar minningarnar um hann. Lengi
vel hittumst við einu sinni í viku inni í
miðbæ, þarr sem hann bauð mér upp á
danskt „smörrebröd“. Við gáfum okkur
góðan tíma og okkur skorti aldrei umræðu-
efni, því að við ræddum um allt milli him-
ins og jarðar.
Og eftir að við höfðum lokið máltíðinni,
gengum við saman um miðborgina, litum
inn í fornmuna- eða frímerkjaverzlanir.
Eftir að þessum kafla ævi minnar lauk,
varðveiti ég minningarnar um þessa sam-
fundi sem dýrmætar perlur í sjóði minning-
anna.
Þá voru þeir fáir - ef nokkrir - íslend-
ingamir í Kaupmannahöfn, er við heimsótt-
um oftar en Ólaf Albertsson, enda var
hann höfðingi heim að sækja. Og hann tók
miklu ástfóstri við mig og mér fannst hann
að mörgu leyti líta á mig sem son sinn.
Mér var mikils virði að finna þennan hug
hans til mín og fjölskyldu minnar.
Og mikið fannst mér gott að vita af
honum þarna úti, enda sýndi hann mikinn
áhuga á starfi mínu. Hann var fastur
kirkjugestur, þegar ég messaði í Vartov-
kirkju, og alltaf var hann boðinn og búinn
til hjálpar, ef til hans var leitað.
Þegar ég kynntist honum, rak hann litla
ostabúð ekki langt frá heimili sínu. Oft kom
ég við hjá honum, er ég var á leiðinni heim.
Þá angaði ég af osti og konan mín spurði:
„Komstu nú við hjá honum Ólafi blessuð-
um?“
Ólafur Albertsson fædd-
ist og ólst upp á Hest-
eyri, en fluttist ungur til
Kaupmannahafnar þar
sem hann settist að,
kvæntist og efnaðist.
Hugur hans dvaldist þó
löngum á æskustöðvun-
um og á Hesteyri kaus
hann sér legstað.
Eftir JÓNAS GÍSLASON
eitt áhugamál í lífinu: Að styðja og styrkja
Slysavarnafélag íslands! Óg það skipti
hann engu, af hvaða tilefni Islendingar
komu saman. Ólafur mætti til þess eins
að nota tækifærið til að safna peningum
fyrir Slysavarnafélagið.
Mér varð fljótlega ljóst, að hann kom
nánast óorði á jafnágætan félagsskap og
Slysavarnafélagið er með þessari ýtni sinni,
þótt honum sjálfum væri það auðvitað alls
ekki ljóst.
Ég var sjálfur gamall félagsmaður og
hafði verið formaður deildarinnar í Mýrd-
alnum. Þá hafði ég setið allmörg þing fé-
lagsins. Ég varð að reyna finna lausn á
þessum vanda.
Ólafur hafði stofnað Gefion, sem var
eina deild Slysavarnafélagsins utan ís-
lands. Að beiðni Ólafs tók ég að mér að
verða formaður deildarinnar, en sjálfur var
hann auðvitað gjaldkeri.
Ég fékk hann til að hætta að reyna að
safna peningum á hverri einustu samkomu
íslendinga. Þess í stað sendum við árlega
bréf til landa í Danmörku og báðum styrk
til SVFÍ. Auk þess var auglýst, að tekið
yrði við peningum til styrktar Slysavarn-
afélaginu við ákveðna guðsþjónustu.
Þetta skilaði mun meiri árangri en hin
aðferðin og Ólafur var mér afar þakklátur
fyrir þetta.
hann VarAlltaf
Hesteyringur
Ég spurði Ólaf um ævi hans. Hann var
fæddur á Hesteyri og alinn þar upp, en
ungur hafði hann farið til ísafjarðar, þar
sem hann stundaði verzlunarstörf.
Hann langaði til að sjá sig um í veröld-
inni og fór til Kaupmannahafnar, þar sem
hann hugðist dveljast vetrarlangt, en svo
lengdist sú vetrardvöl, að hún spannar nær
ævi hans alla. Vestfirzki pilturinn átti ekki
afturkvæmt til íslands, fyrr en ævisól hans
nálgaðist mjög sjóndeildarhringinn, þar
sem hún lokum hné til viðar.
A langri ævi steig hann aðeins fæti á
íslenzka grund sem gestur. Og þó hef ég
aðeins hitt örfáa - ef þá nokkurn - íslenzk-
ari íslendinga en Ólaf Albertsson frá Hest-
eyri. Ég held, að enginn dagur liði svo -
þau árin, er hann bjó í Kaupmannahöfn -
að hugur hans hafi ekki borið hann til ís-
lands - og þó fyrst og fremst vestur á firði.
Og svo lifandi var myndin, sem hann
dró upp af Hesteyrinni, að ég var næstum
farinn að trúa því, að Hesteyri væri einn
allra fegursti staður á íslandi.
Og í Kaupmannahöfn fann hann stúlk-
una, sem vann hjarta hans. Gudrun var
listamaður og saman eignuðust þau fallegt
heimili, þar sem margan dýrgrip var að
finna. Þau höfðu bæði til að bera þekkingu
og smekk til að dæma um forna muni,
enda verzluðu þau með gamla muni áður
fyrr.
Þau efnuðust vel og hefðu átt að geta
lifað hamingjusömu lífi, sem þau gjörðu á
yfirborðinu, en tvennt hygg ég hafi reynzt
þeim erfiðast: Börn eignuðust þau engin
og svo gat hún aldrei til fulls skilið afstöðu
hans til eyjunnar hijóstrugu langt norður
í hafi. ísland hreif hana sem listamann,
en hún hefði aldrei getað hugsað sér að
setjast þar að. Sennilegá hefur ást Ólafs
á föðurlandinu hafí fljótlega orðið honum
„ulykkelig kærlighed“, sem mótaði alla til-
veru hans.
Þegar Aþingi íslendinga eignaðist húsið,
þar sem Jón Sigurðsson bjó á sínum tíma,
vaknaði áhugi manna á því að búa íbúð
hans sams konar húsbúnaði og þar hafði
verið. Upphafleg húsgögn Jons Sigurðsson-
ar sjálfs eru varðveitt á Þjóðminjasafninu
heima á íslandi og enginn vildi flytja þau
aftur til Kaupmannahafnar. Ólafur tók að
sér að reyna að útvega sams konar hús-
gögn og það kostaði hann mikið erfiði og
mikla leit í fjölmörgum fornmunaverzlun-
um Kaupmannahafnar. Og að lokum tókst
honum að finna réttu húsgögnin. Efa ég
að margir aðrir hefðu getað leyst þetta
verkefni jafnvel og hann. '
Mér fannst fara vel á því, að Ólafur var
skipaður fulltrúi í stjórn Húss Jóns Sigurðs-
sonar og sjálfum fannst honum sér mikill
sómi sýndur með því. Hann var sæmdur
fálkaorðunni fýrir störf sín í þágu íslands
og íslendinga í Höfn.
Hann Varð Mér
SemAnnarFaðir
Mér kom sízt til hugar, er ég sá hann
fyrst á íslendingasamkomunni, þar sem
hann var að biðja um peninga fyrir Slysa-
varnafélagið, að þar hefði ég hitt þann
mann, sem varð mér nánari en allir aðrir
óvandabundnir þau árin, sem við áttum
Andlát Gudrunar
Var Honum áfall
Gudrun átti fáa ættingja, svo að Ólafur
var henni allt. Og mér fannst hún alltaf
vera hrædd um að missa Ólaf frá sér og
sá ótti fór vaxandi, eftir því sem þau elt-
ust. Þetta var Ólafi erfitt og hann átti erf-
itt með að sætta sig við þetta.
En eftir andlát hennar fýlltist Ólafur
samvizkubiti. Honum fannst hann ekki
hafa reynzt henni nógu vel. Og þá kom
einnig í ljós, hve mikils virði Gudrun var
honum, því að hann var vséngbrotinn, eftir
að hún féll frá. Og hann varð fjarska ein-
mana.
Og þegar ýmsir af beztu vinum hans,
eins og t.d. dr. Pétur Jónasson í Hilleröd
reyndu að hjálpa honum, snerist hann gegn
þeim og fannst þeir hafa svikið sig. Og
mörg bréf hans eru svo full örvæntingar,
að þau skáru mig í hjartað. Ég reyndi að
sálusorga hann í bréfum og í hvert skipti,
sem leið mín lá nærri Kaupmannahöfn,
reyndi ég að heimsækja hann og gisti þá
oftast hjá honum.
Ég hafði lengi reynt að fá Ólaf til flytja
hingað heim, en lengi mistókst mér það.
En loks var hann reiðubúinn til vistaskipta
og fékk inni á Hrafnistu í Hafnarfirði.
En dvölin þar varð stutt, því að ævi
hans var senn á enda. Ég var Guði þakklát-
ur fyrir, að seinustu mánuðina leið honum
vel og ég reyndi að líta til hans, eins og
ég gat.
LlTLl DRENGURINN
í FLÆÐARMÁLINU
Mér var afar ljúft að standa við það
heit, sem ég hafði fýrir löngu gefíð Ólafí,
að fylgja honum alla leið til Hesteyrar, þar
sem hann kaus sér hinzta leg. Stjórn Slysa-
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 8. JÚLÍ1995-
GREINARHÖFUNDURINN við athöfnina í kirkjugarðinum á Hestéyri.
5
■