Lesbók Morgunblaðsins - 14.02.1981, Qupperneq 10

Hollyhock-húsið í Los Angeles (1920).
dóm á þetta verk, sem er undir mjög
sterkum austrænum áhrifum, því að ekki er
fyllilega Ijóst, hve frjálsar- hendur Wright
fékk við gerö þess. Hann lagði hins vegar
óvenju mikla áherzlu á varúöarráðstafanir
vegna jaröskjálfta, lét t.d. bygginguna fljóta
á jaröveginum, en djúpt var á fast, og lét
setja fjölda þensluraufa, sem tækju upp
jaröhræringar. Það þótti samt mikilli furðu
sæta aö byggingin skyldi standa uppi eftir
hroöalegan jaröskjálfta á Japanseyjum árið
1923, er nær öll hús í nágrenni þess hrundu.
Óx hróður Wrights verulega viö þetta verk,
en stutt var í næstu áföll. Wright hafði
skömmu áöur gengiö aö eiga listakonu, er
reyndist haldin alvarlegum geðsjúkdómi.
Þau skildu árið 1927 eftir erfiða sambúö, og
hún lézt síðan fáum árum síðar. Árið 1925
brann Taliesin-vinnustofa Wrights í annaö
sinn og skemmdust þar ómetanlegar teikn-
ingar og hönnunargögn. Wright endur-
byggöi vinnustofuna, og hófst enn handa viö
teikningar, skuldum vafinn. Wright beindi
athyglinni einkum að Mayamusterunum í
Mexíkó á þessum árum, og má sjá grelnileg
áhrif þeirra í verkum hans á þriöja áratug
aldarinnar. Hann teiknaöi þá einnig nokkur
skrifstofuháhýsi. í kreppunni miklu 1929
fækkaöi verkefnum stórlega, en Wright
brást þannig við, að hann gerði vinnustofu
sína aö skólastofnun meö fjárhagsaöstoö
nokkurra velunnara sinna. Skólinn var
opnaöur áriö 1932, og voru arkitektanemar
teknir í hann gegn ákveönu námsgjaldi. Meö
þessum starfskrafti gat Wright ennfremur
leyft sór að vinna aö ýmsum verkefnum,
sem hann haföi ekki veriö ráöinn til aö gera,
en vonaöist til aö yröu síðar aö raunveru-
legum verkefnum. Þessi skóli Wrights var
einstakur í heiminum. Wright haföi enga trú
á formlegri kennslu, heldur voru nemend-
urnir látnir fást við margvísleg störf, sem
sum áttu fremur lítiö skylt viö arkitektúr.
Áriö 1932 voru verk Wrights til sýnis á
alþjóölegri sýningu nútíma arkitekta í New
York, en hann var mjög óánægöur með þaö
aö verk sín skyldu látin hanga viö hlið verka
Le Corbusiers og Mies van der Rohes, því
aö hann taldi sig hátt yfir þessa arkitekta
hafinn. Ekki er þó talinn vafi á því að Wright
hefur hagnazt á því að kynnast verkum
þessara starfsbræöra sinna, því aö næstum
ári eftir sýninguna uröu verk hans einfaldari
og skreytingar í anda Art Nouveau-stefn-
unnar hurfu.
Á fjórða áratugnum komu fram nokkur
beztu verka Wrights. Eru þaö einkum þrjú
hús, sem mesta athygli hafa vakið. Hiö
fyrsta var Kaufmannshúsið viö Bear Run í
Pennsylvaníu (1936), þar sem hluti hússins
er hengdur út yfir foss. Síöan kom skrif-
stofubygging fyrir Johnsons-efnafyrirtækiö í
Hickox-húsið í Kanakee. Iliinois (1900'
tenjlir ,mperial h6,e,8in# * Toky° (1915-’22). Þetta glæsilega hús er nú ekki til